KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 7

Başabaş Noktası (BBN)  Satış Tutarı = Toplam Sabit Maliyet / Katkı Oranı

Katkı Oranı = (Br. satış fiyatı - Br. değişken maliyet) / (Satış Fiyatı)

Katkı Oranı = (420 – 200) / 420 = 0,52

BBN Satış Tutarı = 832.000 / 0,52 = 1.600.000

Toplam Katkı Payı = Toplam satış fiyatı - Toplam değişken maliyet

Toplam Katkı Payı = (5.000 x 420) – (5.000 x 200)= 1.100.000

doğru yanıt D'dir.

Faaliyet, bir fonksiyonun amaçlarını ve hedeflerini başarabilmek için yerine getirilmesi gerekli eylemdir.

İşletme işlevlerinin yürütülmesi için gerekli olmayan veya normal ölçüleri aşan tüm harcamalar ile varlık ve hizmet tüketimleri zarar adını alır.

Sabit Maliyetler: Satış ve benzeri bir etkinlik hacmindeki değişmelere duyarsız olan bu maliyetler kısa dönemler itibariyle değişmez. Kira giderleri, yönetici maaşları, vergi, sigorta, faiz giderleri, amortismanlar gibi kalemler buna örnek olarak gösterilebilir.

İnşaat maliyeti, bina maliyetleri içinde değerlendirilen yatırım maliyeti unsurudur.

İşletme dışı gelir unsurları yemek hizmeti (catering) ile faaliyet dışı gelirlerden oluşmaktadır. Yemek hizmeti ile ikram hizmetlerine ilişkin gelirler işletme içerisinde hazırlanan yiyecek ve içeceklerin tesis dışında sunulması şeklinde görülür.

Muhasebe tekniğinde hesap planında yer alan gider hesapları sabit ve değişken olmak üzere ikili bir sınıflandırmaya tabi tutulur. Bu kapsamda geçmiş dönemlerde söz konusu gider hesaplarına kaydedilmiş tutarlardan hareket edilerek önce sabit ve değişken maliyetler belirlenir, sonra da maliyet fonksiyonu saptanır.

₺5x1000saat = 5000₺/saat

TM = ax + b

5000+4000=9000₺

y = 20x + 450

Sabit maliyetler, geçerli faaliyet alanı içinde değişmeyecektir.

Başabaş noktası, işletmenin gelirlerinin giderlerini karşıladığı satış miktarı veya tutarıdır. Bu noktada, işletmenin toplam gelirleri toplam giderlerine eşittir.

Bütçe, bir işletmenin gelecek dönemine ilişkin üst yönetim tarafından saptanan amaç ve hedeflerini parasal ve sayısal terimlerle açıklayan rapor veya raporlar dizisidir.

İşletme bütçe sisteminin amaçları yönetim planlaması amaçları ile aynı doğrultuda olduğundan yönetim işlevleri yönünde işletme bütçe sistemi amaçlarını da aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz:

• Yıllık faaliyetleri planlamak

• Farklı birimlerdeki faaliyetler arasında koordinasyonu sağlamak

• Farklı bölüm yöneticileri arasında iletişimi sağlamak

• Yöneticileri genel amaçlara ulaşılması konusunda motive etmek

• Faaliyetleri kontrol etmek ve yöneticilerin performansını değerlendirmek

Bütçe sisteminin sağladığı faydaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• İşletmenin hedef ve amaçlarını saptayarak temel stratejilerin buna göre oluşturulmasını sağlar.
• İşletme amaç ve hedeflerine ulaşmak için gerekli üretim araçlarına mali kaynaklara ve beşeri unsurlara duyulacak gereksinimi ve zamanlamayı başlangıçta saptayarak faaliyetlerin istenen yönde ve zamanda akışını sağlar.
• Üst yönetimde mantıklı ve sistemli karar alma geleneğini yerleştirir, çeşitli faaliyet alanlarında ulaşılacak kesin hedefler saptar.
• Yöneticilere faaliyetlerini uyumlaştırma olanağı verir ve yöneticileri, tatmin edici sonuçlara ilişkin hedefleri rakamsal olarak saptamaya zorlar.
• Yöneticileri, malzeme, işgücü ve diğer üretim olanakları ile sermayenin en ekonomik bir biçimde kullanılması için plan yapmaya zorlar.
• Faaliyetlerin dönemsel analiz ve değerlemesini sağlayarak bütçelenmiş sonuçlarla fiili sonuçlar arasındaki farkları ortaya çıkarır

Bütçe sisteminin bazı kısıtlarının olduğunu bilmemiz gerekir. Özellikle bu kısıtların bütçelerin bir kontrol aracı olarak kullanılması sırasında göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu kısıtlar aşağıdaki gibidir:
• Bütçeler tahminlere dayanır, bu nedenle doğru ya da yanlış analizlere imkân vermesi, yapılan tahminlerin doğruluk derecesi ile ilgilidir.
• Bütçelerin değişken koşullara uygunluğunun sağlanması için sürekli olarak gözden geçirilmesi gerekir. Genel olarak bütçeler, tek bir faaliyet hacmine (satış miktarı) göre düzenlenmekte ve bu özelliği nedeniyle statik bütçe olarak nitelendirilmektedir. Bu bütçeler, maliyetlerin nasıl kontrol edileceği konusunda yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle bütçeler dinamik olmalı ve değişen koşullara uyabilecek esnekliğe sahip olmalıdır. Bu kapsamda değişik faaliyet hacimleri için ayrı ayrı bütçeleri bünyesinde bulunduran ve hasılat, maliyet ve kârların saptanmasında esnek bütçeden yararlanılır.
• Bütçeler otomatik olarak çalışmaz. Bütçeden beklenen faydanın sağlanabilmesi için, tüm yöneticilerin bütçede belirlenen hedefler doğrultusunda hareket etmesi gerekir.
• Bütçe, yönetimin yerini alamaz ancak yönetim sürecinin etkin biçimde yerine getirilmesine yardımcı olan bir araçtır.

Gelir merkezleri: Bir sorumluluk merkezinin ürettiği mal ve hizmetlerin parasal değeri ölçülür fakat kullandıkları girdilerin maliyeti ürettiği mal ya da hizmetin parasal değeriyle ilişkilendirilemezse bu merkez gelir merkezidir. Örneğin konaklama işletmesinde yer alan kiralık dükkânlar.

Gider merkezleri: Bir sorumluluk merkezinin sadece maliyetleri ölçülüyor fakat ürettiği mal ya da hizmetin parasal değeri ölçülemiyorsa bu merkez gider merkezidir. Örneğin konaklama işletmesindeki pazarlama, muhasebe, insan kaynakları gibi hizmet bölümleri.

İşletme bütçe sisteminde sorumluluk merkezleri aşağıdaki gibi sıralanır:

Klasik bütçe anlayışına göre yapılan sınıflandırma aşağıdaki gibidir:

• Konuları açısından: gider ve gelir bütçeleri
• Sorunları ele alış biçimlerine göre: proje ve dönem bütçeleri
• Amaçlarına göre: program ve faaliyet bütçeleri
• Teknik yapılarına göre: statik, karşılaştırmalı statik ve esnek bütçeler
• Kapsamlarına göre: faaliyet bütçeleri ve genel bütçeler