KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 7

Muhasebe standartlarına göre, faaliyet sonucunun (kâr/zarar) doğru tespit edilebilmesi için bilanço unsurlarının gerçeğe uygun (makul) değerlerinin (fair value) belirlenmesi önemlidir. Gerçeğe uygun değer, bir varlığın normal ticari koşullarda bilgili ve istekli bir satıcı ile bilgili ve istekli bir alıcı arasında el değiştirmesi sırasında saptanan değişim değeri şeklinde tanımlanmaktadır. Gerçeğe uygun değer yaklaşımı ile hazırlanan mali tablolar, bilgi kullanıcılara şeffaf muhasebe bilgileri sunarken, bazı gerçekleşmemiş kâr veya zararların kayıtlanmasına da neden olabilir.

Hazır değerler kapsamında kasa ve bankalardaki Türk parası nominal değer (mukayyet değer) ile değerlenir. Yabancı paranın değerlemesi ise borsa rayici ile yapılır. Bunun için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından değerleme gününde yayımlanan kurlar (T.C. Merkez Bankası resmî kuru) esas alınır.

Ticari alacaklarla ilgili genel değerleme ölçütü mukayyet değer olmaktadır. İşletme yönetiminin tercihine bağlı olarak senetli alacakların tasarruf (peşin) değeri ile değerlenmesi de mümkündür. Alacak senedinin üzerinde yazılı olan (nominal) değerinden değerleme günü (31 Aralık) ile son ödeme tarihî arasında işleyecek faiz hesaplanarak, senet tutarından düşülmek suretiyle senedin peşin değeri bulunur.

Amortisman hesaplaması farklı yönemlerle yapılabilir. Genel olarak normal amortisman veya azalan kalanlar üzerinden amortisman hesaplama yöntemleri kullanılır. Normal amortisman yönteminde, duran varlığın ilk maliyeti tahmini kullanım süresine (amortisman süresi) eşit şekilde bölünerek her yıl aynı tutarda amortisman gider payı ayrılır.

Bilanço grupları:

Tanım faaliyet giderlerine aittir.

Gelir tablosunun birinci bölümünde net satış hasılatı ile satışların maliyeti karşılaştırılmak suretiyle; brüt satış kârı veya zararı belirlenir. Faaliyet giderler ieklenerek faaliyet kârı-zararı sonucuna ulaşılır. Buna +- etkisine göre olağan gelir ve kârlar, olağan gider ve zararlar ve finansman giderleri dahil edilerek olağan kârzarar bulunur. Olağandışı gelir ve giderler de hesaba katıldıktan sonra tüm gelir/ kâr ve gider/ zarar niteliğindeki faaliyet sonuçları karşılaştırılmış olur. Böylece dönem kârı veya zararı elde edilir. Sermaye şirketlerinde bu sonuçtan (mali kâr matrahına göre) vergi kesintileri düşüldükten sonra dönem net kârı veya zararı
ortaya çıkar.

Dönem sonu (envanter) işlemleri sayım, değerleme ve envanter kayıtlarını
kapsayan bir süreçtir (Benligiray, Y., vd. 2006: 2). Envanter sözcüğü bazen yalnızca stoklar için kullanılabilmektedir. Aslında envanter işlemleri genel geçici mizandan başlayıp kesin mizana kadar geçen süreçte yapılan işlemlerin genel adıdır
(Küçüksavaş, 2010: 594). Bununla birlikte envanter işlemlerinin devamında hesapların kapatılmasına kadar yapılan tüm işlemler, dönem sonu işlemleri başlığı
altında toplanabilir. Konaklama işletmelerinde bu süreç, Şekil 4.1’deki gibi; genel
geçici mizanı takiben, muhasebe dışı envanter ve muhasebe içi envanter işlemleri,
kesin mizanın hazırlanması, mali tabloların düzenlenmesi şeklinde gelişir ve hesapların kapatılmasıyla son bulur.

Muhasebe dışı envanter, varlıklar ve borçlarla ilgili sayım, kontrol ve değerleme işlemlerinin yapıldığı süreçtir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile uygulama şekli belirlenen, muhasebe kavram ve ilkeleri kapsamında değerleme; varlık ve kaynakların ilk muhasebeleştirilmesinde ve sonraki dönemlerde mali tablolarda gösterilecek, para ile ifade edilen tutarın belirlenmesi şeklinde ele alınmaktadır. Amaç, işletmenin mali ve
ekonomik açıdan gerçek durumunu ve faaliyetlerin doğru sonucunu göstermektir

Hazır değerler kapsamında kasa ve bankalardaki Türk parası nominal değer (mukayyet değer) ile değerlenir.

Yabancı Para Kasası - $ hesabının kalanı : TL 5.500
Yabancı paranın dönem sonu değeri : TL 5.330 (1.000 X 5,33)
Kambiyo zararı : TL 170

Bu kayıtlarla, bir yandan tahsili şüpheli duruma düşen alacak normal alacaklardan ayrılmış, diğer yandan uğranılması muhtemel zarar, karşılık hesabı kullanılmak suretiyle peşin olarak zarar yazılmıştır. Alacağın tahsil edilmesi durumunda, karşılık hesabı kapatılarak tahsil edilen kısım için gelir yazılacak, şüpheli
alacak tahsil edilemezse; “129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı” ve “128 Şüpheli
Ticari Alacaklar” hesapları karşılıklı olarak ters kayıtla kapatılacaktır.

Turistik belgeli lüks ve birinci sınıf işletmelerde kullanılan porselen veya
camdan yapılmış (kristal hariç) her türlü mutfak ve servis takım ve malzemeleri 3
yıl, turistik belgesi bulunmayan lüks ve birinci sınıf işletmelerle turistik belgeli diğer
işletmelerde ise aynı malzemeler için 4 yıl normal kullanım süresi belirlenmiştir

Turistik belgeli lüks ve birinci sınıf işletmelerde kullanılan porselen veya
camdan yapılmış (kristal hariç) her türlü mutfak ve servis takım ve malzemeleri 3
yıl, turistik belgesi bulunmayan lüks ve birinci sınıf işletmelerle turistik belgeli diğer
işletmelerde ise aynı malzemeler için 4 yıl normal kullanım süresi belirlenmiştir.

Vergi mevzuatında yapılan düzenleme ile binek otomobiller için kıst amortisman (ay esasına göre amortisman) yöntemi kullanılmaktadır. Buna göre yalnızca
binek otomobiller için, aracın aktife girdiği ilk yılda, o yıl kullanılan ay sayısına
göre amortisman gideri yazılır.

Ana hizmet birimlerinde gerçekleşen elektrik tüketim bedelleri Hizmet Üretim
Maliyeti hesabına borç kaydedilerek dönem giderlerine dahil edilmiştir. Aynı şekilde genel yönetim birimlerindeki tüketim bedeli ise Genel Yönetim Giderleri hesabına borç kaydedilmiştir. Bunların karşılığında ortaya çıkan ödeme yükümlülüğü, giderden doğan borç olarak, Gider Tahakkukları hesabının alacağına kaydedilmiştir.

Konaklama işletmelerinin ana işlevi seyahat halindeki insanların konaklama(geceleme) gereksinimini karşılamaktır.

Konaklama hizmeti de üretilirken tüketilme, stoklanamama, bir yerden başka bir yere taşınamama, birbirine bağımlı hizmet birimlerinden oluşma, günün 24 saati hizmete hazır olma gibi özelliklere sahiptir.