KOLLUK HUKUKU

Kolluk idaresinin hukuka
uygun davranmasını sağlayan ve yerindelik denetimi yapabilen denetim mekanizmaları mevcuttur. Bu mekanizmalar tarafından yapılan denetimi idare açısından “yargı dışı denetim yolları” olarak ifade edebiliriz.

İdarenin kamu kudreti kullanma tekeline sahip olması, idarenin özel hukuk kişileri karşısında önemli
bir ayrıcalık ve avantajını ortaya koyar (Ulusoy, 2019, s.641). Denetimin olmaması, idarenin keyfi ve haksız olarak birey/birey haklarına zarar verilmesi sonucunu doğurur.

Seçim gibi meşruiyetin bilinen en haklı noktasından hareketle, yönetim
kademelerinde yer alan kamu görevlilerinin bile denetimin olmaması karşısında, hukuk devleti idealinin
ortaya koyduğu beklentinin dışına taşmasının önünde bir engel kalmamaktadır.

Anayasa’nın 2017 yılında değiştirilen 98. maddesi çerçevesinde “Türkiye Büyük Millet Meclisi; Meclis
araştırması, genel görüşme, Meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır.”

Meclis araştırması, TBMM’nin belli
bir konuda bilgi edinmek için yapacağı incelemeyi
ifade eder.

Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar hakkında 106’ ncı maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları uyarınca
yapılan soruşturmadan ibarettir. Yazılı soru, yazılı
olarak en geç on beş gün içinde cevaplanmak üzere
milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir.”

Buna göre, anayasal bir kurum olarak düzenlenen Devlet Denetleme Kurulu,
Cumhurbaşkanı’nın isteği üzerine;
• Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında
• Sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü
kuruluşta,
• Kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında,
• Her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında,
• Kamuya yararlı derneklerle vakıflarda,
• Genelkurmay Başkanlığı, kuvvet komutanlıkları ve bütün askeri birim ve eğitim kurumlarında
Her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma
ve denetlemeleri yapar.

İdare, kendi içinde kendini hukukilik ve yerindelik yönünden denetlemektedir. Kamu kurumlarının kendi kendini denetlemesine idari denetim (öz denetim) denir.

İsti’taf Yoluyla Denetim (TANIM) İsti’taf (merhamet dilemek) ( Ulusoy, 2019.s.644), idarenin hoşnut kalınmayan kararına karşı yine idari işlemi yapan idarenin kendisine başvurularak olumsuz etkiyi gidermek amacıyla kararın yeniden gözden geçirilmesini talep etmektir.

14.06.2012 tarihli ve 6328 sayılı Kanun ile kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet
mekanizması oluşturmak suretiyle Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmuştur (m. 1).