KOLLUK HUKUKU

Kamu görevlilerinin tabi olduğu usul kuralları 4483 sayılı
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ile düzenleme altına alınmıştır.

Kamu görevlilerinin disiplin sorumluluğuna
ilişkin düzenlemeler genel kanun niteliğinde olan
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiştir. 657 sayılı Kanun’un 1. maddesinde bu
Kanun hükümlerinin kimlere uygulanacağı ve
hangi kamu görevlilerinin bu Kanun hükümlerinden istisna olduğu düzenlenmiştir.

Aynı zamanda kamu görevlilerinin görevleri ile ilgili suç işlemeleri hâlinde soruşturulmaları
da Anayasa’nın 129. maddesindeki amir hüküm
doğrultusunda ayrı bir usule tabi tutulmuştur.

Kamu görevlisinin tabi olduğu statüsünü düzenleyen kurallara uymamaları nedeniyle kurum düzenini bozan fiillerine “disiplin suçu”; bu fiilleri sebebiyle haklarında yürütülen soruşturmaya “disiplin
soruşturması”; uygulanan idari yaptırıma
da “disiplin cezası” adı verilir.

7068 sayılı Kanun’un 4, 5 ve 6. maddelerinde
disiplin hukukuna ve disiplin cezalarına ilişkin bazı
ilkelere yer verilmiştir. Bu düzenlemelere göre,
• Disiplinsizlik kasten veya taksirle oluşabilir.
• Aynı fiil nedeniyle bu Kanun’da yazılı disiplin cezalarından birden fazlası verilemez.

657 sayılı Kanun’un 125. maddesinde disiplin
hukukuna ilişkin bazı ilkelere yer verilmiştir. Bu
düzenlemelere göre:

. Disiplin kovuşturmasının yapılmış olması,
fiilin genel hükümler kapsamına girmesi
hâlinde, sanık hakkında ayrıca ceza kovuşturması açılmasına engel teşkil etmez.

657 sayılı Kanun’un 125. maddesine göre disiplin cezaları şunlardır:
a. Uyarma, memura görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı
ile bildirilmesidir.
b. Kınama, memura görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
c. Aylıktan kesme, memurun brüt aylığından
1/30 – 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.
d. Kademe ilerlemesinin durdurulması, fiilin
ağırlık derecesine göre memurun kademede
ilerlemesinin 1-3 yıl durdurulmasıdır. Öğrenim durumları itibarıyla yükselebilecekleri kadroların son kademesinde bulunan
memurların, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verilmesini gerektiren
hâllerde, brüt aylıklarının 1/4’ü - 1/2’si kesilir ve tekerrüründe görevlerine son verilir.
e. Devlet memurluğundan çıkarma, memurun
bir daha Devlet memurluğuna atanmamak
üzere memurluktan çıkarılmasıdır.

Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiillerden
bazıları şunlardır:
• Mevzuat veya talimata aykırı olarak eksik
kuşam ve teçhizatla göreve çıkmak
• Resmi belge veya göreve ilişkin evrakı kaybetmek
• İzinsiz veya kurumunca kabul edilebilir
bir özrü olmaksızın iki günden fazla ve üç
güne kadar (üçüncü gün dahil) görevine
gelmemek.

Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiiller şunlardır (m.9):
• Ülkenin bağımsızlığını zedelemeye, bütünlüğünü bozmaya ve milli güvenliği tehlikeye
düşürmeye yönelik herhangi bir faaliyette
bulunmak veya aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya,
vakıf, dernek ve benzeri teşekküle katılmak,
bunlara yardım etmek veya bu yapılarla ilişki içerisinde bulunmak.
• İşkence yapmak.

7068 sayılı Kanun’un 31. maddesinde de savunma hakkı düzenlenmiştir. Buna göre, disiplin
amirleri veya disiplin kurulları tarafından savunma
alınmadan disiplin cezası verilemez.