Kolluk İşlemleri ve Usulleri
İdari işlem nedir?
Üstün yetki ve ayrıcalıklar kullanabilen makamlar tarafından, bu yetki ve ayrıcalıklar kullanılarak, toplumsal yararı gerçekleştirmek amacıyla, hukuksal alanda sonuçlar doğuran, tek yanlı, icrai, hukuka uygunluk karinesinden faydalanan ve yargısal denetime tabi olan irade açıklamalarıdır.
İdari işlemin özellikleri nelerdir?
Kamu gücü kullanılarak yapılırlar, tek yanlıdırlar, hukuka uygunluk karinesinden yararlanırlar, icraidirler, re'sen icra edilirler, yargısal denetime tabidirler.
Yargı denetimi dışında bırakılan idari işlemler hangileridir?
• Yüksek Askeri Şûranın, terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri (m.125/2),
• Hâkimler ve Savcılar Kurulunun, meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararları (m.159/10),
• Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararları ile bu kararlara karşı başvuru üzerine Tahkim Kurulu tarafından verilen kararlar (AY m.59/3), Anayasa ile yargı denetimi dışına çıkarılmıştır. Bu işlemlere karşı kişilerin yargı mercilerine başvurması mümkün değildir.
İdarenin Anayasa'da sayılan düzenleyici işlemleri nelerdir?
İdare tarafından gerçekleştirilen düzenleyici işlemlerin bir kısmı Anayasada açıkça düzenlenmiştir. Bunlar Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile yönetmeliklerdir.
Genelge, tamim, sirküler, talimatname gibi isimlerle uygulamada görmüş olduğumuz ve Anayasa’da düzenlenmemiş düzenleyici işlemlere ne ad verilir?
Adsız düzenleyici işlemler
Belirli bir kişi veya nesneye ilişkin olan, o kişi ya da nesneyi önceden hukuk kurallarınca düzenlenmiş belirli bir hukuki statüye sokan, bir hukuki statüden çıkaran veya bulunduğu hukuksal statüde değişiklik yapan idari işlemlere ne ad verilir?
Bireysel şart işlemler
Olağanüstü hâl Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin hangi süre içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülüp karara bağlanması gerekir?
Üç ay
Anayasa'ya göre yönetmelik çıkarmaya yetkililer kimlerdir?
Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri
Kamu düzenini sağlamak için yasalarla veya idarenin düzenleyici işlemleri ile getirilen kuralların somut olaylara, kişilere uygulanmasını sağlayam işlemlere ne ad verilir?
Birel kolluk işlemleri
Birey veya toplulukların kanunla öngörülmüş olan bazı faaliyetlerinin kolluk görevlileri tarafından önceden incelenerek, kamu düzeni açısından bir sakınca oluşturup oluşturmayacağı belirlenerek faaliyetin kamu
düzeni açısından bir tehlike oluşturacağı anlaşılırsa yetkili kolluk merci tarafından talebin reddedilmesine imkan tanıyan kolluk usulüne ne ad verilir?
İzin usulü
İdari düzene aykırılık teşkil eden eylemler sebebi ile kanunların açıkça izin verdiği durumlarda, idarenin yargı mercilerine başvurmaksızın bizzat uyguladığı ve bir miktar paranın alınması şeklinde gerçekleşen mali
nitelikteki yaptırımlara ne ad verilir?
İdari para cezası
Bir yerden başka bir yere gitmekte olan, yani hareket hâlinde olan kişinin geçici bir süre bekletilmesi yani seyahat hürriyetinin Anayasal ilkelere uygun bir şekilde sınırlandırılmasına ne ad verilir?
Durdurma
2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyat Kanunu’na göre polis kişileri ve araçları hangi amaçlarla durdurabilir?
Polis kişileri ve araçları; bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek, suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek, kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek, amacıyla durdurabilir.
Kolluk personelinin sorması üzerine gösterilecek olan kimlik belgesinde bulunması gereken unsurlar nelerdir? asgari olarak fotoğraf,
ad, soyad, doğum tarihi ve doğum yerine ilişkin
bilgilerin yer alması gerektiği kabul edilir. Aynı zamanda kimliği ispat eden belgelerin geçerli olabilmesi için resmi makamlarca düzenlenmiş olmaları
da zorunludur. Nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlilik cüzdanı ve pasaport resmi makamlar tarafından
verilmiş olan belgelerdir ve kimlik belgesi olarak
kabul edilebilirler
Kolluk personelinin sorması üzerine gösterilecek olan kimlik belgesinde asgari olarak fotoğraf, ad, soyad, doğum tarihi ve doğum yerine ilişkin bilgilerin yer alması gerektiği kabul edilir. Aynı zamanda kimliği ispat eden belgelerin geçerli olabilmesi için resmi makamlarca düzenlenmiş olmaları da zorunludur. Nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlilik cüzdanı ve pasaport resmi makamlar tarafından verilmiş olan belgelerdir ve kimlik belgesi olarak kabul edilebilirler.
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'na göre polis hangi amaçlarla kimlik sorabilir?
Polis; , suç veya kabahat işlenmesini önlemek, işlenmiş suçların faillerini ele geçirmek ya da başka kanuni yetkilerini kullanırken kişilerden kimliklerini sorabilir. Aynı zamanda bu Kanun maddelerinde, kolluk görevlilerinin de kimlik sordukları kişi ya da kişilere öncelikle kendilerinin kolluk görevlisi olduğunu belirleyen belgeleri göstermelerinin zorunlu olduğu düzenlenmiştir.
Kamu güvenliğine, kamu düzenine veya kişinin vücut ya da hayatına yönelik var olan bir tehlikenin giderilmesi için denetim altına alınması gereken veya suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli iz, eser, işaret ve delil bulunan kişinin gözaltına veya koruma altına alma işlemlerinden önce özgürlüğünün geçici olarak ve fiilen kısıtlanarak denetim altına alınmasına ne ad verilir?
Yakalama
Milli güvenlik ve kamu düzeninin, genel ahlak ve genel sağlık ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, taşınması ya da bulundurulması yasak olan silah ya da eşyanın tespit edilmesi amacıyla hakim kararıyla veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mülki amirin yazılı emriyle belli yerlerde, kişilerin üzerlerinde, araçlarında, özel kağıt ve eşyalarında yapılan arama işlemine ne ad verilir?
Önleme araması
Bir mal üzerinde, rızası olmamasına rağmen, zilyetin tasarruf yetkisinin geçici olarak kaldırılmasına ve malın
resmi makamların muhafazası altına alınmasına ne ad verilir?
Elkoyma
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nunda kolluğa hangi konularda elkoyma yetkisi verilmiştir?
5326 sayılı Kanun'un 33. maddesine göre dilencilikten ve 34. maddesine kumardan elde edilen gelire kolluk
görevlilerince el konulabilecektir.
Kolluk kuvvetlerince zor kullanma yetkisi kullanılırken uyulması gereken hususlar nelerdir?
Kolluk kuvvetlerince zor kullanma yetkisi kullanılırken yasal sınırlar içinde kalınmaya dikkat edilmelidir. Kolluk, dilediği her anda zor kullanamaz. Kolluk şu hususları daima göz önünde bulundurmalıdır
1. Kolluk, ancak zor kullanmadığı takdirde görevini yapamayacak olduğu durumlarda zor kullanmalıdır ve kolluk, zor kullanmanın son çare olduğu unutulmamalıdır.
2. Zor kullanma eyleminin derecesi, şekli ve niteliği görevin amacına uygun olmalıdır.
3. Kolluk, zor kullanırken ölçülü hareket etmelidir. Yani karşı eylem ile orantılı bir şekilde zor kullanmalıdır.
4. Zor kullanılırken, zor kullanılacak kişiye ve etrafına en az zarar verecek olan yöntem olmalıdır.
5. Zor kullanmadan önce üçüncü kişilerin zarar görmesini engelleyici her türlü tedbir alınmalıdır.
7. Kanunlarda zor kullanma yetkisi verilmemişse bu yetkinin kullanılması söz konusu olamaz. Ayrıca kanunda hangi şekilde zor kullanılabileceği belirtilmişse ancak o şekilde zor kullanılabilir. Dolayısıyla zor kullanma kanuna uygun olmalıdır.