KOLLUK HUKUKU - Deneme Sınavı - 8

İfade hürriyeti, bir düşünce, kanaat, inanç ya da tutum ile duygunun serbestçe açıklanmasını ve buna serbestçe erişilmesini içerir. Doğru yanıt C'dir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), internet üzerindeki 5651 sayılı Kanun’da düzenlenen yetkileri kullanmakla görevlidir. Doğru yanıt B'dir.

BTK, kimi durumlarda tedbir niteliğinde erişim yasağı konulmasına karar verebilir. 5651 sayılı Kanun’un 8. maddesinde sayılan ve Türk Ceza Kanunu’nda yer alan suçların oluştuğuna ilişkin yeterli şüphe bulunması sonucunda BTK idari tedbir olarak erişim yasağı getirebilir. Siyasi iktidarın eleştirilmesi bu kapsamda değerlendirilemez. Doğru yanıt D'dir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından 2010 yılında verdiği bir kararında, Sulh Ceza Mahkemesi tarafından sadece soruşturmaya konu sitenin engellenmesi mümkün olabilecekken daha ağır sonuç doğuran, yer sağlayıcı “Google” arama motorunun tamamen erişime kapatılmasının ölçülülük ilkesine aykırı bir sınırlama olduğuna karar vermiştir. Doğru yanıt A'dır.

Kolluk yetkileri, ancak kanunla verilebilir. Bu bakımdan kolluk sahip olmadığı yetkiyi kullanamaz. Aksi durumda kolluğun yapacağı müdahale, hukuka aykırı olacaktır. Doğru yanıt B'dir.

Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı; millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla kanunla sınırlanabilir.

Kolluk yetkileri, yalnız yer ve zamana göre genel olarak değil, kimi durumlarda günün saatlerine ve mevsime göre bile sınırlandırılmıştır.  Kolluk yetkileri yer açısından genişleyebilir veya daralabilir. Örneğin yer bakımından kamuya açık alanlardan, konutlara doğru daralan bir yetki söz konusudur. Başka bir deyişle kolluk yetkilerinin en sınırlı kullanıldığı yer konutlardır.

Kolluk yetkileri, siyasal ve dinsel amaçlarla ve özel çıkarlar için kullanılamaz.  Bu amaçlarla kullanılması halinde ortaya çıkan hukuka aykırılık hali yetki saptırması oluşturur.

İdarenin tüm faaliyetlerinde amaç kamu yararıdır. Bu açıdan kolluk faaliyetinin amacı da kamu yararıdır. Ancak buradaki kamu yararı, kamu düzeninin sürekliliğini korumak ve sağlamak olarak somutlaşır. Bu itibarla kamu düzenini korumak ve sağlamak (güvenlik, dirlik ve esenlik (sükûn), genel ahlak, genel sağlığı korumak ve sağlamak) dışında bir saikle yapılan kolluk faaliyetleri hukuka aykırı olur.  Bu itibarla kolluk yetkileri, kamu düzenini sağlamak veya korumak dışında örneğin kamu hizmetlerini daha iyi yürütmek, kamu mallarını korumak saikiyle kullanılmaz.

Kolluk, kamu düzenini koruyup sağlamaya yönelik olduğundan kamu düzenini bozacak, tehdit edecek ya da tehlikeye atacak bir durum söz konusu olmadıkça harekete geçemez. Buna göre, kamu düzenini bozacak, tehdit edecek ya da tehlikeye atacak bir durum söz konusu değilken kolluk yetkisi kullanılırsa yapılan kolluk işlemi sebep unsuru bakımından hukuka aykırı olur.

Kolluk işlemlerinde konu unsuru ölçülülük ilkesi ile ilişkilendirilerek ele alınır. Zira kamu düzenini tehdit eden veya tehlikeye atan eylem ve durumun ağırlığı, kolluk yetkisi kullanılarak alınacak tedbirin konusunu belirleyecektir.  Bu durumda kolluk, tesis edeceği idari işlemi olayın şiddetine göre belirler. Bu bakımdan ölçülülük ilkesi, kolluk yetkisinin sınırını oluşturur. Kolluk yetkisi veya önlemi müdahale edilecek durumların şiddetine göre uyarlanmalı yani başvurulan tedbir (araç) ile amaç arasındaki denge korunmalıdır. Örneğin bir gösteri veya toplantının ertelenmesi ile istenilen amaca ulaşılabileceği hâllerde, yasaklama yoluna gidilmemesi gerekir. Aksi halde ölçülülük ilkesine yani idari işlemin konu unsurunda hukuka aykırılık söz konusudur.

Cumhurbaşkanı’nın yetki ve görevleri temel olarak Anayasa’nın 104. maddesinde düzenlenmektedir. Cumhurbaşkanı’nın milli güvenlik de dahil olmak üzere yürütme yetkisi kapsamında görev ve yetkileri vardır (ÇAĞLAYAN, 2019, s. 278). Olağanüstü hâl ilan yetkisi, sadece ve sadece Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, bu yetkisini kendisi kullanır.

Cumhurbaşkanı, yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hâllerinde, Milli Güvenlik Kurulunun görüşünü de aldıktan sonra olağanüstü hâl ilan edebilir.

Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir.

Ayrıca Meclis gerekli gördüğü takdirde olağanüstü hâlin süresini kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü hâli kaldırabilir (Ay, m. 119/3; TBMM İç Tüzüğü, m. 126/2). Bu bakımdan ilan olağanüstü hal kararını ancak TBMM kaldırabilir.

2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanun’un 3’üncü maddesi gereği seferberlik ilan kararı genel ya da kısmi olabilir. Seferberlik ilanı yetkilisi, Cumhurbaşkanı olarak belirlenmiştir.

Olağanüstü yönetim usulü sebebi olan savaş hâlinde yetki Anayasa 87. ve 92. maddeler gereği TBMM’ne aittir.

TBMM, olağanüstü hâl ilanını kısaltma ve uzatma yetkisine sahiptir. Ancak TBMM tarafından olağanüstü hâl ilanı kararının kısaltılması için herhangi bir şart öngörülmemişken, TBMM’nin uzatma kararı alabilmesi için Cumhurbaşkanının uzatma talebi söz konusu olmalıdır (Günday, 2011, s. 317).

Cumhurbaşkanı’nın yetki ve görevleri temel olarak Anayasa’nın 104. maddesinde düzenlenmektedir. Cumhurbaşkanı’nın milli güvenlik de dahil olmak üzere yürütme yetkisi kapsamında görev ve yetkileri vardır.