KOLLUK HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hâle getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette güç kullanılabilir. Bedenî kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedenî gücü, maddî güç ise polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı ve/veya boyalı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını ifade eder. Bu durumda direnmenin derecesine bağlı olarak ihtar yapılmadan zor kullanılabilir. Doğru cevap C'dir.

Olağanüstü hâllerde dahi dokunulamayacak olan temel hak ve hürriyetlere ilişkin sahaya “çekirdek alan” adı verilir .

“Seferberlik: Devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri güç olmak üzere, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandığı; hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı hâldir.”

Olağanüstü hâl ilan yetkisi, sadece ve sadece Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, bu yetkisini kendisi kullanır.

Savaş: Devletin bekasını temin etmek, milli menfaatleri sağlamak ve milli hedefleri elde etmek amacıyla, başta askeri güç olmak üzere Devletin maddi ve manevi tüm güç ve kaynaklarının hiçbir sınırlamaya tabi tutulmadan kullanılmasını gerektiren silahlı mücadeledir.

Olağanüstü hâl ilanı, yürütmenin bir işlemidir. Bu işleme “olağanüstü hâl ilan kararı” adı verilir.

savaş hukukuna uygun fiiller sonucu gerçekleşen ölümler haricinde, kişilerin • Yaşam hakkı, • Maddi ve manevi bütünlüğü, • Din, vicdan ve düşünce hürriyeti, • Suç ve cezaların geçmişe yürüme yasağı ve • Masumiyet karinesine dokunulamaz.

Olağanüstü hâl ilanında koordinasyon, Cumhurbaşkanlığınca veya Cumhurbaşkanı’nın görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakanlıkça sağlanır.

Olağanüstü hâl ilanı kararı, verildiği gün Resmî Gazete’de yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.

İdare hukuku literatüründe; idarenin olağanüstü dönemlerde ihtiyaç duyduğu taşınır malları kamu gücü kullanarak elde etmesine istimval adı verilmektedir

Yürürlüğe girmiş OHAL’in yürürlükte kalabilmesi, TBMM’nin onayına bağlıdır.

“Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak
izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz.”; madde 29/1’e göre, “Süreli veya süresiz yayın önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz.”; madde 30’a göre,“Kanuna uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemez veya işletilmekten alıkonulamaz.”, madde 33/1’e göre; “Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir.”; madde 34/1’e göre, “Herkes önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.” Kanun koyucunun müdahalesine kapalı olan bu alanlara kolluğun bir sınırlama getirmesi veya müdahalesi mümkün değildir. Aksi durumda yani idarenin kanunla kendisine yetki verilmeden, kendiliğinden temel hak ve hürriyetlere müdahalesi olur ki bu bir fonksiyon gaspı oluşturur.

Bazı temel hak ve özgürlüklerin ise Anayasa’nın
13. maddesindeki ilkelere uygun olarak kanunla düzenlenmesi gerekir (Akyılmaz ve Sezginer ve
Kaya, 2019, s.601). Anayasa’nın 13. maddesine göre Kolluk Yetkilerinin Sınırları 
göre temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde
belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir.

Örneğin Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nun 12. maddesine göre “Polis
bar, pavyon, gazino, meyhane gibi içkili yerler ile kıraathane ve oyun oynatılan
benzeri yerlere yanlarında veli ve vasileri olsa bile on sekiz yaşını doldurmamış
küçüklerin girmesini meneder.” Bu bakımdan kolluk, sadece küçüklerin yukarıda sayılan yerlere girmesini yasaklayabilir. Sayılan yerlere girmeye çalışan küçüğü, Kabahatler Kanunu çerçevesinde uygulanacak idari yaptırımlar saklı kalmak üzere, nezarete atamaz veya onu uzaklaştırmak için silah kullanamaz.

Kolluk, kamu düzenini koruyup sağlamaya yönelik olduğundan kamu düzenini bozacak, tehdit
edecek ya da tehlikeye atacak bir durum söz konusu olmadıkça harekete geçemez. Buna göre, kamu düzenini bozacak, tehdit edecek ya da tehlikeye atacak bir durum söz konusu değilken kolluk yetkisi kullanılırsa yapılan kolluk işlemi sebep unsuru bakımından hukuka aykırı olur

Kolluk işlemlerinde konu unsuru ölçülülük ilkesi ile ilişkilendirilerek ele alınır. Zira kamu düzenini
tehdit eden veya tehlikeye atan eylem ve durumun  ağırlığı, kolluk yetkisi kullanılarak alınacak tedbirin konusunu belirleyecektir.

Anayasa madde 20 ye göre usulüne göre verilmiş Hakim kararı ile özel hayata yönelik müdahaleler yapılabilir

Bazı temel hak ve özgürlükler ise kanunla sınırlanabilmekle birlikte bunlara müdahale edebilmek için yargı kararı öngörülmemiştir. Bu itibarla kolluk, yasal sınırlar içinde kalmak koşuluyla ve Anayasa’nın 13. maddesi gereğince bu temel hak ve özgürlüklere müdahalede bulunabilir. Örneğin Anayasa madde 23’e göre, “yerleşme hürriyeti, suç işlenmesini önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ve kamu mallarını korumak; amaçlarıyla kanunla sınırlanabilir.”

Konut dokunulmazlığına usulüne uygun bir hakim kararı olmadan müdahale edilemez. Diğer haklar bakımından ise böyle bir sınırlama öngörülmemiştir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

5187 sayılı Basın Kanunu’nun 3. maddesinin
birinci fıkrasına göre basın özgürlüğü, “… bilgi
edinme, yayma, eleştirme, yorumlama ve eser yaratma haklarını içerir”. Bu çerçevede basın özgürlüğü, “haber, düşünce ve bilgilere ulaşma hakkı”; “haber,
düşünce ve bilgileri yorumlama ve eleştirme hakkı”;
bunların “basımı, çoğaltılması ve dağıtımı hakkı”
ile “eser yaratma hakkı”nı içermektedir. Maddenin
ikinci fıkrası çerçevesinde “Basın özgürlüğünün kullanılması ancak demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; başkalarının şöhret ve haklarının,
toplum sağlığının ve ahlâkının, millî güvenlik, kamu
düzeni, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, Devlet sırlarının açıklanmasının veya suç işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması amacıyla sınırlanabilir.”

Hakaret etmek bir basın hakkı değildir.