KLASİK MANTIK

Adam karalamada iddiaya değil de iddiayı ortaya atan kişiye saldırı yapılıp kötüleyerek iddianın yanlışlığı ileri sürülerek yapılır. İddianın o kişinin karakteriyle ya da hareketleriyle alakalandırılıp, yanlışlığının ileri sürülmesi safsatadır.

“Adam karalama”, “Sen de” ve “Niteliksel Adam Karalama” safsataları, saldırı safsatası türünden diye adlandırılabilir.

Grup baskısı otoriteye başvurma türüne giren safsatalardandır. Mahalle baskısı da diyebiliriz. Bir iddiayı kabul ettirmek için deliller öne sürmek yerine, bir grubun veya içinde bulunduğu grubun baskısını öne sürme hatasıdır.

Bütünleme safsatası, kategori hataları türüne giren safsatalardandır. Bütünün kendisini oluşturan parçalarla aynı özelliğe sahip olduğunu çıkarma hatasıdır.

Kumarbaz safsatası istatiksel hata safsataları türündendir. Bir olayın geçmişte nadir gerçekleşmiş olmasına dayanarak, gelecekte daha yüksek ihtimalle ortaya çıkabileceğini düşünme hatasıdır.

Görecelilik safsatası, otoriteye başvurmak türünden safsatalara girebilir. Sübjektif safsata olarak da adlandırılabilir. Bir kişinin bir iddiayı sadece başkaları için doğru olabileceği ama kendisi için doğru olmadığını söyleyerek reddetmesi durumudur.

Öncesinde safsatası (Post Hoc), tartışmalı sebep türüne giren safsatalardandır. Ondan sonra, öyleyse, ondan dolayı demektir. Sözde sebep safsatası da diyebiliriz. Batıl itikatlarımızla ilgili bir safsatadır. Bir olayın olmasının, bir zaman sonra başka bir olaya neden olduğu sonucunu çıkarmaktan doğan bir hatadır.

Yanlış ikilemi şaşırtma safsataları türünde sayabiliriz. Başka seçenekler olduğu
halde karşısındakini iki seçenekten birini seçmeye zorlamak yoluyla yapılan hatadır.

İndirgeme safsatası da kategori hataları türüne giren safsatadır. Bütün için doğru
olan bir özellik veya iddianın, bütünün parçaları için de doğru olacağını düşünme
hatasıdır.

Bir olayın olmasının, bir zaman sonra başka bir olaya neden olduğu sonucunu çıkarmaktan doğan hataya, öncesinde safsatası (Post Hoc) denir.

Safsata akıl yürütmedeki yanlışlar yani, hatalı akıl yürütmelerdir.

"Kırmızı ışıkta kimse durmuyor, o yüzden ben de geçebilirim." örneği Ortak Tutuma Başvurmak türündedir.

Sigara içmek zararlı değildir çünkü sigara içenler sigara içmenin çok keyifli olduğunu söylüyor.O halde sigara içmek zararlı değildir." örneği İnanca başvurmak türündedir.

"Bu gitarı satın alırsanız 3 ayda çalmayı öğrenirsiniz." örneği Duygulara Başvurma türündedir.

"Allah inancın yoksa cehennemde yanarsın." örneği Korkuya başvurmak türündedir.

"X kremin yeni formülüyle teniniz ipek gibi olacak." örneği Yeniye Başvurmak türündedir.

"Seval büyük bir binada çalışıyor. Sevalin ofisi de büyüktür." örneği İndirgeme safsatası türündedir.

"Ya benimsin ya da toprağın." örneği Yanlış İkilem türündedir.

"Zombilerin olmadığını ispatlayamazsın." örneği İspatlama mecburiyeti türündedir.

1. Ayşe egzersiz yapmayan insanların sağlıksız olduğunu söylüyor.
2. Ahmet bu senin için doğru olabilir ama benim için yanlış diyor.
3. O halde Ahmet egzersizi reddetmekte haklı olduğunu düşünüyor. örneği görecelik safsatası türündedir.