Mantık Kuralları ve Uygulamalar
Günlük yaşamda sık kullanılan çıkarım kuralları nelerdir?
• Modus Ponens
• Modus Tollens
• Koşullu Tasım
• Ayrık Tasım
• Alternatif Tasım
• Yapıcı İkilem
• Yıkıcı İkilem
Tikel evetleme ekleminin Türkçedeki tipik karşılığı nedir?
Tikel evetleme ekleminin Türkçedeki tipik karşılığı “veya”dır.
Bileşenlerden en az ve en çok -yani sadece ve sadece- birisinin doğru olduğunu iddia eden önerme hangisidir?
Tekil evetleme önermesi
Tekil evetleme ekleminin Türkçedeki tipik karşılığı nedir?
Tekil evetleme ekleminin Türkçedeki tipik karşılığı “ya ... ya da ...” eklemidir. Fakat bağlama göre gerek “veya” gerekse “ya ... ya da ...” eklemleri tikel evetleme olarak da tekil evetleme olarak da yorumlanabilir.
Öncüllerden birinin koşul önermesi olduğu, diğer öncül de koşul önermesinin ön bileşenini evetleyen, yani yeter koşulun yerine geldiğini iddia eden çıkarım kalıbı hangisidir?
Modus Ponens Olumlayıcı Kip
Öncüllerden birinin koşul önermesi olduğu; diğer öncülün ise koşul önermesinin art bileşenini değilleyen ve koşul önermesinin ön bileşeninin değillemesinin sonuç olarak çıkarıldığı çıkarım türü hangisidir?
Modus Tollens (Değilleyen Kip), Modus Tollens türü çıkarımlarda, ikinci öncül koşul önermesinin art bileşenini değiller, ön bileşen sonuç olarak çıkarılır.
Modus ponens ve modus tollens kalıbına benzeyen kandırıcı iki yanıltmaca hangileridir?
Önbileşenin değillenmesi ve artbileşenin evetlenmesi yanıltmacalarıdır.
Artbileşenin evetlenmesi yanıltmacasında ikinci öncül koşul önermesinin artbileşenini evetler, sonuç olarak da önbileşenin evetlenmesi çıkarılır. Bu yanıltmacanın genel yapısı nasıl olmalıdır?
A → B
B
∴ ¬ A
Koşullu tasımın diğer adı nedir?
Hipotetik tasımdır. Hipotetik denmesinin nedeni, koşul önermelerine hipotetik önermeler de denmesidir.
Öncüllerden birisinin tikel evetleme önermesi olan; diğer öncül ise tikel evetleme önermesinin bileşenlerinden birinin yanlış olduğunu iddia eden, yani bileşenlerden birini elendiği ve tikel evetleme önermesinin diğer bileşenin doğru olduğu sonucunun çıkarıldığı tasım hangisidir?
Ayrık Tasım (Disjunctive Syllogism)
Yıkıcı ikilemde tikel evetleme önermesi neyi değiller?
Yıkıcı ikilemde tikel evetleme önermesi koşul önermelerinin art bileşenlerini değiller.
Tikel evetleme önermesini çürütmeye ne denir?
Tikel evetleme önermesini çürütmeye ikilemin boynuzları arasından kaçma yolu denir.
Koşul önermelerini çürütmeye ne denir?
Koşul önermelerini çürütmeye de ikilemi boynuzlarından yakalama yolu denir.
İkilemlere verilen bir diğer isim nedir?
İkilemlere “boynuzlu tasım” da denir.
Önbileşenin olmasının artbileşenin olmasını gerektirmediğini göstermek ne anlama gelir?
İkilemlerden koşul önermelerini çürüterek kurtulma ya da ikilemi boynuzlarından tutma anlamına gelir.
İkilemlerden kurtulmanın üç yolu nedir?
Karşı ikilem oluşturma yolu
Boynuzlarından tutma yolu
Boynuzlar arasından kaçma yolu
Karmaşık yıkıcı ikilemin ana yapısı nasıldır?
Karmaşık yıkıcı ikilemin ana yapısı;
A → B
C → D
¬B v ¬D
∴ ¬A v ¬C
Basit ikilemin genel yapısı nasıl gösterilir?
A v B
A → C
B → C
∴C
(Normal olarak C v C çıkması gerekir. Fakat eşgüçlülük kuralına göre C v C, C’ye eşdeğerdir.)
Soranın muhatabından cevap beklemediği yani cevabı kendi içinde olan soru türüne ne denir?
Retorik soru denir.
Bir tikel evetleme önermesinin bileşenlerinden biri evetlenirse, diğerinin yanlış olduğu sonucu çıkarılabilir mi?
Bir tikel evetleme önermesinin bileşenlerinden biri evetlenirse, diğerinin yanlış olduğu sonucu çıkarılamaz.