KLASİK MANTIK - Deneme Sınavı - 6

Eğer kavram, bir varlığa veya nesneye işaret ediyorsa somut kavramdır; ağaç, insan, yeşil gibi. Eğer kavram, bir oluş tarzını ifade ediyorsa soyuttur; insanlık, dürüstlük, güzellik gibi. Erik bir varlığa işaret ettiği için somut bir kavramdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Her kavramın neliği vardır ama her kavramın gerçekliği yoktur. Mesela mitolojik varlıkları anlatan kavramların nelikleri vardır; fakat, onların zihin dışında karşılığı olan bireyler bulunmadığından gerçekliği yoktur. Apollon, Zeus, Pegasus veya melek, dev gibi. Bu gibi kavramların anlamları vardır. Bu anlamları onların neliklerini verir; ama, bu kavramların gerçeklikleri yoktur. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Kavramlardan her biri diğerinin tüm bireylerini içine alıyorsa aralarında eşitlik vardır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İki kavramdan her biri, diğerinin bazı bireylerini içine alırsa aralarında eksik girişimlik vardır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bir türün doğrudan bağlı olduğu hemen üstündeki cinse yakın cins, diğerlerine uzak cins denir. Altında yer alan kavramlar ise bu kavramın türleridir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Özel tür, cins olmayan ve başka türlere bölünemeyen türdür. Tür olduğu gibi cins de olabilen, türlere bölünebilen türe de göreli tür denir. İnsan, Porphyrios ağacında türlere bölünmeyen bir kavramdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bir terimin uzak cinsi ve yakın ayrımı ile yapılan tanımdır. “İnsan konuşan cisimdir.” diye tanımlamak gibi. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Duygular tanımlanamzlar arasındadır.  Varlık gibi kavramların tanımı yapılamaz. Zaman, mekân, birlik, çokluk da bu tür tanımlanamazlardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kavram bir şeyin, objenin zihindeki tasarımıdır. Doğru cevap E'dir.

Tek tek ele alınışlarına göre kavramlar;

I.   Tümel, Tekil ve Tikel Kavramlar

II.  Soyut ve Somut Kavramlar

III. Kollektif ve Distribütif Kavramlar

IV. Olumlu ve Olumsuz Kavramlar

Özlük ve ilintilik kavramlar ise birbirleriyle ilintili kavramlar arasında yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Ayrıklık: Kavramlardan biri, diğerinin hiçbir bireyini içine almaz ise aralarında ayrıklık vardır. Doğru cevap C'dir.

Tür: Gerçeklikleri aynı olan birçok şeye “Bunlar nedir?” diye sorulunca verilen cevaptır.

Ayrım: Tür içinde cinsi gösteren karakter veya karakterler bütünüdür. Doğru cevap D'dir.

Özle ilgili eksik tanım: Bir terimin uzak cinsi ve yakın ayrımı ile yapılan tanımdır. “İnsan konuşan cisimdir.” diye tanımlamak gibi. “Konuşan” insanın yakın ayrımı, “cisimdir” ise uzak cinsidir. Doğru cevap D'dir.

Batı mantıkçılarına göre “Gerçek Tanım” nesnelerin tanımıdır. Bir şeyin neden ibaret olduğunun tanıtılmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Tanım Koşulları
• Tanım tam olmalıdır. Tanımı yapılanın bütün bireyleri tanımın içine girmeli, dâhil olmayanlar dışarıda bırakılmalıdır. Yani tanımda tanımlanması
gereken bir başka birey kalmamalıdır.
• Bir şeyi kendisinden daha açık olmayan başka bir şeyle tanımlamamalıdır.
• Tanımda kısır döngü olmamalıdır. Yani, bir şeyin bilinmesi kendisine bağlı
olan bir şeyle tanımlanmamalıdır.
• Tanım, tanımlanan bir özne ile tanımlayan bir yüklemden oluşan çelişkisiz
bir önerme olmalıdır.
• Tanım, ne çok geniş, ne çok dar olmalıdır.

Doğru cevap D'dir.

Bölmenin Koşulları
1- Bölme tam olmalıdır. Bölünenin kaplamına giren hiçbir şey bölme dışı bırakılmamalıdır. Bu şart her iki çeşit bölme için geçerlidir.
2- Bölümlerden biri, bölünenin aynı veya ona aykırı olmamalıdır. Bu koşul, ikinci tür bölme için geçerlidir. Örneğin çizgi ya doğru olur ya eğri olur, bölmesi doğrudur, ama çizgi ya doğru ya daire olur, bölmesi yanlıştır.

Doğru cevap D'dir.

Tam Girişimlik: Kavramlardan yalnız biri, diğerinin tüm bireylerini içine alıyorsa aralarında tam girişimlik vardır. Doğru cevap C'dir.

Fikir, düşünce

Şu