Dünyada Kırsal Turizm

Kırsal turizm, insanların doğa ile iç içe olmak, farklı kültürleri tanımak, yeni tatlar tatmak, kırsal alandaki bir yerleşmede konaklamak, bölgede gerçekleşen faaliyetleri gözlemek ve bu faaliyetlere dâhil olmak gibi bir dizi aktiviteyi içeren bir turizm şeklidir.

Gelişmiş ülkelerin bütün kırsal bölgelerinde, nüfus azalması, ekonomik değişiklikler ve sosyal değişim gibi konular evrenseldir.

Alpler ve Amerikan ve Kanada Rockies dağları demiryolu şirketleri tarafından pazarlanan ve finanse edilen ilk kırsal turizm bölgeleridir. 

Kırsal turizm üzerine yazılan ilk makalelerden biri, 1958 yılında Ager tarafından yazılan “Dağlık Bölgelerde Kırsal Turizm ve Dağ Çiftçileri Açısından Önemi” olmuştur.

Yaşam tarzındaki değişiklikler, harcanabilir gelir seviyesindeki artış, otomobil sahibi olunması ve hafta sonu tatilleri, kırsal turizm pazarının önemini ve gelişimini hızlandıracak nedenler olmuştur.

Kırsal turizmde arzın yükselmesinin üç tane ana sebebi bulunmakta olup bu sebepler; teknolojik gelişme, artan gelir seviyesi ve artan boş vakittir.

LEADER (LEADER (Links Between Actions for Development of the Rural Economy) (Kırsal Ekonomi Gelişim Hareket Planları). Bu program AB’deki en ilginç kırsal gelişim planlarındandır. Program ilk 1990 LEADER I olarak kurulmuştur ve sonrasında LEADER II olarak devam etmiştir. Bu programın amacı yerel katılımlar sağlayarak kırsal gelişime entegre bir yaklaşımla tanıtım ve pazarlamasını sağlamaktır. LEADER I ve LEADER II programları kamu ve özel kuruluşlar tarafında finanse edilen yerel yetki mercileri tarafında kurulan iki ayrı programdır. Buradaki küresel getiriler; turistlerin ihtiyaçlarını karşılayacak altyapıları finanse etmek, kırsal bölge ve yapıların gelişimini finanse etmek ve kırsal turizm sezon süresini genişletmek için pazar araştırmalarını ve faaliyetlerini desteklemektir. 

Avrupa’da kırsal turizmde yol almış birçok ülke (Fransa, Avusturya, İtalya, Almanya, İngiltere, İrlanda, İsviçre, Hollanda, Belçika, İspanya, Portekiz, İskandinav ülkeleri vd.) bulunmaktadır. Kırsal turizm, bu ülkelerde iç turizm yanında, dış turizme de hizmet verir düzeye ulaşmıştır.

OECD (2004) kırsal turizmi, kırsal alanda gerçekleşen bir turizm aktivitesi olarak tanımlamaktadır.

Kırsallık kavram olarak; düşük nüfus yoğunluğu, açık alan, küçük ölçekli yerleşim yerleri olup, genellikle nüfusu 10.000’den az olan alanları ifade etmektedir. Arazi ağırlıklı olarak tarım, ormanlık ve doğal alanlardan oluşmaktadır.

Kırsal turizm çok yönlü bir faaliyettir; sadece çiftlikte yapılan bir faaliyet değildir. Hem çiftlikte yapılan tatilleri hem de eko-turizm, yürüyüş, at binme, macera, spor, sağlık turizmi, balık avlama, eğitim seyahati, sanat ve miras turizmi ve bazı alanlar etnik turizm gibi özel ilgi doğa tatilleri kapsamaktadır

Kırsal turizmi, sadece tatil türleri ile tanımlamak mümkün değildir. Kullanım yoğunluğu, lokasyon, yönetim şekli, toplumla bütünleşmesi ve daha birçok faktör kırsal turizmin tanımında önemli rol oynamaktadır.

Yürüyüş; Tırmanış; Kano-Rafting; Macera; Kayak-Kar turları; Kuş gözlemciliği; Fotoğrafçılık; Avcılık; Bisiklet turları; Ata binme; Doğa yürüyüşleri; Kırsal miras çalışmaları; Kasaba ve köy gezileri; Küçük ölçekli konferans ve
kongreler; Kırsal festivaller; Doğa sporları; Akarsu balıkçılığı. 

Dünya turizm literatürü incelendiği zaman uzmanlar tarafından kırsal turizmin çiftlik turizmi (farm tourism), köy turizmi (village tourism), yayla turizmi (highland tourism), tarımsal turizm (agro-tourism), ekoturizm (ecotourism) gibi farklı isimlerle anlatıldığı görülmektedir.

Tarım Turizmi (Agri-/agrotourism): Kırsal alanlardaki festival, müze, el sanatları gösterisini ve diğer kültürel faaliyetleri tanımlamak için kullanılmasına rağmen tarım turizm kavramı daha çok tarımsal çevre, tarımsal ürünler, çiftlikte konaklama, kamp yapma, eğitim gezileri, yiyecek, rekreasyon faaliyetleri, el sanatların veya çiftlik ürünlerinin satışı gibi turizm ürünleriyle ilişkilidir.

Çiftlik Turizmi (Farm Tourism);  çiftlik ile ilgili ve genel olarak çiftlikte konaklamayı, çiftlikte gerçekleşen faaliyetleri ve deneyimleri kapsayan bir turizm şeklidir.

Yeşil Turizm (Green Tourism): Bazı ülkelerde yeşil turizm kavramı özellikle kırsal alanları (yeşil alanları) ifade etmek için kullanılmasına rağmen, yeşil turizm geleneksel ve kitle turizminden ziyade çevreye duyarlı bir turizm şeklini ifade etmek için kullanılmaktadır. Alternatif turizm, soft turizm ve yeni turizm gibi çeşitli kavramların içinde kullanılan yeşil turizm sürdürebilirlik yaklaşımının gelişmesini ifade etmektedir.

Eko-Turizm (Eco-Tourism): Turistlere eğitici ve pozitif deneyimler sağlamanın yanında, kültüre ve yerel topluma doğrudan yarar sağlama ve çevresel korumayı teşvik etmeyi hedefleyen bir doğal turizm (doğaya ve bozulmamış alanlara turizm) şeklidir.

Kırsal turizm uygulamaları turizmin arz değerlere, bölgelere ve ülkelerin gelişim planlarına göre değişiklik göstermektedir. Ancak asıl amaç kırsal kalkınmayı sağlamaktır.

Fransa’da ilk kez köy evleri, 1951 yılında Alpes de-Haute Provence bölgesinde turiste açılmış, yazın iki ayı boyunca köylülerin turistleri ağırlaması sağlanarak, kırsal turizm gerçek anlamda başlamıştır.

Fransa'da 1955 yılında devletten destek almaya başlayan kırsal turizmde üçlü bir amaç gözetilmiştir:
• Yeşil turizmi geliştirmek,
• Köylülere ek gelir sağlayarak iç göçü önlemek ve
• Köylerin tarihsel mirasını restore ederek korumak.

Avusturya’da köylerde ve çiftliklerde yürütülen kırsal turizm, özellikle büyük şehirlerin civarındaki dağlık alanlarda yoğunlaşmaktadır.

İspanya’da yapılan kırsal turizmin önemli işlevi; bölge insanlarının ekonomik düzeyini yükseltmek ve doğal çevreyi korumak üzere planlamayı ve korumacılığı sağlamaktır.

İtalyanlar için kırsal turizm; doğayla bütünleşmek, sessizlik, manzara güzellikleri, yeni arkadaşlıklar kurmak ve geleneklere geri dönüş anlamını taşımaktadır.

Kanada’daki kırsal turizm faaliyetlerinin gelişme sebeplerinden birincisi insanların kırsal alanlara olan ilgilerinin giderek artması ve kültürel miras turizmi, ikincisi hükümetin kırsal turizmin gelişimini destekleyen girişimleridir.

Almanya’nın kırsal turizm geçmişi 150 yıldan daha fazladır. 1873’te devlet memurlarına ve 1914’te beyaz yakalılara ücretli tatil hakkının verilmesiyle, turizm orta gelirli insanların hayatlarının bir parçası hâline gelmiştir. İnsanlar tatillerini kentlere yakın ucuz konaklama sağlayan köylerde bazen de dağlık bölgelerde geçirmekteydi. 

Yeni Zelanda'da turistlerin ilgisini çeken en önemli olgulardan biri çiftçilerin kendisi diğeri ise bölgede yaşayan kadınlar tarafından üretilen kıyafetler ve hediyelik eşyalardır.