KENTSEL VE ÇEVRESEL KORUMA - Deneme Sınavı - 15

Anıtlar-Yapı Toplulukları-Sitler Kültürel Miras Alanlarıdır.

Saptamış olacağı ölçütlere göre üstün evrensel değerde olduğu kabul edilen,
kültürel veya doğal mirasın parçasını oluşturan varlıkların listesidir. Sözleşmeyi
imzalayan 151 ülkede toplam 911 adet Dünya Miras Varlığı (704 adet kültürel,
180 adet doğal, 27 karma) listede yer almaktadır.

Bütünlük: Bozulmamışlık olarak da ifade edilen bu kavram, miras alanının
bütün olarak algılanmasını tanımlamaktadır.

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi
ile; Mirasın Saptanması, korunması ve teşhiri için:  Gerekli olan uygun yasal, bilimsel, teknik, idari ve mali önlemleri almak yasal denetim ve yaptırım altına alınmıştır.

Somut kültürel miras korunma gerekçesi değer ölçütlernden biri: süreklilik değeridir.; Mirasın üretildiği dönemden günümüze kullanılarak korunmasıdır.

“Dünya Miras Alanları” on dört ayrı tipolojide sınıflandırılmaktadır.Bu Listeye Girme konusundaki belirleyicilik :Dini donatılar: Yapıldığı dönemi temsil eden dini yapılar ve yapı gruplarının olduğu alanlar.

Dünya Miras Alanlarının Alan Yönetim Planının yasalarla ilgili maddesi:Yasa ve düzenlemelerin zamanında uygulanması, yönetim altyapısının yeterli ve etkin olup olmadığının ve uygulamaların etkinliğinin denetimidir.

Koruma alanının karşı karşıya olduğu tehditlerin ortaya konması sırasında:dokuya aykırı yapılaşmalar ile bozulan siluet değeri ve ziyaretçilerin bölge içinde yönlenmesini sağlayacak, pano, tabela ve işaretleme problemleri

Türkiye’de 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda Ören yerleri ve sit alanları için Ören yerleri, sit alanları ve etkileşim sahaları ile bağlantı noktalarının kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin koordinasyonunda sürdürülebilir bir yönetim planı çerçevesinde korunması ve değerlendirilmesini sağlamaktadır.

İstanbul Tarihi Yarımada Yönetim Planı’nın temel ilkeleri, çağdaş koruma ilkeleri ve politikaları çerçevesinde geliştirilmiştir. Bu İlkelerden biri; Alan’da geleneksel üretim yöntemlerinin ve el sanatlarının sürdürülmesi dir.

Venedik Tüzüğü 1964 yılında yayımlanmıştır.

UNESCO’ya üye ülkelerle birlikte ülkemizin de 1983 yılında benimsediği “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi” hükümlerine göre taraf devletler toprakları dâhilindeki kültür ve tabiat varlıklarının korunmasını taahhüt etmiştir. Ülkemizden de Pamukkale, Kapadokya, Göreme, İstanbul, Boğazköy Nemrut Dağı, Xanthos-Letoon, Patara ve Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası kültürel miras olarak Dünya Kültürel Miras Listesine alınmıştır.

İmar planı bütünü içinde ele alınması gereken kentsel sit alanlarının, ayrı bir plan olarak ele alınmasının ortaya çıkardığı olumsuzlukları şu şekilde tanımlamak mümkündür:
• Planlamada bütünlük olması gerekirken parçacı yaklaşımlar getirmektedir.
• Kentin bütünü için tanımlanması gereken işlev alanlarında kopukluk yaratabilmektedir. Planlamanın üst ölçekten veri alan dizgesinde aksaklıklar olabilmektedir.
• Aynı şekilde planlama süreci içerisinde, planlanacak alana ilişkin her türlü
fiziki, sosyal ve ekonomik verilerin de parçacı olmasını getirmektedir.
• Sit olarak ilan edilen alanının hemen bitişiğinde mevcut imar planı uygulaması devam edebilmekte; bu da uygulamada verilen imar hakları sit alanı açısından sakıncalı olmaktadır.

Koruma Amaçlı İmar Planı yapılıncaya kadar yapılaşma isteklerinin karşılanması, yeni yapıların denetim altına alınması amacı ile
ilgili koruma kurulu tarafından 3 ay içinde “Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşulları” belirlenir

Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü; millî parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, sulak alanlar ve benzeri koruma statüsü bulunan diğer alanların tescil, onay ve ilanına dair usul ve esasları belirlemek ve bu alanların sınırlarını tescil etmek, tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinin tespit, tescil, onay,değişiklik ve ilanına dair usul ve esasları belirlemek ve bu alanların sınırlarını tespit ve tescil etmek, yönetmek ve yönetilmesini sağlamaktadır.

Koruma amaçlı imar planı terimi 1970’li yıllarda Türkiye’de yeni yeni ortaya çıkan çevre koruma olgusunu yasal bir çerçeveye oturtabilme çabalarının ürünüdür.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun görevleri; Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunması ve restorasyonu ile ilgili işlerde uygulanacak ilkeleri belirlemek, koruma bölge kurulları arasında gerekli koordinasyonu sağlamak, uygulamada doğan genel sorunları değerlendirerek görüş vermek suretiyle, Bakanlığa yardımcı olmak şeklinde tanımlanmıştır.

Stratejik planlama; orta vadeli program, bütçe ve eylem planlarını içermektedir. Bu kapsamda stratejik planlama; farklı kamu organlarını bir araya getirerek, birlikte karar üretilmesini sağlayan, orta ya da uzun vadeli geniş kapsamlı bir dizi stratejik gelişme hedefini ortaya koyan, fiziksel, mali ve kurumsal boyutları olan bir süreç olarak tanımlanmaktadır.

Revizyon koruma amaçlı imar planı: Mevcut koruma amaçlı imar planının uygulanmasının mümkün olmadığı veya yeni ihtiyaç ve sorunların teknik ve bilimsel gerekçelere dayalı araştırmalar sonucu hazırlanan raporlarla ortaya konulduğu durumlar ile üst ölçekli plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla koruma amaçlı imar planı yapım ilkelerine bağlı olarak, planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek büyük bir kısmının yenilenmesi sonucu elde edilen planı ifade eder.

Stratejik plan yapıldıktan sonra ise uygulama için eylem planlarına ihtiyaç duymaktadır. Böyle yaklaşıldığında stratejik planlama;
• Uygulamaya ilişkin çerçeve politikaları içeren,
• Çok sektörlü stratejiler ve programlarla odaklanan,
• Tüm ilgili tarafların katılımına açık,
• Stratejik seçme olanağı sağlayan,
• 5-20 yıl ufku olan orta-uzun vadeli gelişme perspektifi sunan,
• Denetim mekanizmaları ile bütüncül bir süreç olarak ele alınmaktadır