KENTLEŞME VE KONUT POLİTİKALARI

Türkiye’deki büyükşehir yönetim sistemi, 1984 yılında çıkarılan 3030 sayılı Kanun ile hayata geçmiştir.

Gerçekten de İstanbul’da 1855 yılında kurulan ilk belediye örgütünden sonra Galata ve Beyoğlu semtlerinde yaşayanlara kamu hizmeti götürmek amacıyla bir tür ilçe belediyesi kurulmuştur.

Gerçekten de İstanbul’da 1855 yılında kurulan ilk belediye örgütünden sonra Galata ve Beyoğlu semtlerinde yaşayanlara kamu hizmeti götürmek amacıyla bir tür ilçe belediyesi kurulmuştur.

Metropolitan alan yönetimine örnek sayılabilecek bu ilk uygulama, 1869 tarihinde çıkartılan “Dersaadet İdare-i Belediye Nizamnamesi” ile geliştirilmiştir.

Metropolitan alan yönetimine örnek sayılabilecek bu ilk uygulama, 1869 tarihinde çıkartılan “Dersaadet İdare-i Belediye Nizamnamesi” ile geliştirilmiştir.

1876-77 tarihli Dersaadet Belediye Kanunu ile İstanbul’da yirmi belediye dairesinin kurulması şeklinde bir gelişme göstermiştir

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında, metropolitan alanlarla ilgili görüşler “Büyük kent bölgeleri” başlığı altında yer almıştır.

1964 yılı programındaki Orta Anadolu Bölge Projesi, Ankara ve Çevresinin metropolitan alan olarak sorunlarına çözüm getirmeye çalışmıştır.

1968 -1972 yılları arasında çıkartılan bütün Yıllık Programlarda “Bölgesel Gelişme, Kentleşme ve Şehirleşmeyle” ilgili bölüm bulunmaktadır.

1972 yılı Programında daha önce metropolitan alan olarak belirlenen İstanbul, Ankara, İzmir’e Adana metropolitan alanı da eklenmiştir.

“Şehremaneti”ne bağlı olarak kurulan “Altıncı Daire-i Belediye’nin” kendisine ait personeli ve özel gelir kaynakları vardı. Belediye başkanı ile belediye meclis üyeleri “Daire-i Belediye Meclisi” atama yoluyla işbaşına gelirlerdi. Metropolitan alan yönetimine örnek sayılabilecek bu ilk uygulama, 1869 tarihinde çıkartılan “Dersaadet İdare-i Belediye Nizamnamesi” ile geliştirilmiştir. Getirilen yeni uygulama ile İstanbul iki kademeli yapıya sahip bir yönetim şeklinde örgütlendirilmiştir. Buna göre doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında, metropolitan alanlarla ilgili görüşler “Büyük kent bölgeleri” başlığı altında yer almıştır. Burada beliren görüş, metropolitan alanların, ekonomik faaliyetlerin ve nüfusun yoğun olduğu ve bunun sonucunda ortaya çıkan sosyal, ekonomik ve fiziksel sorunların bölge planlamasının “bir başka yönü” olduğu şeklindedir. Bu bilgiler ışığında doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Bu Proje, İstanbul büyükşehir bölgesinin (metropolitan alanının) ekonomik ve sosyal sorunlarına çözüm yolu bulmak, yeni gelişme merkezleri belirleyerek aşırı kentleşme ve merkezleşmenin yükünü azaltmak amacını taşır.
Metropolitan alan olarak, Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Doğu Marmara Bölgesi adı altında İstanbul ve çevresi ele alınmıştır. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planıyla ilgili olarak hazırlanan yıllık programlarda da konunun ele alınışı şu şekildedir: 1964 yılı programındaki Orta Anadolu Bölge Projesi, Ankara ve Çevresinin metropolitan alan olarak sorunlarına çözüm getirmeye çalışmıştır. 1967 yılı programı ise, Ege bölgesi Kalkınma Projesi adı altına, İzmir metropolitan alanıyla ilgili öneriler getirmiştir. Buna göre E seçeneğinde verilen ifade doğru değildir.

“Bölgesel gelişme, Kentleşme ve Yerleşme” bölümünde yer alan ve kentleşme ile ilgili görüş ve öneriler şunlardır:
• Kentleşme desteklenecek ve kentleşmeden ekonomiyi itici bir güç ve bir gelişme aracı
olarak yararlanılacaktır”.
• Büyük kentler, büyüklükleri ölçüsünde kentleşmenin ekonomik ve sosyal gelişme katkısını arttıran bir güç kazanmaktadırlar. Büyük kentlerde ortaya çıkan ortam, daha küçük kentlere dağılmış bulunan daha büyük nüfusun yaratamadığı özellikler taşımakta ve bu özellikler ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandıran bir nitelikte olmaktadır. Bu anlayışla büyük kentlerin büyümesi önlenmeye çalışılmayacak, gelişmeleri desteklenecektir”.
• Sorumluluk ve örgütlenme yönünden farklı büyüklükteki kentler arasındaki ayrılıklar düşünülmemiştir. Milyonluk bir kent belediyesiyle birkaç bin kişilik bir belediye aynı görevlerle yüklü olmakta ve aynı şekilde örgütlenmektedir”

Buna göre B seçeneğinde verilen ifade bunlardan biri değildir.

Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Hedefleri ve Stratejisinde “Kademeli ve Fonksiyonel Kentleşme” ilkesi benimsenmiştir. Kademeli kentleşmeyle, çeşitli büyüklükteki kent grupları arasında karşılıklı ekonomik ilişki ve koordinasyon sağlanması amaçlanmıştır. Fonksiyonel kentleşme ise, kentleşen nüfusa yeni iş imkanları bulunabildiği ölçüde kentleşmedir. Buna göre doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Kentleşmenin mekan da dengeli dağılımını sağlamak amacıyla ekonomik potansiyele sahip orta büyüklükteki kentlere ekonomik faaliyetlerin yönetilmesi desteklenecek, bunun temini için; mali ve fiziki teşvik tedbirleri nüfusu 50.000-500.000 arasında bulunan kentlere yöneltilerek buraların ekonomik faaliyetler açısından canlandırılmaları sağlanacaktır. Büyükşehirlerde ise, caydırıcı önlemler yoluyla ekonomik faaliyetlerin mümkün olduğu kadar küçük illere yayılmaları temin edilecektir. Buna göre doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Yedinci Beş yıllık Kalkınma Planı 1996-2000 Yıllarını kapsamaktadır. Kalkınma Planları sırasıyla: 

» Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018)

» Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)

» Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005)

» Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000)

» Altıncı Beş Yılllık Kalkınma Planı (1990-1994)

» Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989)

» Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983)

» Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977)

» İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972)

» Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967)

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir. Görevleri: 

• Belediye teşkilatının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, beldenin ve belediyenin hak ve menfaatlerini korumak.
• Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi hazırlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.
• Büyükşehir belediye meclisi ve encümenine başkanlık etmek, bu organların kararlarını
uygulamak.
• Bu Kanunla büyükşehir belediyesine verilen görev ve hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde uygulanabilmesi için gerekli önlemleri almak.
• Büyükşehir belediyesinin ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin etkin ve verimli yönetilmesini sağlamak, büyükşehir belediyesi ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin bütçe tasarılarını, bütçe üzerindeki değişiklik önerilerini ve bütçe kesin hesap cetvellerini hazırlamak.
• Büyükşehir belediyesinin hak ve menfaatlerini izlemek, alacak ve gelirlerinin tahsilini
sağlamak.
• Yetkili organların kararını almak şartıyla, büyükşehir belediyesi adına sözleşme yapmak, karşılıksız bağışları kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak.
• Mahkemelerde davacı veya davalı sıfatıyla ve resmî mercilerde büyükşehir belediyesini temsil etmek, belediye ve bağlı kuruluş avukatlarına veya özel avukatlara temsil ettirmek.

• Belediye personelini atamak, belediye ve bağlı kuruluşlarını denetlemek.
• Gerektiğinde bizzat nikâh kıymak.
• Diğer kanunların belediye başkanlarına verdiği görev ve yetkilerden büyükşehir belediyesi görevlerine ilişkin olan hizmetleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak.
• Gerektiğinde görev ve yetkilerinden bir veya birkaçını ilçe veya ilk kademe belediye başkanına devretmek.
• Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan ödeneği kullanmak, özürlülerle ilgili faaliyetlere destek olmak üzere özürlü merkezleri oluşturmak şeklindedir.

Buna göre E seçeneğinde verilen ifade yanlıştır.

Büyükşehir belediyesinin gelirleri şunlardır:
• Genel bütçe vergi gelirleri tahsilât toplamı üzerinden ilçe ve ilk kademe belediyelerine verilen paylardan Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek oranlar içinde ayrılarak İller Bankası tarafından gönderilecek pay.
• Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilât toplamı
üzerinden Maliye Bakanlığı tarafından hesaplanıp, ertesi ayın sonuna kadar ilgili büyükşehir belediyesine yatırılacak % 5 pay.
• 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan oran ve esaslara göre büyükşehir belediyesince tahsil olunacak at yarışları dahil müşterek bahislerden elde edilen Eğlence Vergisinin % 20’si müşterek bahislere konu olan yarışların yapıldığı yerin belediyesine, % 30’u nüfuslarına göre dağıtılmak üzere diğer ilçe ve ilk kademe belediyelerine ayrıldıktan sonra kalan % 50’si.
• Büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor, eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar içinde tahsil edilecek her türlü belediye vergi, resim ve harçları.
• 7. maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri.
• 7. maddenin (f ) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50’sinden sonra kalacak %50’si.
• Hizmetlerin büyükşehir belediyesi tarafından yapılması şartıyla 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda belirtilen oran ve esaslara göre alınacak yol, su ve kanalizasyon harcamalarına katılma payları.
• Kira, faiz ve ceza gelirleri.
• Kamu idare ve müesseselerinin yardımları.
• Bağlı kuruluşların kesin hesaplarındaki gelirleri ile giderleri arasında oluşan fazlalık sonucu aktarılacak gelirler.
• Büyükşehir belediyesi iktisadî teşebbüslerinin safi hasılâtından büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenecek oranda alınan hisseler.
• Büyükşehir belediyesinin taşınır ve taşınmaz mal gelirleri.
• Yapılacak hizmetler karşılığı alınacak ücretler.
• Şartlı ve şartsız bağışlar.
• Diğer gelirler.

Buna göre D seçeneğinde verilen ifade bunlardan biri değildir.

Büyükşehir belediye meclisi, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin bütçelerini kabul ederken;
a. Bütçe metnindeki kanun, tüzük ve yönetmeliklere aykırı madde ve ibareleri çıkarmaya veya değiştirmeye,
b. Belediyenin tahsile yetkili olmadığı gelirleri çıkarmaya, kanunî sınırlar üzerinde veya altında belirlenmiş olan vergi ve harçların oran ve miktarlarını kanunda öngörülen sınırlarına çekmeye,
c. Kesinleşmiş belediye borçları için bütçeye konulması gerekip de konulmamış ödeneği eklemeye,
d. Ortak yatırım programına alınan yatırımlar için gerekli ödeneği eklemeye, Yetkilidir.

Buna göre C seçeneğinde verilen ifade bunlardan biri değildir.