KENTLEŞME VE KONUT POLİTİKALARI - Deneme Sınavı - 17

Doğu Marmara Bölgesi Projesi: İstanbul büyükşehir bölgesinin (metropolitan alanının) ekonomik ve sosyal sorunlarına çözüm yolu bulmak, yeni gelişme merkezleri belirleyerek aşırı kentleşme ve merkezleşmenin yükünü azaltmak amacını taşır.

1975 yılı programı, Ankara, İstanbul ve İzmir metropolitan alanlarına ek olarak, 1985 yılına kadar Adana, İçel, Hatay, Samsun ve Zonguldak yörelerinin de metropolitan alan özelliğini kazanacağını öngörmüştür.

Dokuzuncu Beş Yıllık kalkınma Planlarında, yoğun göç ve çarpık kentleşme neticesinde ortaya çıkan sosyo-kültürel uyum sorunlarını azaltıcı önlemler alınacağı Kültürün Korunması ve Geliştirilmesi ve Toplumsal Diyaloğun Güçlendirilmesi başlığı altında belirtilmiştir.

Büyükşehir Belediyesi Muhtarlar Örgütü 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanuna göre Büyükşehir Belediyelerinin Organları'nda biri değildir.

Büyükşehir belediyesi bütçesi vali tarafından onaylanır.

Vali tarafından yapılacak değişikliklere karşı, belediye başkanının yirmi gün içerisinde idari yargı mercilerinde itiraz hakkı vardır.

Vali tarafından yapılacak değişikliklere karşı, belediye başkanının yirmi gün içerisinde idari yargı mercilerinde itiraz hakkı vardır. İdari yargı mercileri itirazı 30 gün içerisinde karara bağlamak zorundadır.

Okula yapılan bağışlar belediyenin gelir kaynaklarından biri değildir.

Büyükşehir belediye başkanı,büyükşehir belediyesi sınırları içindeki seçmenler tarafından doğrudan seçilir.

Türkiye’deki büyükşehir yönetim sistemi, 1984 yılında çıkarılan 3030 sayılı Kanun ile hayata geçmiştir.

Metropolitan alan yönetimin örneklerine, Osmanlı İmparatorluğunda da rastlayabiliriz. Gerçekten de İstanbul’da 1855 yılında kurulan  ilk belediye örgütünden sonra Galata ve Beyoğlu semtlerinde yaşayanlara kamu hizmeti götürmek amacıyla bir tür ilçe belediyesi kurulmuştur.

İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planında, “Görülebilen zaman perspektifi içinde,
Türkiye’de büyükşehir niteliğindeki merkezlerin sayısı 7 ila 8 e yükseleceği ortaya çıkmaktadır. Kentçilikle ilgili gelişmenin üst noktalarını teşkil ederek, yurt ölçüsünde dengeli bir yerleşme ve gelişmeye imkan hazırlanacak olan bu büyük kentlerin geliştirilmesi yanında, bir alt kent kademesini meydana getirecek olan diğer bölge gelişme merkezlerinin de belirlenmesi program dönemi içerisinde tamamlanacak ve bu merkezler büyükşehirlerle birlikte ekonomik ve sosyal gelişmeyi yaratıp bölgelerine yayacak noktalar olarak desteklenecektir” maddesi yer almıştır.

Doğu Marmara Bölgesi Projesi: İstanbul büyükşehir bölgesinin (metropolitan
alanının) ekonomik ve sosyal sorunlarına çözüm yolu bulmak, yeni gelişme merkezleri belirleyerek aşırı kentleşme ve merkezleşmenin yükünü azaltmak amacını taşır.

Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Hedefleri ve Stratejisinde “Kademeli ve Fonksiyonel Kentleşme” ilkesi benimsenmiştir. Kademeli kentleşmeyle, çeşitli büyüklükteki kent grupları arasında karşılıklı ekonomik ilişki ve koordinasyon sağlanması amaçlanmıştır. Fonksiyonel kentleşme ise, kentleşen nüfusa yeni iş imkanları bulunabildiği ölçüde kentleşmedir.

1975 yılı programı, Ankara, İstanbul ve İzmir metropolitan alanlarına ek olarak, 1985 yılına kadar Adana, İçel, Hatay, Samsun ve Zonguldak yörelerinin de metropolitan alan özelliğini kazanacağını öngörmüştür. Programa göre bu gelişme büyük ölçüde yöredeki sanayileşmeden kaynaklanmaktadır.

Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planında,  “Kentleşmenin mekan da dengeli dağılımını sağlamak amacıyla ekonomik potansiyele sahip orta büyüklükteki kentlere ekonomik faaliyetlerin yönetilmesi desteklenecek, bunun temini için; mali ve fiziki teşvik tedbirleri nüfusu 50.000-500.000 arasında bulunan kentlere yöneltilerek buraların ekonomik faaliyetler açısından canlandırılmaları sağlanacaktır. Büyükşehirlerde ise, caydırıcı önlemler yoluyla ekonomik faaliyetlerin mümkün olduğu kadar küçük illere yayılmaları temin edilecektir.”

Sekizinci Beş yıllık Kalkınma Planında önceki planlardan farklı olarak metropol alanla ilgili özet biçiminde bir kısım düzenlemeler yapılmıştır.
• Merkezi idare ile mahalli idareler, üniter yapı içinde idarenin bütünlüğü ilkesine
uygun olarak, iş bölümü ve koordinasyona dayalı yapıya kavuşturulacak; merkezi ve mahalli idareler arasında görev, yetki sorumluluk ve kaynak paylaşımı ile mahalli idarelerin teşkilat, mali ve personel yapısı yeniden düzenlenecektir.
• Mahalli idarelerin düzenli gelir kaynaklarına sahip olması gerekli yasal düzenlemeler yapılacaktır.
• Belediye ve Büyükşehir Belediyesi modeli yeniden düzenlenecektir.

Büyükşehir belediye meclisi, her ayın ikinci haftası önceden meclis tarafından belirlenen günde mutat toplantı yerinde toplanır. Kasım ayı toplantısı dönem başı toplantısıdır. Bütçe görüşmesine rastlayan toplantı süresi en çok yirmi, diğer toplantıların süresi en çok beş gündür.

Büyükşehir belediyesi teşkilatı; norm kadro esaslarına uygun olarak genel sekreterlik, daire başkanlıkları ve müdürlüklerden oluşur. Büyükşehir belediyesinde başkan yardımcısı bulunmaz. Hizmetlerin etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için, genel sekretere yardımcı olmak üzere, nüfusu üçmilyonun üzerindeki büyükşehir belediyelerinde en fazla beş, diğerlerinde en
fazla üç genel sekreter yardımcısı atanabilir.

1869 tarihinde çıkartılan “Dersaadet İdare-i Belediye Nizamnamesi” ile geliştirilmiştir.

Getirilen yeni uygulama ile İstanbul iki kademeli yapıya sahip bir yönetim şeklinde örgütlendirilmiştir.

Alt kademe çeşitli ilçe belediyelerinden, üst kademe ise anakent meclisi, Şehremaneti meclisi ve Şehremini’nden oluşmaktaydı.

1876-77 tarihli Dersaadet Belediye Kanunu ile İstanbul’da yirmi belediye dairesinin kurulması şeklinde bir gelişme göstermiştir.