KENTLEŞME VE KONUT POLİTİKALARI - Deneme Sınavı - 12

Gecekondu: Plansız şekilde genellikle hazine arazisi üzerine izinsiz yapılan binaların toplandıkları bölgedir.

Kentmerkezi: Genellikle çevrekentlerde yaşayanlara oranla daha düşük gelir düzeyini oluşturanların çoğunluğunu ve az oranda da üst gelir düzeyini oluşturanları barındıran alanlardır.

Çevrekent: Esas kentin veya yönetim sınırının dış tarafına bitişik bulunan ve tamamı bir arada bütün meydana getiren yerleşme alanları, çevrekent olarak tanımlanmaktadır.

Çevrekentlere yerleşmeye sebep olan sosyal ve demografik etkenler sırasıyla şunlardır: •Çocuk sayısındaki artış dolayısıyla genişleyen ailenin daha büyük bir eve olan ihtiyacı, •Okul çağına gelen çocuklarına yeni açılan çevrekent okullarında daha iyi okuma imkânı bulma düşüncesi, •Çevrekentlerde, kent merkezinden farklı alışkanlıkların bulunması.

Planlanmış çevrekentlerin tipik özelliği, her yönüyle bir örnek (standart) olmalarıdır.

Yeni kuruluşların çevrekentleri tercih etmelerinin çeşitli sebepleri vardır: •Kuruluşların binalarının yapılacağı alanların, kent içerisindeki gibi olmayışı. •Genellikle, üretimin fazlalaşması ve üretimde etkinliğin sağlanması, kuruluş binalarının çok katlı olması yerine tek kat ve yaygın olmasına bağlıdır. Aynı zamanda çok katlı binaların yapım maliyeti de yüksektir. Dolayısıyla tek katlı ve yaygın büyük binaların yapımı ancak çevrekentlerde mümkündür. •Üretilen malların dağıtım işi daha kolaylıkla sağlanır. •Üretim için gerekli olan enerjinin sağlanması çevrekentlerde daha kolaydır. •Kent dışı yerleşme alanlarında daha kolaylıkla sağlanabilen işgücünün barınma ihtiyacı da kolaylıkla çözümlenir. •İşverenler, çevrekentlerde daha vasıflı eleman bulacaklarına inanırlar

Yatakhane çevrekentleri, çeşitli şekiller gösterirler. Bunları genellikle üç tip içerisinde sınıflandırabiliriz

Sanayi kuruluşları yanında genellikle işyerlerinde çalışanların da barındıkları çevrekentlerdir.Orta gelirlilerin yaşadıkları ve plansız bir şekilde gelişen çevrekentler bir süre sonra sanayi-yatakhane çevrekenti haline dönüşürler.

Çevrekentlerin (banliyölerin) ortaya çıkması, Ondokuzuncu yüzyılda kentlerde yaşayanların yavaş yavaş kent merkezinden, kent sınırlarına doğru yerleşme alanlarını değiştirmesiyle hız kazanmıştır.

Kent merkezinde yaşamak, çevrekentlerde yaşamaya oranla daha maliyetli değildir. Tam tersine çevrekentlerde yaşamak daha maliyetlidir..

Gecekondular, plansız şekilde genellikle hazine arazisi üzerine izinsiz yapılan binaların toplandıkları bölgelerdir.

Çevrekentlere yerleşmeyi etkileyen ekonomik sebepler şunlardır: • Kişilerin gelir düzeyi, • Vergi oranının düşük olması, • Konut satış fiyatının ve kiralarının düşük olması, • Ulaşımın kolaylaşması ve hızlanması, • Çalışma şekillerinin değişmesi. Çocuk sayısındaki artış bunlardan biri değildir.

Çevrekentlere yerleşmeye sebep olan sosyal ve demografik etkenler şunlardır: • Çocuk sayısındaki artış dolayısıyla genişleyen ailenin daha büyük bir eve olan ihtiyacı, • Okul çağına gelen çocuklarına yeni açılan çevrekent okullarında daha iyi okuma imkânı bulma düşüncesi, • Çevrekentlerde, kent merkezinden farklı alışkanlıkların bulunması. A şıkkkı bunlardan biridir.

Dilim teorisi gereğince, ucuz konut alanlarının tam zıt yönünde ve ana ulaşım yolları üzerinde, orta ve üst gelir düzeyinin yaşadığı çevrekentler gelişme göstermiştir.

Çok merkezli gelişme teorisine göre çevrekentler 'de bulunan alanlar şunlardır: 1. Merkezi iş ve ticaret alanı, 2. Basit el sanatlarının yapıldığı alan, 3. Düşük gelirlilerin yaşadıkları alan, 4. Orta gelirlilerin yaşadıkları alan, 5. Yüksek gelirlilerin yaşadıkları alan, 6. Ağır sanayi alanı, 7. Kentin dış sınırlarındaki iş ve ticaret alanı, 8. Sanayi çevrekentleri. Spor ve eğlence alanı bunlardan biri değildir.

Kuruluş amaçları açısından çevrekentler dörde ayrılır. 1. Sanayi ve ticaret çevrekentleri, 2. Yatakhane (residential-dermitory) çevrekentleri, 3. Sanayi-yatakhane çevrekentleri, 4. Eğitim çevrekentleri.