KENTLEŞME VE KONUT POLİTİKALARI - Deneme Sınavı - 7

Bilgi toplama evresi, amaç belirlenmesi evresi, planın formüle edilmesi evresi, planın uygulanması evresi ve planın değerlendirilmesi evresi olmak üzere beş ayrı evredir.

Kanunun 4. maddesi ile bir yerde belediye kurulabilmesi için gereken nüfus il ve ilçe merkezleri hariç 5.000’e çıkarıldı.

Planlama, genellikle dört evrede gerçekleşen bir yapıya sahiptir. • Araştırma: Planlanacak konunun mevcut durumu nedir? • Amaç belirlenmesi: Planlama ile ulaşmak istenen noktalar nelerdir? • Planın hazırlanması: Planlanan amaçlara nasıl ulaşabiliriz? • Uygulama: planı gerçekleştirmek için ne gibi araç ve kaynaklar kullanılmalıdır?

İşte bu araçların başlıcaları: Bölgeleme (zoning), parselleme düzenlemeleri (subdivision regulations) ve ana gelişme programları (capital improvement program) dır.

“Bölgeleme sınırlandırmaları” diyebileceğimiz bu kısıtlamaların, ilgili oldukları alanları şöyle sıralayabiliriz: • Binanın; yüksekliği, kat adedi, büyüklüğü ve eklentileri; • Binanın ve eklentilerinin yapılacağı arazi parçasının en fazla miktarı; • Bahçe, arsa ve diğer alanların miktarı; • Cadde ve diğer binalarla arada bırakılacak mesafenin miktarı; • Yapılan binanın kullanılış ve amacı dolayısıyla belirli alanlarda yapılması.

Standart Metropolitan İstatistik Alanın (Standart Metropolitan Statistical Area-SMSM) tanımını şöyle özetleyebiliriz: • Merkezi county’nin en az 50.000 kişilik tek kent veya ikiz kente sahip olması; ikiz kentlerin ortak sınırlarının bulunması ve eğer kentlerden bir tanesinin nüfusu 50.000 kişinin altında ise, burada en az 15.000 kişinin yaşaması; • Bitişik “county”, işçilerinin %75’inin tarım dışı alanlardaki işlerde çalışması ve nüfus sıklığı, mil kare başına 150 kişi olan yakın yerleşme alanlarında yaşaması; • Hem merkezi ve hem de bitişik “county”de yaşayan kişilerin en az %15’i merkezi kentde çalışan kimseler olmalıdır. Her iki kent büyükşehir alanı olma durumu arz etmelidir.

1959 yılında yayınlanan “Dünyadaki Metropolitan Bölgeler” isimli eserde toplanmıştır.

Kentleşme yürütülen sağlıkla ilgili hizmetlerin kapsamına içecek suyun temini, kanalizasyon şebekesinin yapımı, çöplerin toplanıp yok edilmesi, caddelerin temizliği ve gıda maddesi üretim ve satış yerlerinin denetimi girer.

Her ne kadar aynı türdeki hizmetler daha küçük yerleşme alanlarına da sağlanıyor ise de, nitelik ve nicelikleriyle uygulama politikaları değişiklik gösterebilir. Bu sebepler kentlerdeki nüfus toplanması, diğer yerlerden daha büyük olan bu hizmetlerin başlıcaları, konut, ulaşım, sağlığı koruma ve diğer sosyal hizmetlerdir.
Konutlarla

Megalopolis; Metropolis şeklinde gelişen büyük kentin fiziki sınırlar açısından genişleyerek sosyo-ekonomik ve kültürel etkilerini ülke sınırları dışına kadar götürebilen kentlerdir. Megalopolisler, önceden var olan çeşitli kentlerin birleşmelerini ifade eder ve birden fazla metropolitan alanı kapsar.

County; standart büyükşehir alanı idari birimi, merkezi bir kent veya kentlerden oluşan alandır. County'nin büyükşehir alanı olma özelliklerinin ayrıntıları da şöyledir: County’de; • Tarım dışı alanlarda çalışan 10.000 işçinin bulunması veya • Tarım dışı alanlarda çalışan işçilerin % 10’unun standart büyükşehir alanında çalışması veya • Merkezi kente bitişik olan ve nüfus yoğunluğu her mil kare başına 150 kişinin yaşadığı daha küçük yerleşme alanlarında (County) nüfusunun yarısının yaşamasıdır.

Bugün Amerika Birleşik Devletleri’nde yalnızca iki tane Standart Birleşik Alan vardır. Bunlardan birisi ‘New York-Northeastern New Jersey Bölgesi’ diğeri de ‘Chicago-Northwestern Indiana Bölgesi’dir.

Nüfus yoğunluğunun artması demografik faktörler, yeni yerleşim alanlarının açılması, içme suyu sorununun azalması ve ulaşım hizmetlerinin yaygınlaşması ise kentlerdeki kamu hizmetleri ile ilgili iken, sanayileşmenin hızlanması büyükşehir alanının gelişmesini etkileyen ekonomik faktörlerden biridir.

Planlama, genellikle dört evrede gerçekleşir; • Araştırma • Amaç belirlenmesi • Planın hazırlanması • Uygulama Planlamanın bu evrelerini bu şekilde bir ayırıma tabi tutunca, ilk üç evre büyükşehir alan planlaması açısından 'nazım plan' veya 'kapsamlı plan (Comprehensive plan) olarak kabul edilebilir. Bunlardan planın hazırlanması, planlanan amaçlara nasıl ulaşabiliriz sorusunun cevabına ulaşmaya yöneliktir.

Büyükşehir alanı planını gerçekleştirecek başlıca araçlar; Bölgeleme (zoning), parselleme düzenlemeleri (subdivision regulations) ve ana gelişme pogramları (capital improvement program)dır. Bölgelemenin görevi, arazinin en elverişli şekilde kullanılmasını ve nazım planda öngörülen önlemlerin yerine getirilmesini sağlamaktır. Parselleme düzenlemesi ise, daha çok arazi parçasının muhtemel gelişmeler gözönüne alınarak çeşitli büyüklüklere bölünmesi ve denetlenmenin bu yoldan sağlanması yönünde önem kazanır. Parselleme düzenlemesinde, yeni düzenlenecek bölgelerde kanalizasyon, su, havagazı, elektrik şebekelerinin, sokak ve kaldırımların belirli standartlara uygun olarak yapılmasıda, diğer önem kazanan konulardır. Ana gelişme programlarının görevi ise; mevcut ve gelecekteki kamu ihtiyaçlarını, karşılamak için ve hazırlanmış bulunan büyükşehir alan planlarının uygulaması olmak üzere, ilgili bölgelerdeki kamu yatırımlarının sırasını gösteren belgelerdir.

Bölgeleme sınırlandırmalarının ilgili oldukları alanlar; • Binanın; yüksekliği, kat adedi, büyüklüğü ve eklentileri; • Binanın ve eklentilerinin yapılacağı arazi parçasının en fazla miktarı; • Bahçe, arsa ve diğer alanların miktarı; • Cadde ve diğer binalarla arada bırakılacak mesafenin miktarı; • Yapılan binanın kullanılış ve amacı dolayısıyla belirli alanlarda yapılması.

Büyükşehir alan planlaması diğer planlama işlemleri, bilgi toplama evresi, amaç belirlenmesi evresi, planın formüle edilmesi evresi, planın uygulanması evresi ve planın değerlendirilmesi evresi olmak üzere beş ayrı evreye bölünebilir.