KENTLER, PLANLAMA VE AFET RİSK YÖNETİMİ

Biyoçeşitliliğin çoğalması değil yok olması küresel bir çevre sorunudur. Doğru cevap B'dir.

Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin kentler üzerindeki olumsuz etkileri arasında; sıcak dalgaları, taşkın olayları, hava kirliliği ve su kıtlığı yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

İnsan yaşamına olan katkılarına ve işlevlerine göre dört farklı ekosistem hizmeti kategorisi tanımlanmaktadır: sağlayıcı hizmetler, düzenleyici hizmetler, yaşam alanı hizmetleri ve kültürel hizmetlerdir. Doğru cevap A'dır.

1992 yılında Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda sürdürülebilir kalkınmanın hayata geçirilmesi için ülkelerin izlemesi gereken yol haritası, Gündem 21 adı altında tüm dünyaya duyurulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Sürdürülebilir kent, bizden önceki kuşaklardan yani atalarımızdan miras olarak devraldığımız gezegenimizi, bizden sonraki kuşaklara yani torunlarımıza sağlıklı ve zengin bir yaşama ortamı olarak bırakmamızı sağlayacak bir anahtardır.Doğru cevap A'dır.

Belediyelerin kentlerin diğer aktörleriyle iş birliği içinde düşük karbon kenti kavramını hayata geçirmeye çalıştığını ve bu çerçevede yenilikçi ve yaratıcı çözümler üretme arayışına girdiğini gözlemliyoruz. Bu çözümler; kent formlarının daha kompakt hale getirilmesinden toplu taşıma ve motorize olmayan ulaşım türlerinin yaygınlaştırılmasına, kentlerde ve binalarda enerji tüketimini azaltıp, yenilebilir enerji kullanımını artırmaktan, kent içi ve çevresindeki yeşil alan ve orman varlığının çoğaltılmasına ve kentsel altyapı sistemlerinin iyileştirilmesine kadar çok farklı tür ve ölçekte eylem ve stratejiden oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

21.yüzyıl sonuna kadar küresel ısınmayı 2 derecenin altında tutmayı başarabiliriz. Bu durumda, hem iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini olabildiğince azaltmış, hem de küresel ısınmanın, biyoçeşitliliğin yok olması ve çölleşme gibi diğer küresel çevre sorunlarını daha derinleştirmesini önlemiş oluruz. Doğru cevap C'dir.

Karbondioksitten sonraki en önemli sera gazı, metan gazıdır. Kentsel alanlarda metan emisyonlarının birincil kaynağı ise katı atık depolama alanlarıdır. Doğru cevap E'dir.

Dayanıklılık, herhangi bir sistemin karşı karşıya kaldığı beklenmedik durum ve şoklar karşısında ana işlevlerini sürdürecek şekilde kendisini hızla yenileyebilme kapasitesi olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Dayanıklı kent kavramı, risk azaltımı ve yönetimi konusu ile daha genel düzeyde ilişki kurmaktadır. Diğer kent kategorilerine kıyasla, kentsel tehlikeler ve risk olgusunun özel bir boyutuna odaklanmak yerine, risk olgusuna içkin olan belirsizliklere
ve beklenmedik durumlara vurgu yapmaktadır. Doğru cevap A' dır.

Sanayileşme ve fosil yakıtların artan oranda kullanımının neden olduğu bir diğer küresel çevre sorunu da asit yağmurlarıdır. Asit yağmurları kısaca asit değeri yüksek yağışların yeryüzüne ulaşması olarak da ifade edilebilir. Daha teknik bir deyişle, sınai faaliyetin ve enerji tüketiminin yoğun olduğu bölgelerde, fosil yakıt tüketimi sonucu açığa çıkan azot ve kükürt, atmosferdeki su buharı ile birleşerek sülfürik ve nitrik asitli yağmur, kar ya da dolu oluşturmaktadır.

Sürdürülebilir kent:

a. Herkese yetecek düzeyde iş olanakları ile temel yaşamsal gereksinimlerin rahatlıkla karşılanmasına yetecek bir gelir düzeyi sunan güçlü bir ekonomiye,

b. Adil gelir ve kaynak dağılımının yanı sıra ekonomik olanaklar ile kentsel toplumsal hizmetlerden yararlanmada toplumun tüm kesimlerine eşit fırsatlar sunan siyasal ve yönetsel bir yapıya,

c. Kent içindeki ve yakın çevresindeki doğal ve çevresel değerleri etkin bir biçimde koruyan, ekolojik ve karbon ayak izi düşük, havası, toprağı ve suyu temiz bir kentsel yaşam ortamına sahip olan bir yerdir

Düşük karbonlu kent, yüksek enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygın kullanımı yoluyla, tükettiği enerji miktarını ve enerji kaynaklı sera gazı emisyonlarını ciddi düzeyde azaltmış kent olarak tanımlanabilir. Tanımdan da anlaşıldığı üzere, düşük karbonlu kent kavramının merkezinde, enerji tüketimi ve enerji tüketimi kaynaklı sera gazı, özellikle de karbondioksit emisyonları yer almaktadır. Düşük karbonlu kent kavramının altını çizdiği temel husus, bir kentin ilgili tüm sektörleri ve kullanım alanlarında gerçekleştirilen enerji tüketim miktarının azaltılması ve kullanılan enerji içinde yenilebilir kaynaklardan üretilen enerjinin payının artırılmasıdır. Böylelikle, atmosfere salınan sera gazı miktarı azaltılabilecek ve içinde bulunduğumuz yüzyıl sonuna kadar gerçekleşecek küresel ısınma, uluslararası hedefler doğrultusunda 1,5o C ile 2o C arasında tutulabilecektir. Burada belirtilmesi gereken önemli bir husus, düşük karbonlu kent kavramsallaştırmasında, kentin enerji tüketimi ve emisyon düzeylerinde düşüş sağlanırken, yaşam standardı, yaşam kalitesi ve refah düzeyinden taviz verilmemesi gerektiğidir

En genel anlamda akıllı kent; daha sürdürülebilir ve yaşanabilir bir kentsel ortam sağlamak amacıyla en ileri bilgi ve iletişim teknolojilerini, temel kentsel hizmetlerin tasarlanmasında, organizasyonunda ve sunumunda kullanan kenttir.

Dayanıklı kent (resilient city) kategorisi ise dayanıklılık kavramının kentlerin gelişim, planlanma ve yönetim süreçlerine uyarlanmaya çalışılmasının bir sonucudur. Dayanıklı kent kavramı, sosyo-ekonomik ve politik bir sistem olan kentin, beklenmedik ve öngörülemeyen bir durum söz konusu olduğunda hızlı bir biçimde eski haline dönecek esnekliğe ve dirence sahip olmasının altını çizmektedir.

Ozon tabakasının incelmesi ve asit yağmurları, kentler üzerinde dolaylı etkiler yapma potansiyeline sahip küresel sorunlardır. Ozon tabakasının incelemesi zararlı güneş ışınlarının dünyaya giderek artan oranda erişmesine ve insanların bu ışınlara daha fazla maruz kalmasına neden olmaktadır. İklim değişikliğinin bir sonucu değildir.

Ozon tabakasının incelmesi ve asit yağmurları, kentler üzerinde dolaylı etkiler yapma potansiyeline sahip küresel sorunlardır. Ozon tabakasının incelemesi zararlı güneş ışınlarının dünyaya giderek artan oranda erişmesine ve insanların bu ışınlara daha fazla maruz kalmasına neden olmaktadır. Bu da kentlerde yaşayanların, özellikle gün içinde açık havada çalışan ya da bulunanların, görme bozuklukları ve cilt kanseri başta olmak üzere bir dizi sağlık sorunlarına maruz kalma riskini artırmaktadır. Benzer şekilde, asit yağmurları da kentte yaşayanların sağlığı üzerinde önemli bir tehdit unsurudur. Kent içi ve yakın çevresinde bu tür yağışlara maruz kalan karasal ve denizel ortamlar kirlenmekte artacak ve bu ortamlar ile temasa geçen insanlar bu kirliliğe maruz kalmaktadır. Dahası, asit yağmurlarının kentsel yapılar üzerinde de olumsuz etkileri bulunmaktadır. Özellikle tarihi yapı ve çevreler, bu yağışların getireceği asitlerden olumsuz etkilenip zarar görebilmektedirler.

Okyanusların asitlenmesi sorunu, okyanusların insan eylemleri sonucu atmosferdeki yoğunluğu giderek artmış olan karbondioksiti emmesi sebebiyle pH değerinin düşmesi ve bunun sonucunda asitlenmesi olarak ifade edilebilir. 1751’den 1994’e kadar okyanus pH’ının 8,179’dan 8,104’e düştüğü hesaplanmaktadır. Okyanusların asitlenmesi, denizel ortamlardaki canlı yaşamı üzerinde olumsuz etkiler yapmaktadır.

Sanayileşme ve fosil yakıtların artan oranda kullanımının neden olduğu bir diğer küresel çevre sorunu da asit yağmurlarıdır. Asit yağmurları kısaca asit değeri yüksek yağışların yeryüzüne ulaşması olarak da ifade edilebilir. Daha teknik bir deyişle, sınai faaliyetin ve enerji tüketiminin yoğun olduğu bölgelerde, fosil yakıt tüketimi sonucu açığa çıkan azot ve kükürt, atmosferdeki su buharı ile birleşerek sülfürik ve nitrik asitli yağmur, kar ya da dolu oluşturmaktadır. Asit yönünden zengin bu yağışların yeryüzüne ulaşması sonucunda, okyanuslar ve ana kıtalardan oluşan tüm ortamlar kirlenmekte ve bu ortamlardaki canlı yaşamı olumsuz etkilenmektedir. Asit yağmurlarının, insan sağlığına ve kentsel yapılı çevreye zarar verdiği de bilinmektedir.

Kentlerin, içerdikleri beton yapılaşma ve yapı yoğunluğu nedeniyle, çevrelerindeki kırsal alanlardan 5 ila 6°C kadar daha sıcak oldukları bilinmektedir. Kentsel Isı Adası Etkisi (Urban Heat Island Effect) olarak adlandırılan bu genel durum, sıcak iklim bölgelerinde özellikle yaz aylarında kentsel yaşam konforu ile kentlilerin sağlık durumları üzerinde pek çok olumsuz etki yapmaktadır.