KENTLER, PLANLAMA VE AFET RİSK YÖNETİMİ

Küçük Kıyamet olarak adlandırılan ve Cumhuriyet öncesi yaşanan deprem 

14 Eylül 1509 tarihinde meydana gelmiştir.

1939'da Türkiye'de meydana gelen ve 32.962 can kaybı yaşanan deprem Erzincan'da olmuştur.

Ülkemizde %45 oranla en çok heyelan yaşanmaktadır.

E şıkkı hariç diğer şıklar ekonomik temellerle ilgilidir.

Sosyo Kültürel Etkenler: Özellikle, toplumun afet politikaları karşısındaki eğitim ve bilinç düzeyi ile afet risklerini algılama biçimi bu yönde önemli bir sorun alanı oluşturmaktadır.

Deprem sonrası hasarlarda gözlenen 'yerel zemin koşulları ile yapının uyumsuzluğu, yapının mimari ve taşıyıcı sistem tasarımında yapılan hatalar, malzemenin kalitesiz olması ve işçilikte karşılaşılan hatalar' Malzeme, taşıyıcı sistem, denetim ile ilgilidir.

İzmir 1. derecede taşkın riskine sahip ilimizdir.

MGM - Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün 1981-2010 verilerine göre en çok yağış alan ilimiz Rize'dir.

Türkiye’de illere göre zarara yol açmış sel olayı sayısı haritasına göre Tunceli ilimizde veri yoktur.

Kastamonu heyelan riski yüksek illerimizdendir.

Afet olayları kimi zaman doğal kaynaklı (depremler, seller, toprak kaymaları, fırtınalar, yanardağ patlamaları, kuraklık vb.) olabildiği gibi, kimi zaman da insan kaynaklı (çatışmalar, savaşlar, kitlesel göç hareketleri, büyük kazalar, terör vb.) olabilmektedir.

Düz alanlarda (ova, plato, sahil-kıyı bandı vb.) yerleşmenin dezavantajları olsa da zaman içinde artan ticaret ve ulaşım faaliyetleri sonucu doğal ve insan yapımı tehlikelere daha açık bölgelerde de (kıyı alanları, sel yatakları, fay hatları vb.) yerleşimler kurulmaya başlanmıştır.

1864 yılında İstanbul’da çıkan ve Sirkeci-Hocapaşa yangını olarak bilinen, söndürülmesi 32 saati bulan afet sonucu 2900’den fazla evin yandığı tarihi kayıtlarda belirtilmektedir.

1955-2002 yılları arasında 1.235 kişinin ölümüne ve 61 bin konutun ağır hasar görmesine neden olan 1.308 sel felaketi meydana gelmiştir.

Kentsel alanlarda artan afet risklerinin ekonomik kalkınma temelli etmenleri şunlardır:

Hatalı ve Uyumsuz Fonksiyon Kullanımları: Tehlike içeren kullanım türlerinin kullanım yerleri, yer seçimleri ve sanayinin korunmasızlığı bu anlamda önemli bir risk kaynağı oluşturmaktadır. Örneğin tehlikeli madde (yanıcı, parlayıcı, patlayıcı, kimyasal vb.) üretim ve depolama tesislerinin kentsel yaşam alanları ile iç içe bulunması çok ciddi bir risk kaynağıdır.

Mevcut yerleşimlerin içinde bulunduğu geçmişten miras alınan karmaşık tehlike profili üzerine günümüzde etkisini yavaş yavaş ortaya çıkarmaya başlayan doğal kaynaklı (küresel iklim değişimi ve buna bağlı küresel ısınma, aşırı ve ani yağışlar, kuraklık, yangınlar, aşırı hava kirliliği, hızlı çevresel bozulma vb.) ve insan yapımı (teknolojik ve endüstriyel kazalar, patlamalar gibi) tehlikeler eklendiğinde günümüz Türkiye yerleşmelerini gelecekte afetlere dönüşme olasılığı yüksek olan çeşitli tehlike ve riskler beklemektedir.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalarda ve analizlerde yıllık ortalama yağış miktarları tahmin edilebilmektedir. Ani ve şiddetli yağış miktarları da bu tip analizler ile çözümlenebilmektedir. İllerin yağış ve aşırı yağışlar sonucu uğradığı zararları gösteren sel olayı sayısı haritaları ve taşkın alanlarını işaret eden haritalar da bu anlamda sel tehlike profili oluşturmak için gerekli bilgileri oluşturmaktadır

Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde depremlerden sonra gözlenen çok tipik betonarme yapı hasarlarının sebepleri şunlardır:

TESİSAT UYGULAMALARI VE TADİLATLAR: Tesisat uygulamaları sırasında taşıyıcı sisteme ya da dolgu duvarlara yapılan müdahaleler ile ciddi zararlar verilen yapı elemanları, binaların bölgesel ya da bütünüyle göçmesi durumları da dahil çeşitli boyutlarda hasara uğramalarına neden olmaktadırlar. Depremde duvar hasarlarının fazla olmasının bir başka sebebi de kötü duvar işçiliği yanında, tesisat uygulamaları için duvarlarda açılan kanal ve benzeri uygulamalardır. Bu ve benzeri sebeplerle deprem sırasında taşıyıcı elemanlara yardımcı olan bölme duvarlar iyi performans gösterememektedir.