KENTLER, PLANLAMA VE AFET RİSK YÖNETİMİ

İstatistiksel olarak veriler, ölçme tekniklerine göre dört gruba ayrılır. Bunlar; nominal (sözde), ordinal (sıralı), interval (aralıklı) ve rasyo (oranlı) ölçüm seviyeleridir.

Rasyo veri sayısaldır, mutlak sıfır noktasını barındırır ve bu veride orantı hesapları anlamlıdır.

Hesaplama ve sonrasındaki yorumlamalarda kolaylık sağlaması açısından birbirinden çok farklı aralıklarda değer alabilen verileri aynı düzlemde ifade etmek doğru olacaktır. Bunun için istatistiksel normalleştirme kullanılabilir. Bir diğer dönüşüm, verilerin yeniden sınıflandırılmasıdır. Tekil değişken değerlerinin gruplandırılması işlemi olarak tanımlanan bu işlemde veriler belirli bir değişkene yönelik olarak yeniden düzenlenip sınıflandırılır.

İki değişken arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkinin kuvvetini göstermede korelasyon analizi kullanılır. Korelasyon analizi ilişkinin büyüklüğünü, pozitif ya da negatif olduğunu gösterirken nedenselliği açıklamaz.

Bir bütünü değerleri ölçeklendirerek iki değişkene göre konum ve kümelenme göstermek için kabarcık grafik gibi farklı sunumlar kullanılabilir.

Çok sayıda değişkenin birbiri ile kıyaslanabilmesine imkân veren gösterim biçimine de örnek olarak radar grafik verilebilir.

Posterler bilişsel olarak algıyı destekleyecek şekilde görsel ağırlıklı, metinlerin mümkün olduğunca kısa tutulduğu sunumlardır. Bu sunumlar, bilginin yoğun ve özet şekilde aktarılmasında, plan çalışmalarının gerekçelendirilmesinde, analizinde ve değerlendirilmesinde kullanılabilir.

Plan gösterimleri; sınır, sembol, tarama ve renklerle ifade edilir. Tüm ifadeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenmiştir. Böylece planlar gösterimleri standartlaştırılmış ve planlar arasında bir dil birliği sağlanmış olur.

Şematik gösterim, mekânsal bilgiyi çeşitli soyutlama düzeylerinde aktararak, daha çok ilişkiselliğe ve bağlantılara vurgu yapmak amaçlı kullanılır.

Akış şemaları, grafiklerden farklı olarak eylemlerin, kişilerin ya da olguların belli bir sıra ya da döngü
içinde sistematik biçimde aktarıldığı görsellerdir.

İstatistiksel olarak veriler, ölçme tekniklerine göre dört gruba ayrılır. Bunlar; nominal (sözde), ordinal (sıralı), interval (aralıklı) ve rasyo (oranlı) ölçüm seviyeleridir. Doğru cevap C'dir.

İşleme girecek değişkenleri oluşturan veriler özniteliksel olarak birbirinden çok farklıdır. Hesaplama ve sonrasındaki yorumlamalarda kolaylık sağlaması açısından birbirinden çok farklı aralıklarda değer alabilen verileri aynı düzlemde ifade etmek doğru olacaktır. Bunun için istatistiksel normalleştirme kullanılabilir. Bu işlemde tüm değişken değerleri aynı aralığa, örneğin 0 ile 1 değerleri arasına ya da -1 ile 1 değerleri arasına, getirilir. Doğru cevap A'dır.

Bir veya birden fazla bağımsız değişkenin bir bağımlı değişkene etkisi ve bu ilişkinin büyüklüğü ve yönünün modellenmesinde ise regresyon analizi kullanılır. Regresyon analizinden elde edilen modeller, gerçek durumu hangi oranda açıklayabildiği ile test edilir. Doğru cevap B'dir.

Bilginin elde edilmesi ve işlenerek kullanıma hazır hale getirilmesi kadar doğru, verimli ve etkin bir şekilde aktarılması da önemlidir. 

Bilginin görsel aktarımında tablo, grafik, akış şeması gibi farklı sunumlar kullanılabilir. Doğru cevap E'dir.

Zamanla ilgili bir araştırma yapıyor ve depremlerin şiddetlendiği zaman dilimini ortaya çıkarmak istiyorsak, bir çizgi grafikten faydalanabiliriz. Doğru cevap E'dir.

Akış şemaları, grafiklerden farklı olarak eylemlerin, kişilerin ya da olguların belli bir sıra ya da döngü içinde sistematik biçimde aktarıldığı görsellerdir. Karmaşık bir sistemin bileşenlerine ayrılıp her aşamada hangi eylemin yapılacağı, eylemlerin gerçekleştirilmesinde kimlerin yer alacağı ya da hangi olgunun bulunduğu belirtilir. Aşamalar arasındaki ilişkinin akış yönünü de gösterir şekilde görselleştirmesi ile şemalar üretilir. Doğru cevap D'dir.

Harita üretimi, harita bileşenlerinin tasarım ve özellikleri, basım-yayım teknikleri ve kullanım yöntemlerine yönelik çalışmalar ve araştırmalar yapan özel bir bilim alanı vardır ve bu alan kartografya olarak adlandırılır. Başlangıçta yalnızca haritacılık olarak algılanan kartografya, zaman içinde değişmiş ve gelişmiştir. Doğru cevap A'dır.

Posterler bilişsel olarak algıyı destekleyecek şekilde görsel ağırlıklı, metinlerin mümkün olduğunca kısa tutulduğu sunumlardır. Bu sunumlar, bilginin yoğun ve özet şekilde aktarılmasında, plan çalışmalarının gerekçelendirilmesinde, analizinde ve değerlendirilmesinde kullanılabilir. Doğru cevap D'dir.

1/5.000 Nazım İmar Planları ile 1/1.000 Uygulama İmar Planlarında yapı yasaklı alanlar ile afete ve taşkına maruz alanlar özel bir gösterimle çerçevelenir, tarama ile doldurulur ve sembolle (afet alanları AMB, taşkın alanları TMB, heyelan alanları HA gibi) belirtilir. Yapı yasaklı alanlar renklendirilmezken afet ve taşkın riski taşıyan alanlar kırmızı rengin belli bir tonu ile renklendirilir. Doğru cevap C'dir.

Afet riski taşıyan alanların, risk derecelerine göre haritalanması, özellikle eşik analizlerinde kullanılması amacıyla plan çalışmalarında büyük önem taşır. Doğal afetlere ilişkin deprem fay hatları, heyelan riskli alanlar, aktif yanardağlar, taşkın riskli alanlar ve benzeri risk alanları mutlaka haritalandırılmalıdır. Eşik analizlerinde bunlara ek olarak risklerle birebir ilintili ve onların etkisini artıracak diğer etmenler de gösterilmelidir. Doğru cevap E'dir.