KENT SOSYOLOJİSİ

Demokrat Parti’nin toprak genişlemesine dönük hamlesini takiben uygulamaya koymuş olduğu iki politika hamlesi küçük meta üretiminin Türkiye tarımında uzun yıllar sürecek olan egemen üretim biçimi olması bakımından büyük önem taşımıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Ekonomik Krizi, 1990-2000 döneminde tarımsal destekleme politikaları açısından daha istikrarsız olarak ifade edilebilecek politikaları beraberinde getirmiştir. İstikrarsızlık dönemi aşağıdaki alt dönemler itibariyle şöyle ifade edilebilir:
1. 1991-1993 tarımsal desteklemede genişleme dönemi
2. 1994-1995 daralma dönemi
3. 1997-1998 yeniden genişleme dönemi
4. 1999-2000 yeniden daralma dönemi

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sermayenin devir hızının süratli olmadığı ürünlerin üretimi büyük sermayeli kapitalist işletmeler yerine ağırlıklı olarak küçük aile işletmelerince gerçekleştirilmektedir.

Günümüzde geri kalmış ülke tarımlarında büyük toprak mülkiyetinin denetimi ve gözetiminde yürütülen kiracılık/ortakçılık tarzında örgütlenen tarımsal organizasyonlarda yarı feodal ilişkiler olarak nitelenebilecek üretim ve bölüşüm ilişkilerini gözlemek olasıdır.

Tarımda kapitalist tarzda örgütlenen işletmeler kar amaçlı olarak organize olurlar ve ücretli emek gücü istihdam ederek üretim ve pazarlamayı gerçekleştirir. Diğer tarımsal örgütlenmelerden farklı olarak kapitalist
tarımsal işletmelerde toprak mülkiyetine sahip olmak gibi bir zorunluluk yoktur.

Tarımsal dönüşüm pratiği açısından ‘Köylü Yolu’ olarak bilinen bu dönüşüm sürecinde küçük meta üreticileri mülkiyetleri haricinde kiraladıkları ilave topraklar üzerinde tamamen kâr amaçlı pazara dönük üretimde uzmanlaşabilir ve üretimlerini kapitalist tarzda organize etmeye başlarlar.

Çift hane sistemi, Osmanlı mali ve iktisadi sistemi uyarınca bir köylü ailesinin bir çift öküzle işleyerek geçimini sağlayabileceği büyüklükteki toprak üzerindeki tasarruf hakkını gösterir bir sistemdir. Söz konusu tasarruf hakkı karşılığında köylü aileleri devlete vermekle yükümlü oldukları vergileri ödedikleri müddetçe toprağı babadan oğula geçer biçimde işlemeye devam etmekte idiler.

Cumhuriyetin benimsediği "halkçılık" ve diğer ilke olan pozitivist bilimcilik ilkesi İttihat ve Terakki döneminden kalma pozitivist bilim anlayışının tarımsal üretim sürecine intibakına dayanmıştır. Söz konusu anlayış özellikle dönem içerisinde açılan ziraat okullarında somutlaşan tarımsal eğitim, bilgi ve becerilerin artırılması üzerine odaklanmıştır.

1925’te Osmanlı geleneksel toprak vergisi olan aşar’ın kaldırılmıştır. Aşarın kaldırılmasındaki temel amaç kırsal üreticilerin temel vergi yükünden kurtulmaları ile üretim düzeylerini artırmaları ve bu sayede kasaba ve kentlerin beslenme güvenliğinin sağlanmasıdır.

1950 yılında yapılan seçimlerde savaş döneminde yoksullaşan kırsal kesimlerin tepki oyları ile kendilerine pazara yönelik meta üretiminin geliştirilmesine yönelik tarımsal politikalar vaat edilen büyük toprak sahiplerinin oyları Demokrat Parti’yi iktidara getirmiştir.

1963-1980 dönemi Türkiye tarımında küçük meta üreticiliğinin egemenliğini pekiştirdiği dönem olmuştur. 1963 yılında planlı ekonomiye yeniden geçişle birlikte tarımda “devlet desteğinde modernizasyon” diye ifade edilebilecek birim alana verimi artırmaya dönük tarımsal politikalar uygulanmaya başlanmıştır.

Neo liberal politikaların temel belirleyenleri sosyal devlet olgusunu tehdit eder biçimde devletin ekonomilerdeki rolü ve ağırlığının azaltılması, üretim ve
dağıtım amaçlı devlet kurum ve kuruluşlarının özelleştirilmesi, dar gelirli kesimlere olan devlet desteklerinin kademeli olarak azaltılması ve kaynak dağılımının tamamen piyasa merkezli sağlanması olarak sıralanabilir.