KENT SOSYOLOJİSİ

Tarihsel süreçte beş farklı sosyoekonomik örgütlenme biçimi var olmuştur.
Bunlar; ilkel kolektif tarım, feodal tarım, aile tipi tarım, köylü tarımı-küçük meta
üretimi, kapitalist tarım ve sosyalist tarımdır.

Çift hane sistemi, Osmanlı mali ve iktisadi sistemi uyarınca bir köylü ailesinin bir çift öküzle işleyerek geçimini sağlayabileceği büyüklükteki toprak üzerindeki tasarruf hakkını gösterir bir sistemdir. Söz konusu tasarruf hakkı karşılığında köylü aileleri devlete vermekle yükümlü oldukları vergileri ödedikleri müddetçe toprağı babadan oğula geçmektedir.

Türkiye'de erken Cumhuriyet döneminde, Cumhuriyetin benimsediği dünya görüşünden kaynaklanan iki ilke “halkçılık” ve “pozitivist bilimcilik” yaklaşımlarını temel almıştır. Halkçılık anlayışından hareketle ise, siyasi açıdan köylü kitlelerinin desteğini sağlamaya yönelik radikal bir hamle olarak 1925’te Osmanlı geleneksel toprak vergisi olan aşar vergisi kaldırılmıştır.

1950-1960 dönemi Türkiye’de küçük meta üreticiliğinin egemenlik koşullarının oluştuğu ve pekiştiği yıllardır.

1980-2000 dönemi, küçük meta üreticiliğine olan devlet desteğinin azaltıldığı ve küçük üreticilerin çeşitli direnç mekanizmalarını devreye sokmak  zorunda kaldığı dönem olarak tanımlanmaktadır.

1994 Ekonomik Krizi, 1990-2000 döneminde tarımsal destekleme politikaları açısından daha istikrarsız olarak ifade edilebilecek politikaları beraberinde getirmiştir. İstikrarsızlık dönemi aşağıdaki alt dönemler itibariyle şu şekildedir: 
1. 1991-1993 tarımsal desteklemede genişleme dönemi
2. 1994-1995 daralma dönemi
3. 1997-1998 yeniden genişleme dönemi
4. 1999-2000 yeniden daralma dönemi

1950-1960 dönemi Türkiye’de küçük meta üreticiliğinin egemenlik koşullarının oluştuğu ve pekiştiği yıllardır. 1980-2000 dönemi, küçük meta üreticiliğine olan devlet desteğinin azaltıldığı ve küçük üreticilerin çeşitli direnç mekanizmalarını devreye sokmak zorunda kaldığı dönem olarak tanımlanabilir. 2000 sonrası dönemin belirgin özelliği ise, tarımsal üretici kategorileri açısından piyasa merkezli ilişkilerin başat hale gelmesi ile küçük meta üreticiliğinin bir çözülme sürecine girmesi olarak saptanabilir.

1960-1980 dönemi Türkiye tarımında küçük meta üreticiliğinin egemenliğini pekiştirdiği dönem olmuştur. 1963 yılında planlı ekonomiye yeniden geçişle birlikte tarımda “devlet desteğinde modernizasyon” diye ifade edilebilecek birim alana verimi artırmaya dönük tarımsal politikalar uygulanmaya başlanmıştır.

Demokrat Parti'nin iktidarda bulunduğu bu dönemi, küçük üreticiliğin geçimlik ekonomi kısıtının oluşturduğu kabuğunu kırarak pazarla bütünleşmeye başladığı bir süreç olarak ifade etmek mümkündür.  Yapılan yasal düzenlemelerle başta çayır ve meralar olmak üzere ilave arazilerin üretime açılmasına imkân tanınmış ve Türkiye’de toprak mülkiyetinin gelişerek yayılmasının önü açılmıştır.Demokrat Parti’nin toprak genişlemesine dönük hamlesini takiben uygulamaya koymuş olduğu iki politika hamlesi küçük meta üretiminin Türkiye tarımında uzun yıllar sürecek olan egemen üretim biçimi olması bakımından büyük önem taşımıştır:
Bu hamleler tarımda makineleşme (traktörleşme) ve karayolları hamlesi olarak ifade edilebilir. Ancak, halkçılık ve pozitivist bilimcilik yaklaşımları, erken cumhuriyet döneminin temel özellikleri arasında yer almaktadır.

Susamış olan bir kişi için susuzluğun giderilmesi için içilen her ilave bardak suyun marjinal faydası azalır-ikinci bardak suyun marjinal faydasının birinci
bardak sudan daha az olması-. Bu durumda 5. bardağın marjinal faydası en azdır. Doğru cevap E'dir.

Gizli işsizlik herhangi bir iktisadi faaliyet kolunda bir miktar işgücünün o faaliyet kolundan çekilmesi durumunda toplam çıktı düzeyinde herhangi bir değişiklik olmaması durumudur. Doğru cevap A'dır.

Tarihsel süreçte beş farklı sosyoekonomik örgütlenme biçimi var olmuştur.
Bunlar; ilkel kolektif tarım, feodal tarım, aile tipi tarımköylü tarımı-küçük meta
üretimi, kapitalist tarım ve sosyalist tarımdır. Doğru cevap B'dir.

Küçük üreticilik, ölçeği ne olursa olsun bir miktar toprağa ve üretim araçları mülkiyetine sahip olup, öncelikli hedefi bu mülkiyet sahipliğini kullanarak kendisinin ve ailesinin
yeniden üretimini gerçekleştirmek olan ve geçim için zorunlu biçimde ücret gelirine
bağlı bulunmayan üretici kategorisidir. Doğru cevap A'dır.

Tarımda kapitalist tarzda örgütlenen işletmeler kâr amaçlı olarak organize olurlar ve ücretli emek gücü istihdam ederek üretim ve pazarlamayı gerçekleştirir.
Diğer tarımsal örgütlenmelerden farklı olarak kapitalist tarımsal işletmelerde toprak
mülkiyetine sahip olmak gibi bir zorunluluk yoktur. Doğru cevap C'dir.

“Yüzde 25 Kuralı”, her üreticiden 50 tona kadar ki hububat üretiminin %25’inin, saptanan sabit fiyatlardan devlete teslim etmesi zorunluluğudur. Uygulama 50 tona
kadar olan üretimin yanı sıra 50-100 ton arasındaki üretimin %35’inin ve 100
tonun üzerindeki üretimin %50’sinin saptanan fiyatlardan devlete verilmesini
gerektirmektedir. Doğru cevap C'dir.

Haziran 1945’te Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Mecliste kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

1963-1980 dönemi Türkiye tarımında küçük meta üreticiliğinin egemenliğini pekiştirdiği dönem olmuştur. 1963 yılında planlı ekonomiye yeniden geçişle birlikte tarımda “devlet desteğinde modernizasyon” diye ifade edilebilecek birim alana verimi artırmaya dönük tarımsal politikalar uygulanmaya başlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

1980-2000 dönemi, küçük meta üreticiliğine olan devlet desteğinin azaltıldığı ve küçük üreticilerin çeşitli direnç mekanizmalarını devreye sokmak zorunda kaldığı dönem olarak tanımlanabilir. 1974 yılında ortaya çıkan Dünya Petrol Krizinin olumsuz
ekonomik etkileri Türkiye ekonomisindeki siyasi istikrarsızlığın kaynaklık ettiği bozulmalarla birleşince 24 Ocak 1980’de Türkiye ekonomi tarihindeki en radikal sayılabilecek istikrar tedbirleri yürürlüğe konmuştur. Doğru cevap D'dir.

1999 yılında Uluslar arası Para Fonu (IMF) ile imzalanan stand-by antlaşması Türkiye tarımı açısından bir dönüm noktası olmuştur. Bunun sebebi antlaşmanın tarım sektörü açısından piyasa merkezli bir yeniden yapılanma sürecini öngörmesi ve bundan böyle tarım politikalarının uluslar arası düzenleyici kuruluşların ilke ve kararları çerçevesinde yürütülmeye başlanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Gizli işsizlik herhangi bir iktisadi faaliyet kolunda bir miktar işgücünün o faaliyet kolundan çekilmesi durumunda toplam çıktı düzeyinde herhangi bir değişiklik olmaması durumudur. Dolayısıyla söz konusu iktisadi faaliyet kolunda çalışır gibi görünen bir kitle aslında çıktı düzeyi üzerinde herhangi bir katkı sağlamıyor demektir.