KENT SOSYOLOJİSİ

Çoğulcu paradigmaya göre, modern toplumlarda devleti anlamak için bireyler ve birey temelli grupların devleti etkilemek için verdikleri mücadelelere odaklanmamız gerekir. Kaçınılmaz sonuç, devlet tartışmasının demokrasi sorunuyla birlikte ele alınmasıdır.

Yönetimci paradigma ise, devleti doyurucu biçimde anlamak istiyorsak, devletin kurumsal yapısına yoğunlaşmamız gerektiğini öne sürer. Yönetimci yaklaşımın devlet tartışması bürokrasinin rolü ile özdeşleşir.

Çoğulcu paradigmanın güç alanı, bireyler ve birey temelli grupların siyasal davranışları ve bu davranışların devletin karar verme süreçleri üzerindeki etkisidir. Modern toplumlar her biri kendine özgü güç ilişkileri ile nitelenen çok sayıda alandan oluşur. Çoğulcu yaklaşımın temel varsayımı gücün toplumsal gruplar ve kurumlar arasında dengeli dağıldığıdır. Birey temelli grupların ön plana çıktığı kentsel ortamda, devlet kendi başına bir güç ya da karar verici olmaktan çok, farklı gruplar arasındaki tartışma ve pazarlıklarda hakem konumundadır.

üretimin ve sermaye birikimin sürmesine yönelik işlevlerin kapsamında bulunan işlevler: üretim için gerekli ancak kendisi üretken olmayan kentsel altyapının sağlanması (ulaşım, altyapı, iletişim vb). - Üretimin organizasyon ve yeniden yapılandırılmasına yönelik hizmetlerin sağlanması (kent planlaması, kentsel yenileme vb.). - İnsan sermayesine yatırım yapılarak üretimde kullanılan vasıflı işgücünün sağlanmasına yönelik hizmetler (eğitim vb.). - Talebin yönlendirilmesine yönelik işlevler

Kent yönetimlerine ilişkin olarak, üç sektörlü bir model ortaya çıkmıştır. Bu yeni kombinasyonun üyeleri, yerel devlet, yerel nitelikli olan ya da yerel düzeyde etkinlik gösteren sermaye ve sivil toplum kuruluşları olarak adlandırılan çeşitli yapılanmalardır. “Yerel yönetim” kavramının bu tür bir oluşumu kucaklayamaması karşısında, yeni yapılanmaya verilen isim ise yönetişim (governance) olmuştur.

Hiper-çoğulculuk anlayışı, artık toplumların ve kentlerin bahsedilemez bir biçimde karmaşık hale geldiğini, çıkar gruplarının çeşitlendiğini ve dağınıklaştığını, bu çerçevede de belli bir grubun kenti kontrol etmesinin mümkün olmadığını öne sürmektedir. Dahası yerel yönetimler bu derece çeşitlenen taleplere yanıt vermekte yetersiz kalmaktadır. Dolayısıyla, çoğulcu bir durum artık kaostan kaynaklanan güç dengesine işaret etmektedir

Harvey’e göre, Keynesçi programın çöküşünün yarattığı değişimin temelinde küçülen piyasaların, işsizliğin, mekânsal kısıtlardaki ve küresel işbölümündeki hızlı değişikliklerin, sermaye hareketinin, işyeri kapatmaların ve teknolojik-mali yeniden yapılanmanın bir bileşimi yatmaktadır. Kriz ve yeniden yapılanma dönemlerinde, kentsel yapılı çevrenin ana dinamiği olan sabit sermaye yatırımları ve ortaya çıkan fiziksel altyapılar ciddi bir tehditle karşı karşıyadır. Bu durum kentlerin çürümeye bırakılmasına yol açmaktadır.

Dünya son otuz yıl içinde güç ilişkilerinde önemli bir değişime sahne oldu. Birikim stratejileri içinde devletin oynadığı rol sınırlanırken, piyasa mekanizması belirleyicilik kazandı. Bu değişimler sermayenin çeşitli kesimlerinin yararına sonuçlar doğururken, çalışan sınıflar önemli kayıplara uğradılar. Kentler bu değişim sürecinde dışarıda kalmak bir yana, en çok etkilenen mekânsal birimler oldular.

İlk dönemin kuramlarının hemen tamamı yerel yönetimleri “hizmet sağlayıcı” olarak görürken, ikinci dönemde yerel yönetimler büyüme, girişimcilik vb. temalar etrafında kavramsallaştırılmışlardır. Birinci dönemin bir özelliği, ele aldığımız üç paradigma çerçevesinde ortaya çıkan yaklaşımların kendi içlerinde kapalı kalıp, kendi güç alanları çerçevesinde yerel yönetimleri kuramsallaştırmalarıdır. İkinci dönem, bu açıdan önemli bir değişime sahne oldu. Hemen hemen tüm yaklaşımlar kendi güvenli alanlarını terk edip, diğer yaklaşımların tekelindeki alanlara girmeye başladılar. Üzerinde durmak istediğimiz son farklılık ise, ikinci dönemde, birinci dönemden daha belirgin bir biçimde, çoğulcu yaklaşımın baskın hale gelmeye başlamasıdır.

Yerel yönetimler, kentlerin siyasal, ekonomik, toplumsal ve kültürel örgütlenmesinde etkili olan yönetsel yapılardır. Doğru yanıt A'dır.

Sınıf merkezli paradigma bireylerin yerine sınıfları ve sınıflar arası mücadeleyi koyarak devleti ve devletin işlevlerini anlamayı hedefler. Doğru yanıt D'dir.

Gelişmiş ülkelerin İkinci Dünya Savaşı sonrası yerel yönetim deneyimine ilişkin iki ana dönem tespit edilmektedir. Birinci dönem refah devleti ile özdeşleşen Keynesçi dönemdir. İkinci dönem, piyasa mekanizmalarının ön plana çıkarıldığı ve Yeni-Sağ ve neo-liberal projelerin başat hale geldiği Keynesçilik sonrası dönemi açıklamayı hedeflemektedir. Doğru cevap B'dir.

Çoğulcu paradigmaya göre, modern toplumlarda devleti anlamak için bireyler ve birey temelli grupların devleti etkilemek için verdikleri mücadelelere odaklanmamız gerekir. Kaçınılmaz sonuç, devlet tartışmasının demokrasi sorunuyla birlikte ele alınmasıdır. Doğru yanıt A'dır.

Bazı uzmanlar içinde bulunduğumuz dönemde hiper-çoğulculuk ile rejim kuramı arasında önemli bir benzerlik ve yakınlaşma görmektedir. Bu yaklaşımın önde gelen ismi Stone’a göre, kentler giderek karmaşık ve dağınıklaşmış bir güç yapısı tarafından belirlenmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Yönetişim kavramı çoklu aktörlerin rol aldığı ve hiyerarşilerin yerine karşılıklı etkileşimin ve katılımın belirlediği bir yönetim sürecini ifade etmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Çoğulcu kurama bireyler ve birey temelli grupların siyasal davranışlarına ve bu siyasal davranışların devletin karar verme süreçleri üzerindeki etkisine odaklanır. Modern toplumlarda her biri özgün koşula sahip birçok alan vardır ve alanların tek bir kesim, kurum ya da grup tarafından kontrol edilmesi mümkün değildir. Güç toplumsal gruplar ve kurumlar arasında dengeli dağılmıştır. Birey temelli grupların ön plana çıktığı kentsel ortamda, devlet kendi başına bir güç ya da karar verici olmaktan çok, farklı gruplar arasındaki tartışma ve pazarlıklarda hakem konumundadır. Doğru yanıt A'dır.

Marksist kuram içinde sivil toplumcu anlayışlar ve eşitsiz gelişme yaklaşımı olmak üzere iki eğilim vardır. Doğru yanıt B'dir.

1970’lerin sonuna kadar olan Keynesçi dönem olarak tartışılırken, 1980’lerden bugüne kadar olan dönemi Keynesçilik sonrası, neo-liberal dönem olarak ele alınır.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Çoğulcu paradigmanın güç alanı, bireyler ve birey temelli grupların siyasal davranışları ve bu davranışların devletin karar verme süreçleri üzerindeki etkisidir. Birey temelli grupların ön plana çıktığı kentsel ortamda, devlet kendi başına bir güç ya da karar verici olmaktan çok, farklı gruplar arasındaki tartışma ve pazarlıklarda hakem konumundadır.

Demokratik işleyişin en etkin biçimde gerçekleşmesi çok sayıda alandan doğan taleplerin en iyi biçimde temsil edilmesine olanak sağlamasına bağlıdır. Bu nedenle, istisnasız bütün çoğulcular merkezileşmiş devlete eleştirel bir duruş sergilerken, yerinden yönetimin kendi başına bir değer olduğunu savunurlar. Bu tercihin en önemli nedeni, yerinden yönetimin katılıma olanak sağlayan çoklu kanallar açması ve böylece “demokratik despotizm”i, yani devletin belli bir grubun eline geçmesini önlemesidir. Bu
tanımlamaların da gösterdiği gibi, tarihsel olarak, çoğulcu yaklaşım yerel yönetimlere ilişkin en yaygın bakış açısı, bir anlamda “resmi kuram ve ideoloji” olmuştur.