KENT SOSYOLOJİSİ

Kent sosyolojisine sosyo-mekânsal bir bakış, mekânsal ve çevresel konuların her zaman sosyal ilişkilerin bölümü ve parçası olduğu anlamına gelmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Antik kentler iyi tanımlanmış politik imparatorluklar içinde kilit noktalar olarak tarihte yer aldılar. Babil, Atina, Roma, Mexico City, Pekin vb. gibi merkezi komuta şehirleri vardı. Diğer şehirler, kara veya su yolları aracılığıyla merkeze bağlıydı. Şehirlerin bilgi, güç, zenginlik ve kontrol gibi tüm kaynakların toplanma merkezi olmaları onların en önemli ortak yapısal özellikleriydi.

Atina gibi klasik kentler kozmolojik kodlara göre inşa edilmiştir. Şehir Tanrıça Athena’yı onurlandırmak için inşa edilmiştir. Temelde bir daire şeklindedir. Dairenin merkezinde topluluğun ve
dünyanın merkezi agora vardır. Sokaklar merkezden yayılan bir ışınsal/radyal ağ olarak düzenlenmiştir. Bu düzenleme temelde pazara kolay erişim gibi ekonomik kaygılar tarafından değil, tüm evlere eşit mesafede olması gerekliliğine dayanan politik ilke tarafından belirlenmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Childe’ye göre kentleşme; emeğin uzmanlaşması, toplumsal görevlerin karşılıklı bağımlılığının artması ve farklı işlevlerin ayrışması aracılığıyla gelişen bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir. Doğru yanıt D'dir.

11.yüzyıl ve 15.yüzyıl Avrupa’da ticari canlanma dönemidir. Bu canlanmanın arkasında yatan ivme dış ticaret ile bağlantısı olan uzun mesafeli deniz ticaretidir. Doğru yanıt B'dir.

Ortaçağda kentin ayırıcı özellikleri kalelerle çevrilmiş olması, ekonomilerinin ticarete ve alışverişe dayanması ve siyasi ve idari özerkliğe sahip olmalarıdır. Buna göre II ve IV numaralı önermelerde verilen ifadeler doğru diğerleri yanlıştır. Doğru yanıt D'dir.

Engels, kapitalizmin kentsel mekânda nasıl işlediğini inceledi. Onun önemli katkılardan biri de, geleneksel toplumun çöküşünden sonra ortaya çıkan toplumsal sorunların önemini vurgulamış olmasıdır. Manchester’ı çalışarak, kapitalizme bağladığı zengin ve yoksulun katı ayrışmasını gözlemlemiştir. Zengin ve yoksulların kentsel mekânlarda ayrışmasının tezahürünü eşitsiz gelişme (uneven development) olarak adlandırır. Doğru yanıt A'dır.

Tönnies toplumu analiz ederken temelde evrimsel bir bakış açısı izledi. Sanayileşme/kentleşme dönemini, yüz yüze iletişimin sosyal yaşamı belirlediği topluluktan (Gemeinschaft’tan), zayıflamış sosyal bağlara ve düzenşemere sahip olmakla karakterize edilen topluma’a (Gesellschaft’a) bir geçiş olarak açıklamıştır. Simmel'e göre metropol hayatı sinir uyarılarının bir yoğunlaşması, insanın bu koşullara uyum sağlayabilme ve farklı bir tür kişilik geliştirmesi şeklinde sonuçlanmıştır. Simmel de metropolün her zaman para ekonominin merkezi olduğunu vurguladıDurkheim için şehir ahlaki uyumun dağılması, Weber için, hesaplayıcı rasyonelliğin-akılcılığın büyümesi, Marx için ise kapitalist üretimin gelişimidir. Buna göre Marx'ın görüşleriyle ilgili verilen seçenek yanlış bilgi içermektedir. Doğru yanıt E'dir.

Chicago Okulun oluşturan bilim insanları yaptıkları araştırmalarda esas anlama  istedikleri kentsel kültüremalışma, bütünleşme veya dağılma hususlarıdır.

Lefebvre, algılanan (perceived), kavranan/tasavvur edilen (conceived) ve yaşanan (lived) toplumsal pratikleri birbirinden ayırır. Algılanan pratikler, uygulamalar şehrin üretim ve yeniden üretimini gerektirir, kavranan/tasavvur edilen (conceived) şehrin temsilini ifade eder ve yaşanan (lived) ise kentin fenomenolojik (bilinçli olarak deneyimlenen) temsilidir. Doğru yanıt A'dır.

Polis, yani Antik Yunan şehir devleti özünde bir kentin egemenlik alanıyla tanımlanan bir yönetim şeklidir.

Klasik Roma’da şehir merkezine forum denmekteydi.

Childe’ın kentleşme modeli, avcı ve toplayıcı toplumlardan modern kentsel ekonomilere dayalı olanlara geçiş ile nitelendirilen evrimci anlayışına dayanmaktadır.

Ortaçağda kentin ayırıcı özellikleri kalelerle çevrilmiş olması, ekonomilerinin ticarete ve alışverişe dayanması ve siyasi ve idari özerkliğe sahip olmalarıdır. Weber’e göre bu kentleri ayırıcı kılan sivil ve demokratik katılımdır. Yani Ortaçağda kent ekonomileri tarıma değil, ticarete ve alışverişe dayanmaktadır.

Henri Pirenne’e göre Ortaçağda kentlerin gelişiminde ticaretin ortaya çıkardığı orta sınıfın rolü büyüktür.

Daunton, sanayi büyümesinin 18. yüzyılda İngiltere’de gerçekleşen kentsel büyümenin devamı olduğu görüşünü savunmaktadır.

Chicago Okulunu oluşturan bilim insanları, yaptıkları araştırmalarda asıl anlamak istedikleri kentsel kültüre alışma, bütünleşme veya dağılma hususlarıdır.

John Logan ve Harvey Molotch (1987) da siyaset ve ekonominin şehirlerin şekillenmesinde nasıl etkileşim içinde olduğunu tartışır. Şehirleri, seçkinler tarafından kontrol edilen büyüme makineleri olarak açıklar.

Postmodern kentsel kuramı, Henri Lefebvre’in kentsel kuramına, daha da önemlisi onun mekânın üretimi konusunda geliştirdiği fikirlere dayanır.

Küresel kentler sıralamasında ilk beş kent şunlardır: New York, Londra, Tokyo, Paris ve Hong Kong.