Aof Panel

S

Kent Sosyolojisi nedir ?

Kent sosyolojisine sosyo-mekânsal bir bakış, mekânsal ve çevresel konuların her zaman sosyal ilişkilerin bölümü ve parçası olduğu anlamına gelmektedir.

S

Gordon Childe kentsel devrimi nasıl açıklamıştır ?

1. Artan nüfus büyüklüğü ve yoğunluğu.

2. Emeğin uzmanlaşması: zanaatkâr, tüccar, din adamı gibi uzmanlaşmanın artması

3. Tapınakların hâkimiyetinde kurulan kentsel mekânlar

4. Hinterland için gıda üretiminin kontrolü ve artı ürünün depolanması. Toplum üzerinde mutlak kontrole sahip bir egemen sınıf vardır: Rahip, askeri liderler ve yetkililer egemen sınıfın yönetici sınıfını oluştururlar.

5.Yazının icadı: bilginin işlenmesi için sayısal ve alfabetik belirtme sistemleri vardır.

6. Sanatlarının gelişmesi: sanat, müzik gibi giderek rafine edilmiş kültürel ifade formları olmalıydı.

7. Bilimlerin gelişimi: tahmin, ölçüm ve standardizasyon kayıtları tutmak için (örneğin vergi) gerekliydi.

8. Diğer merkezler ile uzun mesafeli ticaret mevcuttu.

9. Artık akrabalık yerine aidiyet yaşanılan yere bağlıydı.

S

Childe'ın kentleşme modeli nedir ?

Childe’ın kentleşme modeli, avcı ve toplayıcı toplumlardan modern kentsel ekonomilere dayalı olanlara geçiş ile nitelendirilen evrimci anlayışına dayanmaktadır. Ancak, bazı araştırmacılar kentlerin Childe’ın önerdiği evrimci anlayışın sonucu değil, güçlü hükümdarlarının ve onların ticari başarıların ürünü olduğunu öne sürerler. Bu yaklaşıma göre, ticaret ve devletin gücü büyük şehirleri üretmiştir.

S

Polis ve Civis sözcükleri nasıl açıklanmaktadır ?

Polis, yani Antik Yunan şehir devleti özünde bir kentin egemenlik alanıyla tanımlanan bir yönetim şeklidir.

Civis (kent sakini) ise kent hayatı ve iyi bir hayat için kentlerde yaşayan kentli yurttaştır.

S

Ortaçağ kentinin özellikleri nelerdir ?

11.yüzyıl ve 15.yüzyıl Avrupa’da ticari canlanma dönemidir. Bu canlanmanın arkasında yatan ivme dış ticaret ile bağlantısı olan uzun mesafeli ticaretidir. Ortaçağda kentlerin gelişiminde ticaretin ortaya çıkardığı orta sınıfın rolü büyüktür. Ortaçağda kentin ayırıcı özellikleri kalelerle çevrilmiş olması, ekonomilerinin ticarete ve alışverişe dayanması ve siyasi ve idari özerkliğe sahip olmalarıdır. Weber’e göre bu kentleri ayırıcı kılan sivil ve demokratik katılımdır.

S

Tönnies sanayileşme/ kentleşme dönemini nasıl açıklamıştır ?

Tönnies, sanayileşme/kentleşme dönemini, yüz yüze iletişimin sosyal yaşamı belirlediği topluluktan (Gemeinschaft’tan), zayıflamış sosyal bağlara ve düzenlemelere sahip olmakla karakterize edilen topluma’a (Gesellschaft’a) bir geçiş olarak açıklamıştır.

S

Georg Simmel kent sosyolojisinde hangi konu ele almıştır ?

Georg Simmel kentleşmenin kültürel boyutları üzerinde yoğunlaşmıştır ve kentsel yaşamın nasıl bireysel bilinç dönüşümlerine yol açtığını ele almıştır. Ona göre, modern yaşamın en büyük sorunları bireylerin kendi özerklik ve bireyselliklerini kendi ellerinde tutma iddiasından kaynaklanmaktadır.

S

Burgess'in kentsel büyüme modeli temelde eş merkezli bölgeler hangi bölgelerden oluşur ?

1. Merkezi İş ve Ticaret Bölgesi (Central Business District,

CBD)

Hem konut hem de iş alanlarının yer aldığı karma alanlar (geçiş bölgesi)
Alt sınıf yerleşim alanları (şehir içi)
Orta sınıf konut alanları (dış banliyöler)
Abonman toplu ulaşım kartı olanların yaşadığı Banliyö (Commuters) bölgesi

S

Lous Wirth nüfus büyüklüğü ve yoğunluğu hakkındaki yorumları nasıldır ?

Louis Wirth, nüfusun büyüklüğü, nüfusun yoğunluğu ve nüfusun çeşitliliğinin sonuçlarını analiz eder. Bir nüfus ne kadar büyükse, çeşitlilik ve uzmanlaşma düzeyi o derece yüksek olacaktır. Nüfus yoğunluğu bir yandan sosyal gruplar ve bireyler arasındaki rekabeti artırmaktadır. Aynı zamanda farklılıklara karşı da hoşgörüyü geliştirir.

S

Yeni kent sosyolojisinin önemli iddiaları nelerdir ?

1. Şehirler belirli bir tarihsel bağlamda ekonomik, siyasi ve sosyal ortamların parçaları olarak kabul edilir. Kentler sadece doğal süreçlerin ürünleri olarak sayılmaz. Şehir, kaynakları ve yatırımları kontrol eden güçlü karar vericiler tarafından yönetilir ve şekillendirilir.

2. Kaynak dağıtımı üzerine çatışmalar kentsel mekân ve kentsel yaşamı şekillendirir.

3.Hükümetler kentsel dokuların oluşmasında büyük öneme sahiptir; insanların nerede yaşayacağı, işletmeler ve rekreasyon (eğlendiren) alanları gibi alanların nerede yer alacağı hakkındaki karar alma süreçlerinde öncü bir rol üstlenmişlerdir. Yerel yönetim veya siyaset de kaynaklar üzerinde çatışmaların önemli bir arenasıdır.

4. Ekonomik yeniden yapılanma yerel toplulukları etkileyen önemli bir faktördür. Ekonominin küreselleşmesi daha küçük firmaların az ama daha büyük olanlarla birleşmesine yol açar; imalat sanayi de hizmet sektörü tarafından ikame edilir. Şehir ve bölgelerin büyümesi de buna göre değişir, bu nedenle örneğin çalışma ekonomisindeki emek biçimine ilişkin değişiklikler insanların yaşadıkları yerler üzerinde etkiye sahiptir.

S

Lefebvre ekonomi politik yaklaşımı nasıl ele almıştır ?

Lefebvre; sermaye yatırımı, kâr, kira ve sınıf- sal sömürü gibi kavramların kentsel sosyoloji alanına nasıl dâhil edilebileceğini göstermiştir. Temelde devlet ve yatırımcıların kâr için dikkate aldıkları mekânı ‘soyut mekân’ (abstract space) olarak kavramsallaştırır. Gündelik hayatta kullanılan mekânı ‘sosyal mekân’ (social space) olarak adlandırır. Lefebvre soyut ve sosyal mekân arasındaki çatışmanın sınıf çatışmasına benzer şekilde kapitalist toplumda temel olduğunu savunmuştur.

S

Küresel kentler sıralamasında ilk beş hangi kentlerden oluşur ?

Küresel kentler sıralamasında ilk beş kent şunlardır: New York, Londra, Tokyo, Paris ve Hong Kong.

S

Postmodern şehirdeki kentsel dönüşümün altı sürecini Los Angeles kentinin oluşumu ve gelişmesini örneği üzerinden nasıl açıklanır ?

Bölgesel kent;
Yeniden yapılandırılan kentsel ekonomi po- litik sürecinde daha esnek (flexi-city/esnek kent) üretim biçimiyle post-Fordist sanayi metropolünün oluşumu;
Kültür, sermaye ve emeğin küreselleştiği bir dünya kenti (Cosmopolis) oluşumu;
Toplumsal kutuplaşmanın arttığı, sosyal- mekânsal eşitsizlik açıkça görünür olduğu “çifte kent” (ikili kent);
Son derece kontrollü ve güçlendirilmiş alanlarda kapalı toplulukların yaşadığı car- ceral kent (Carcereal Archipielagos)
Gerçek dünyanın simülasyonları ile kentsel yaşam deneyimimizi etkileyen hiper-gerçek (hyper-real) ve taklit/sahte (simulacrum) mekânlardan oluşan sanal kent (SimCity) imgesi

S

Kent sosyolojisinde insan ekolojisi modeli nasıl açıklanabilir ?

İnsan ekolojisi, sosyo-mekânsal süreçlerin belirleyici olduğunu açıklayan bir yaklaşımın ötesine geçmez iken; ekonomi politik yaklaşım sınıf ve sermayenin rolünü kentsel analize dâhil eder. Ancak kentsel ekonomi politik yaklaşım kültürün rolünü ihmal etmektedir.

S

Kentsel toplumsal hareketler hangi konular üzerine odaklanılmıştır ?

Kentsel toplumsal hareketlere dair açıklamalar, yeni toplumsal hareketler çerçevesinde kimlik, yaşam kalitesi ve yurttaşlık,
yurttaş sorumluluğu üzerine yoğunlaşmıştır.

S

Ekonomi politik yaklaşımı nasıl açıklanabilir ?

Ekonomi politik yaklaşımın kenti açıklayan yaklaşımı; ekonomik dönüşümlerin kent dokusunu nasıl etkilediğini; kamu politikalarının kentsel alanları ve bölgeleri nasıl analiz edeceğini; kentsel mahallelerde yapılan yatırımların niteliğini; kentsel sosyal grupları ve değişim için iddiaları analiz etmeye ve açıklamaya çalışmaktadır.

S

Childe göre kentleşme nedir ?

Childe’ye göre kentleşme; emeğin uzmanlaşması, toplumsal görevlerin karşılıklı bağımlılığının artması ve farklı işlevlerin ayrışması aracılığıyla gelişen bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir.

S

Harvey için kentsellik nedir ?

Harvey için, kentsellik, tıpkı bir endüstriyel ‘ürün’ gibi üretilen kentsel mekânın değişim ve tüketim değerini belirleyen en önemli fiziksel ve sosyal ortamdır. Bu nedenle, bu yapılı çevrenin üretilme yolu “sermaye birikim sürecinin” bir parçası haline gelir.

S

Dünya kenti kavramı hangi özellikleri içerir ?

1. Küresel kentler TNC (Transnational Corporations/Ulus-Aşırı Şirketler)’in yoğunlaştığı küresel merkezlerdir. Dolayısıyla küresel kentler, dünya ekonomisinin komuta noktalarıdır;

2. Finans sektöründe özelleşmiş hizmetler için önemli yerlerdir;

3. Üretim ağırlıklı endüstri ve yeniliklerin üretildiği alanlardır;

4. Ürünler ve yenilikler için en önemli pazarlardır;

5. Bankaların ve şirketlerin kümeleşerek güçlendiği merkezlerdir;

6. Küresel kent, emeğin küresel işbölümünde özel bir yer tutar ve böylece ‘geleneksel’ siyasi, dini, idari merkezlerden farklılaşır;

7. Küresel kentler, aynı zamanda küresel düzeyde ulaşım ve iletişim merkezleridir;

8. Bilgi, medya, eğlence ve yayın merkezidirler;

9. Küresel kentler, uzun vadeli yatırımlar için cazibe merkezleridir.

S

Postmodern kenti kuramsallaştırma çalışması nasıl açıklanabilir ?

Postmodern kent üzerine yapılan tartışmalar Los Angeles Okulu ile bağlantılıdır. Postmodern kentsel kuramı, Henri Lefebvre’in kentsel kuramına, daha da önemlisi onun mekânın üretimi konusunda geliştirdiği fikirlere dayanır. Postmodern kent yaklaşımının temsilcisi Soja, mekân ve toplum arasındaki ilişki hakkında çalışmalar yapmıştır.

Kavram Olarak Kent Sosyolojisi