KENT SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 5

"Sübvansiyon veya fiyatlardaki değişiklikler, gelir transferleri ve iç kargaşa", Asian Development Bank'a göre savunmasızlığın "siyasi riskler" alt kategorisinde incelemektedir. Doğru cevap B'dir. 

Kutuplaşma ise, gelir ya da zenginlik dağılımı tablosunda en üstte ve en altta bulunan kesimlerin, orta kesimden daha hızlı büyüyerek orta kesimi daralttığı, nüfusun iki aşırı ucu arasındaki toplumsal farklılıkları keskinleştirdiği özgül bir eşitsizlik sürecidir. Doğru cevap D'dir.

Mutlak yoksulluk birey, aile ve toplumsal grupların gıda, barınma, giysi gibi temel biyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilecek asgari gelir ve tüketim düzeyinin altında kalması olarak tanımlanmaktadır.

Göreli yoksulluk tanımında biyolojik ihtiyaçların yanı sıra toplumsal ihtiyaçlarda dikkate alınmaktadır. Yoksulluk, bireyin, hanenin ya da grupların geçinebilmek için içinde bulundukları toplumun ortalama yaşam standardının altında bir gelir ve tüketime sahip olması olarak tanımlanmaktadır

Toplumsal dışlanma, Avrupa’da 1980’den sonra sosyal politika ve akademik tartışmalarda yoksulluk yerine kullanılan bir kavramdır. Yoksulluk basitçe maddi ve parasal bir sorun olarak gelir yoksulluğu olarak görülürken, dışlanma gelir yoksulluğu dışında geçinme, istihdam, kazanç, mülkiyet, konut, asgari tüketim, eğitim, vatandaşlık gibi yoksunluk durumlarınıda anlatmaktadır.

Yoksulluğu ölçmenin en temel amaçlarından bir tanesi yoksul kişiyi tanımlayabilmek ve böylece hedefe uygun müdahaleler geliştirebilmektir. Ayrıca, yoksul insanları gündemde tutmak, yoksullara yönelik projeleri yürütmek, değerlendirmek, politik müdahalelerde bulunmak ve hedefi yoksul insanlara yardım etmek olan kurumların etkinliğini arttırmak yoksulluğun ölçümünün nedenleri arasındadır.

Yoksulluk çözümlemesinde kullanılabilecek verileri toplamak için birkaç veri toplama tekniği mevcuttur. Bunlar: Nüfus sayımı, Hanehalkı anketleri, Milli gelir hesapları, Yaşam standardı ölçüm anketleri, İstihdam anketleri, Nüfus ve sağlık araştırması ve Nitel ve katılımcı yoksulluk analizleri

Nüfus ve sağlık anketleri: a. nüfus ve sağlık anketleri, sağlık, bebek ölümleri, doğurganlık, doğum kontrol uygulamaları ve aile planlaması, gebelik sırasında sağlık olanaklarından yararlanabilme, aşı, anne ve çocukların sağlık merkezlerini kullanmaları, sağlık hizmetlerinden memnuniyet ve tedavi maliyetleri; b. eğitim düzeyi; c. kadın/erkek meslekleri; d. göç; e. temel hizmetlere erişim; f. içme suyu, elektrik, kullanma suyu kaynaklarına ve dayanıklı mal sahipliğine ilişkin verileri içerir.

Yoksulluğun nedenlerine ilişkin açıklamalar temelde, bireysel ve yapısal olmak üzere ele alınmaktadır. Yoksulluğu bireysel özelliklerle açıklayan yaklaşım, aile yaşamı, toplumsal ilişkilerin biçimi, hayata karşı alınan kaderci ya da umutsuz tutum gibi nedenleri temel alır. Yapısal unsurları temel alan yaklaşım biçimi ise, bir taraftan toplumsal sistemin bir yan ürünü olarak yoksulluk olgusunu açıklayan muhafazakârlar ile sınıf ve sömürü ilişkileri bağlamında açıklayan sol kanat olmak üzere ikiye ayrılır.

Bireysel Özellikler: Aile yaşamındaki düzensizlik; Sevgiden yoksun büyüme; Cehalet; Şiddet taraflısı olma; Sekse düşkünlük; Serüven hevesi; Düşünceden çok hareket; İçe dönüklükten çok dışarıya açılma; Verimlilikten çok zevke, tasarruftan çok harcamaya yönelen bir hayat tarzı; Daha az kontrollü ve kararlı; Suçluluk duygusu taşımayan; Bütün bireylerde öfke, şiddet hatta kan dökücülük özellikleri görülen; Kişinin kendini değerli görmemesi, Çaresizlik, güçsüzlük, beceriksizlik; Çok zor yaşam koşullarının gerçeklerine dayanan bir tevekkül; kendi başına birşeyler başarabileceğine olan inancını kaybetmesi şeklinde ele alınmaktadır.

Kent yoksullarının sağlık olanaklarına ulaşamamasının etkilerine bakıldığında ise,  Kişini bir iş sahibi olamaması, Yeterli gelir elde edememesi, Niteliksiz eğitim ve sağlık sorunları nedeniyle çocukların öğrenme güçlükleri çekmesi, Düşük kilolu çocuklar, aile içi eşitsiz besin dağılımı, kişinin sağlıği için gerekli vitamin ve minarelleri alamamasının beslenme sonuçlarını etkilemesi, Bu konuda en savunmasız durumda olanların kadınlar ve çocuklar olması, Ülkelerin gelişmişlik düzeyinin beslenmeyi belirlemesi, örneğin, azgelişmiş ülkelerin en yoksul hanelerindeki çocukların en zengin hanelerindeki çocuklardan iki kat daha düşük kilolu olması, olarak sıralanabilir. Bu yüzden yanlış cevap C'dir.

Geçinebilmek için içinde bulunulan toplumun ortalama yaşam standardının altında bir gelir ve tüketime sahip olmasına göreli yoksulluk denir.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

İnsani yoksulluk kavramı, kişinin varolan kapasitesini geliştirebilmesi ve kullanabilmesi için fırsatlara erişimidir.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Nitel ve Katılımcı Yoksulluk Analizleri: Nitel veriler özellikle “kim yoksuldur?”
sorusuna uygundur.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Yoksulluğun sebeplerini kalıtsal kişisel özelliklere atıfla açıklayan yaklaşım biçiminin temel noktası, kurbanı suçlamak üzerine kuruludur.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

2030 yılına ilişkin projeksiyonlara göre Dünya’da kent nüfusu 5 milyara ulaşacaktır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Tahminlere göre bugün dünyada kentlerde yaşayan nüfusun 1/3’ü, tüm dünya nüfusunun ¼’i yoksul durumdadır.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Çalışan yoksullar kavramı ise kötü çalışma koşullarında emeklerini kullanan, düşük ya da düzensiz ücret kazanan, sosyal güvenlik sisteminin dışında kalan toplumsal kesimi anlatmak için kullanılmaktadır.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

2010 yılında nüfusun Yüzde 50’sinden fazlası kentlerde yaşamaktadır.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Toplumsal dışlanma, dezavantajlı grup üyelerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesinin önlenmesi olarak tanımlanabilir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.