KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK

1899 ile 1907 yıllarında toplanan Lahey Barış Konferanslarında silahsızlanma uluslararası boyutta ilk kez kapsamlı bir şekilde görüşülmüştür. Söz konusu konferansları müteakiben başlayan I. Dünya Savaşı esnasında kullanılan KBRN ajanlarından kaynaklı acı tecrübelerden sonra silahsızlanma uluslararası gündemde daha fazla yer almıştır.

I. Dünya Savaşı’nın aksine, II. Dünya Savaşı’nda Çin ve Japonya arasında süren çatışmalarda kullanılan küçük çaplı bazı kimyasal silahlar dışında, kimyasal silah kullanımının olmadığı bilinmektedir.

Çin, Sovyetler Birliği İngiltere ve Fransa, Cenevre Protokolünün iki maddesine çekince göstererek imzalamışlar ve bu çekinceler çerçevesince taraf olmuşlardır.

Kimyasal Silahlar Sözleşmesinin yürürlüğe girdiği 29 Nisan 1997 tarihinden itibaren faaliyet göstermekte olan Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün çalışmaları yalnız kimyasal silahların yasaklanması konusunda değil, küresel terörizme karşı ortak çabalar, uluslararası süreçlere iş dünyası ve sanayinin katılımı ve uluslararası sözleşmelere küresel ölçekli bağlılığın artırılması gibi konuları da içermektedir.

Suriye 14 Eylül 2013 tarihinde Kimyasal Silahlar Sözleşmesini onaylamıştır. Diğer ülkelerin henüz sözleşmede imzası yoktur.

Prekürsör; Hangi yöntemle olursa olsun, bir zehirli kimyasal maddenin üretimi sırasında herhangi bir aşamada rol oynayan bir kimyasal reaktanı ifade eder.

13.07.1982 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu'nun amaçlarından biri de radyoizotop üretme, kalite kontrolü, ölçme ve dağıtma tesisleri kurmak ve işletmek konularını düzenlemektir.

07.09.1985 tarihinde yürürlüğe giren Radyasyon Güvenliği Tüzüğü İyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarını bulunduran, kullanan, imal, ithal ve ihraç eden, alan, satan, taşıyan ve depolayan, resmi özel kurum ve kuruluşlar ve gerçek kişilerce uyulması gereken kuralları belirlemektedir.

Sivil Savunma Servisleri ile Acil Kurtarma ve Yardım Ekiplerinin Kuruluş, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönergesine göre; ekiplerin kuruluş, personel görevlendirme, araç ve malzeme tefriki, göreve sevk ve idare ile iaşe ve barındırılmalarına ait usul ve esaslar, valilikçe yapılacak bir planla düzenlenir. Bu planın güncel tutulmasından İl Valisi sorumludur.

Türkiye 2000 yılında üyeliğine kabul edildiği, Avrupa Birliği dahil 42 üyesi bulunan bu örgüt Avustralya Grubu'dur.

1955 yılında başlamış Vietnam Savaşı’nda da kimyasal ajanların kullanıldığı ve özellikle herbesitlerin (bitki öldüren kimyasallar) kullanıldığına dair de birtakım iddialar söz konusudur.

KSS’yi bugüne kadar imzalayan devlet sayısı 192 olup bu sayı dünyadaki ülkelerin %90’ını ifade etmektedir. Ancak KSS’yi imzalayan devletlerden İsrail ve Myanmar henüz Sözleşmeyi onaylamamıştır. Suriye’nin, ise 14 Eylül 2013 tarihinde KSS’yi onaylaması ile taraf devlet sayısı 190’a ulaşmıştır. Ayrıca; Mısır, Kuzey Kore, Angola ve Güney Sudan sözleşmeyi henüz imzalamayan ülkelerdir.

Sivil Savunma Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

Prekürsör: Hangi yöntemle olursa olsun, bir zehirli kimyasal maddenin üretimi sıra sında herhangi bir aşamada rol oynayan bir kimyasal reaktanı ifade eder

Kanun gereği yasaklanan faaliyetler ve uygulanacak cezalar;

Kimyasal silah geliştiren, üreten, bir başka şekilde elde eden, stoklayan, elde tutan, doğrudan veya dolaylı yoldan bir başkasına kimyasal silah devreden kimseye beş yıldan sekiz yıla kadar hapis ve onbeşbin güne kadar 206 para cezası verilir.

Kimyasal silah kullanan kimseye on yıldan on beş yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası verilir.

Bu Kanunda yer alan suçlarla ilgili olarak 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri ile diğer özel kanunlardaki ceza hükümleri saklıdır.

Tehlike Durumu Planında yer alması gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir;

a. Tehlike durumu veya kaza ile ilgili olarak görevlendirilen kişiler, unvanları, adres ve telefon numaraları,

b. Tesis içindeki ve dışındaki sorumlu kişilerle haberleşme sistemi,

c. Uygulanacak radyasyon ölçüm programları,

ç. Muhtemel kaza senaryoları ve alınacak önlemler,

d. Gerekli ekipman ile araç ve gereçler.

Biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre aşağıdaki 4 risk grubunda sınıflandırılır:

Grup 1 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler.

Grup 2 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik etkenler.

Grup 3 Biyolojik Etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler.

Grup 4 Biyolojik Etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler.

İtfaiye teşkilatının görevleri şunlardır;

a. Yangınlara müdahale etmek ve söndürmek,

b. Her türlü kaza, çökme, patlama, mahsur kalma ve benzeri durumlarda teknik kurtarma gerektiren olaylara müdahale etmek ve ilk yardım hizmetlerini yürütmek; arazide, su üstü ve su altında her türlü arama ve kurtarma çalışmalarını yapmak,

c. Su baskınlarına müdahale etmek,

ç. Doğal afetler ve olağanüstü durumlarda kurtarma çalışmalarına katılmak,

e. 5/6/1964 tarihli ve 6/3150 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sivil Savunma ile İlgili Şahsi Mükellefiyet, Tahliye ve Seyrekleştirme, Planlama ve Diğer Hizmetler Tüzüğü gereğince kurulan itfaiye servisi mükelleflerini eğitmek, nükleer, biyolojik, kimyasal (NBC) maddeleri ile kirlenmelerde arıtma işlemlerine yardımcı olmak vb.dir.

Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) KİS’e ilişkin insansız taşıma sistemlerinin (balistik füzeler, Cruise füzeleri ve insansız hava araçları) ve bunlarla ilgili teknoloji ve malzemenin yayılmasının önlenmesi maksadıyla 1987 yılında kurulan ve “gönüllülük” esasına dayalı rejime, Türkiye 25 Nisan 1997 tarihinde taraf olmuştur. FTKR’nin 34 üyesi mevcuttur.

20. yüzyılda yaşanan pek çok çatışmada zehirli gazlar ile kimyasal silahların izlerine rastlanmış olması, Lahey Barış Konferanslarında yayınlanan bildirilerde yer alan taahhütlere ve yasaklara rağmen, kimyasal ve biyolojik maddelerin bir savaş metodu olarak kullanılmasının önüne geçilemediğinin kanıtı olarak gösterilmiştir.