KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK

Bir ölçüm sisteminde elektriksel gürültü üzerinde tekrarlanabilir bir tepki yaratabilen olası en küçük ajan miktarıdır.

Alarm seviyeleri, yanlış negatiflerin minimum olması için düşük ayarlanır

Infrared Spektroskopis

Infrared absorpsiyonu ve Raman spektroskopisi tekniklerine dayanan teknolojileri vardır.

ANALİTİK CİHAZLAR

Elektroforez

LIDAR

X ışınları

Yakından algılayabilme kapasitesi

Geiger-Müller Sayacı

KBRN tespit sistemlerinin; maliyet, taşınabilirlik ve zaman gibi faktörlerin hayati derecede önemli olduğu gerçek koşullarda fonksiyonlarını yerine
getirmeleri zorunludur. Bununla birlikte uzun süre kesintisiz çalışabilmeleri, yaygın olarak konuşlandırılabilmeleri ve iletişimi sağlamak amacıyla bir ağa bağlanabilmeleri tercih sebebidir. Ölçüm sistemlerinde olması gereken bir diğer parametre ise, içinde bulunulan ortamın kompleks ve dinamik çevresel şartlarından etkilenmeden KBRN ajanlarının spesifik olarak tespit edebilmesidir. Günümüzde, KBRN ajanlarının tespiti ve teşhisi için en zorlayıcı husus, ortamda hâlihazırda bulunan diğer kimyasal maddeleri hedef ajandan ayırt edebilme yeteneğidir. Ayrıca algılama hassasiyeti, gelişmiş bir uyarı sağlayarak KBRN ajanlarının insan yaşamı için ciddi tehlike oluşturan ve ortamın hemen terk edilmesini gerektiren konsantrasyon değerinden önce tespit edebilmesi için gerekli olan en önemli faktörlerden biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ölçüm sistemi seçiminde, tespit kabiliyeti ve tespit performansıyla ilgili bir dizi parametre göz önüne alınmalıdır. Tespit kabiliyeti terimi; seçicilik, sensitivite (duyarlılık), cevap süresi, yanlış alarm oranı gibi parametreleri kapsarken tespit performansı; çalışmaya hazır hâle gelme süresi, kalibrasyon gereksinimleri, taşınabilirlik, güç gereksinimleri ve maliyet gibi faktörleri kapsamaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sensitivite (Hassasiyet, Duyarlılık): Bir ölçüm sisteminde elektriksel gürültü üzerinde tekrarlanabilir bir tepki yaratabilen olası en küçük ajan miktarı olarak tanımlanır. (Elektriksel gürültü ölçüm sistemindeki tepkilerde rastgele dalgalanmalara verilen isimdir ve genellikle elektronik çıktıdaki küçük farklılıklar ile ilişkilendirilir.). Doğru cevap A şıkkıdır.

Kimyasal savaş ajanlarının tespiti için en çok arzu edilen konfigürasyon, dedektör ve ajan tehdidi arasındaki mesafenin maksimum olduğu sistemlerdir. Bu yaklaşım ile personelin veya ekipmanın kimyasal ajana maruz kalma süresi en aza indirilir. Ortam kontamine olmamışken elde edilen spektrum baz alınır ve kimyasal ajanın varlığı bu spektrumdaki değişimle izlenir. Uzaktan algılama sistemlerinin kullanımı genellikle zordur ve sonuçları yorumlayabilmek için spekstroskopi hakkında bilgi sahibi olan eğitimli bir operatöre gereksinim duyulur. Infrared absorpsiyonu ve Raman spektroskopisi tekniklerine dayanan iki farklı uzaktan algılama teknolojisi mevcuttur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Elektroforez, doğru akımın uygulandığı bir tampon çözeltide yüklü taneciklerin göç hızlarındaki farklara dayanan bir ayırma yöntemidir. Elektroforezin enstrümantal versiyonu olan kapiler elektroforez kimyasal savaş ajanlarının tespitinde ve teşhisinde sıklıkla kullanılmaktadır. HPLC ve gaz kromatografısinde ayırıcı güç, numune bileşenlerinin durgun (bekleme) faza karşı olan affiniteleri (alınganlıkları) arasındaki fark ya da kaynama noktaları arasındaki farktır. Her iki teknikte de en önemli faktör numune bileşeninin polaritesidir. Kapiler elektroforezde ise ayırıcı güç, iyonların büyüklüğü ile yüklerinin oranıdır. Kolon boyunca mevcut olan elektrik alan ayırmayı sağlar. Elektroforezin küçük çaplı kapilerlerde yapılması, yüksek elektrik alanlarının kullanımına olanak sağlar. Çünkü küçük çaplı kapiler, üretilen ısıyı etkili bir şekilde dağıtır. Elektrik alanın artması etkin bir ayırma ve ayırma süresinin kısalmasını sağlamaktadır. Temel sınırlaması seçiciliğinin az olmasıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Nokta dedeksiyonu teknolojisi; kişilerin bulundukları ortamda gerçek zamanlı (teknolojiye bağlı olarak birkaç dakika içerisinde) ölçüm yapabilmeleri için tasarlanmıştır. Nokta dedektörleri; kullanılan kimyasal ajan türünün belirlenmesi, ajan ile kontamine olmuş bölgelerin haritalandırması ve ilgili personelin uyarılması amacıyla kullanılmaktadır. Nokta dedektörlerinin diğer bir kullanım alanı ise, kimyasal savaş ajanına maruz kalmış kişilerin tedavi ve tahliyeleri için değerlendirilerek aciliyet durumlarının belirlemesini sağlamaktır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Matriks ile Desteklenmiş Lazer Desorpsiyon/İyonizasyon Uçuş Zamanı Kütle Spektrometresi (MALDI-TOF-MS) kültürlenmiş mikroorganizmaların hızlı, doğru ve düşük maliyetli teşhisi için yaygın olarak kabul gören bir teknik hâline gelmiştir. Bu yöntemde mikroorganizmalara ait biyomeküllerin (protein, peptid, şeker) ve büyük organik moleküllerin (polimer, dendrimer, makromolekül) iyonize edildikten sonra elektrik ve/veya manyetik alandan geçirilerek protein profilleri çıkarılmaktadır. Bu profil spektralarına ait grafiksel görüntülerin sistemin veri tabanındaki referans organizmaya uyumuna göre mikroorganizmalar cins ve tür bazında tanımlanabilmektedir. MALDI-TOF MS tanımlama için referans spektrum kütüphanesini kullanır, dolayısıyla aynı anda birden fazla patojenin doğrudan tanımlanmasına izin verir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Biyoajanların biyolojik kültür teknikleriyle izolasyonu ve teşhisi tanıda “altın standart yöntem” olarak kabul edilmektedir. Bakteriyel ajanlar genellikle çeşitli kültür ortamlarında çoğalabilirken, viral ajanların çoğalmaları için hücre kültürü gerekmektedir. Seçici kültür ortamlarında hedefte olmayan bakteriler büyüyemez, böylece hedef ajanlar diğerlerinden ayrılmış olur. Kültür ile ajanın daha ileri karakterizasyonu için zenginleştirme yapılarak avantaj sağlanır ve organizmanın canlı olup olmadığı tespit edilir. Biyolojik ajanlar; boyama, koloni morfolojisi, hareketlilik, biyokimyasal ve metabolik karakterizasyon gibi yöntemleri kapsayan testlerle tespit edilebilir. Biyolojik kültür herhangi bir ajanın tanımlanması için kapsamlı bilgi sağlayan güvenilir ve oturmuş bir yöntemdir. Ancak bu yöntem oldukça zahmetli ve zaman alıcıdır, sonuca ulaşmak bazen günler alabilmektedir. Bununla birlikte, kültür tekniğinin otomasyonu, bir dereceye kadar konvansiyonel yöntemin eksik noktalarını giderebilmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

İyonlaştırıcı radyasyon, elektronları atomlardan veya moleküllerden ayırmak için yeterli enerjiyi taşıyan radyasyondur ve böylece onları iyonize eder. Bu tipteki radyasyon, yüksek hızlarda (genellikle ışık hızının %1’inden daha fazla) hareket eden enerjik atom altı parçacıkları, iyonları, atomları ve elektromanyetik spektrumun yüksek enerjili ucundaki elektromanyetik dalgaları içerir. İyonlaştırıcı radyasyonun Alfa, Beta, Gamma ve X ışınları olmak üzere dört farklı türü bulunmaktadır. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon, atomları veya molekülleri iyonize etmek için gereken kuantize enerjiyi (foton enerjisi) taşımayan her türlü elektromanyetik radyasyon anlamına gelir, daha düşük frekanslı, düşük enerjili elektromanyetik dalgalardır. Radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi ışık, morötesi ışık, görünür ışık bu tipteki radyasyona örneklerdir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Geiger Müller sayacı, iyonize olmuş gazlardaki parçacıkları tespit etmek ve ölçmek amacıyla radyolojik koruma ve radyasyon dozimetresi gibi
uygulamalarda yaygın olarak kullanılan bir parçacık dedektörü olup beta ve gamma parçacıklarını algılamaktadır. Elde taşınabilen bir radyasyon
ölçme aracı olarak geniş ve yaygın kullanımı nedeniyle en iyi bilinen radyasyon ölçüm cihazıdır. Helyum, neon veya argon gibi alçak basınçlı gazlar ile dolu metal bir tüpten yapılmıştır ve bu gazlara 100V ve katları mertebesinde yüksek gerilim uygulanır. İyonlaşma sayısı ve radyasyon
dozu olmak üzere temel olarak iki çeşit radyasyon okuma yöntemine sahiptir. Kısıtlamaları; gelen radyasyonun enerjisinin büyüklüğünden bağımsız olarak her zaman aynı değere sahip bir puls çıktısı vermesi ve gazın her iyonlaşmasından sonra geçen süre zarfında tüpün diğer iyonlaşmalara karşı olan hassasiyetini yitirmesidir. Doğru cevap C şıkkıdır.