KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK

1993 yılında imzalanan kimyasal silahlar konvansiyonu ise; kimyasal savaş ajanlarını kullanmak için gerekli cihaz ve mühimmatlar ile bunların kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış her türlü teçhizatı kimyasal silah olarak tanımlamıştır.

Modern anlamda kimyasal ajanlar ilk kez I. Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır. Bundan dolayı I. Dünya Savaşı “Kimyagerlerin Savaşı” olarak adlandırılmaktadır.

I. Dünya Savaşı’nda kullanılan en önemli kimyasal ajanlar, 18 ve 19.
yüzyılda keşfedilmiştir. Bunlar arasında klor (1774), hidrojen siyanür (1782), siyanojen klorid (1802), fosgen (1812), hardal gazı (1822) ve kloropikrin (1848) bulunmaktadır.

Sayfa 28 Çizelge 1.11

Akciğer dokularını tahriş ederek ödem oluşturan ve solunumu güçleştiren ajanlar, boğucu ajanlar olarak gruplandırılmaktadırlar. Fosgen (CG), difosgen (DP), klor (Cl) ve kloropikrin (PS) bu grupta yer almaktadırlar.

II. Dünya Savaşı esnasında ve sonrasında yeni ve daha etkili ajanlar üretmek için çalışmalar artarak devam etmiştir. İlk bulunan sinir ajanı tabundur. Tabun’un molekül yapısı Şekil 1.6’da verilmiştir. İlerleyen yıllarda ise sarin, soman ve VX ajanları geliştirilmiştir. Bilinen bazı sinir ajanlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
• Tabun (GA),
• Sarin (GB),
• Soman(GD),
• Siklosarin (GF),
• VX,
• VR-55,
• Goman,
• TGD.

Solunum veya sindirim yoluyla vücuda girerek, kana karıştıktan sonra vücuttaki hücrelerin oksijen kullanmasına engel olan kimyasal ajanlardır.

Çok küçük miktarlarda (bir damla) teması hâlinde dahi, kusma, terleme, baş dönmesi gibi etkilerini hızlı bir şekilde göstermektedirler. Hem solunum yolu ile hem de deriden teması ile vücuda nüfuz edebilmesi maksadıyla aeresol şeklinde kullanılırlar. Bunların dışında göze teması hâlinde, çok kısa sürede ölüm gerçekleşmektedir. Sıvı hâlde aşırı miktarda kullanıldıklarında, kıyafetlerden geçerek deriye temas etmektedirler. Plastik ve kauçuk malzeme V ajanlarına karşı koruma sağlayamamaktadır.

Kimyasal silahlara karşı etkin bir savunma yapmak için, öncelikle bulunulan bölgede kimyasal ajan kullanıldığının bilinmesi gerekmektedir. Bir kimyasal saldırıya maruz kalındığını gösteren bazı belirtiler bulunmaktadır. Bunlar:
• Çevrede sebepsiz olarak rahatsızlanan insanların
bulunması,
• Yakınlarda ölü ve yaralı hayvanların varlığı,
• Rahatsız edici veya olağan dışı bir kokunun
hissedilmesi,
• Bir duman bulutu veya etrafı kaplayan sis
varlığı,
• Etrafta kimyasal ajanın atılmasında kullanılan
teçhizatın varlığıdır.

Yakıcı ajanlar; iperitler, arsenikler ve urtikantlar olarak 3 sınıfa ayrılmaktadır. İperitlerde kendi içinde; iperit (H), damıtılmış iperit (HD) ve nitrojen iperiti (HN-1, HN-2 ve HN-3) olarak sınıflandırılmaktadırlar.

Modern anlamda kimyasal ajanlar ilk kez I. Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır. Bundan dolayı I. Dünya Savaşı “Kimyagerlerin Savaşı” olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yukarıdaki verilenlerden hepsi I. Dünya Savaşı'nda kullanılan en önemli kimyasal ajanlar arasında yer alır. Doğru cevap E'dir.

Kimyasal ajanlara karşı korunma ihtiyacı, ilk olarak I. Dünya Savaşı sırasında Almanların klor gazı kullanmasıyla ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'dir.

Hidrojen siyanür acıbadem kokulu ve renksiz bir sıvıdır. İlk kez Eylül 1915’te Avusturyalılar tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Hardal gazının savaşta kullanılması bir dönüm noktası olmuştur. Bu olay kimyasal silah gelişiminde yeni bir dönem başlatmış, büyük devletler yeni kimyasal savaş ajanı üretme ve bunu kullanma yarışı içine girmiştir. Doğru cevap A'dır.

Kloropikrin 1848 yılında sentezlenmiş ve I. Dünya Savaşı’nda yoğun olarak kullanılmıştır. Renksiz, yağlı bir sıvı olan kloropikrin, yüksek dozda akciğer hasarı meydana getirerek ölüme neden olmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Kalıcı ajanlar, ajanların uçuculuğa göre sınıflandırılmasında yer alırken, sinir, yakıcı, kan zehirleyici ve boğucu ajanlar toksikoloji özelliklerine sınıflandırmada yer alır. Doğru cevap C'dir.

Uygun bir çözücüde çözdürülmüş etken madde ile itici gazdan oluşan ve aletle çev reye püskürtüldüğü zaman küçük tanecikler hâlinde yayılan karışıma “Aerosol” denilmektedir. Doğru cevap A'dır.

V ajanları için, kauçuk mal- zemeden yapılan maskeler koruma sağlayamamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Fosgen ilk kez 1800’lü yıllarda karbon monoksit ve klor gazının güneş ışığına maruz bırakılması ile elde edilmiştir.  Reaksiyonu başlatmak için güneş ışığından yararlanıldığı için ismi fosgen olarak belirlenmiştir. Yunanca’da “phos” ışık, “gene” ise doğan anlamındadır. Doğru cevap D'dir.