KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK

Kimyasal savaşın en eski örnekleri Taş Devrine (M.Ö. 10.000) dayanmaktadır. O yıllarda Güney Afrika’da yaşayan savaşçılar, akrep, yılan ve bitkilerden elde ettikleri zehirleri kullanarak zehirli oklar üretmişlerdir. M.Ö. 2000’de Hindistan’daki askerler savaş alanında büyük ateşler yakarak, çıkan dumanı düşmanlarına karşı silah olarak kullanmışlardır. M.Ö. 7. yüzyıldan kalan Çin yazıtları incelendiğinde, savaş ortamında yakıldığında rahatsız edici duman yayan bitkilerin listelendiği ve bunların nasıl kullanılacağının tarif edildiği keşfedilmiştir. M.Ö. 600 yılında Süryaniler, düşmanlarının su kaynaklarını zehirli mantarlarla kirleterek üstünlük sağlamışlardır. Spartalılar, ahşap bir fıçının içine kömür, kükürt ve zift karışımını yerleştirerek yakmış ve çıkan dumanı körüklerle düşman savunma hatlarına göndermişlerdir. M.Ö. 4. Yüzyılda Çinliler büyük çukurlar kazarak içlerine hardal ve diğer zehirli bitkileri koyarak yakmış ve buradan çıkan zehirli dumanla düşmanlarını etkisiz hâle getirmişlerdir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Rahatsız edici bir kokusu ve yeşilimsi sarı renge sahip olan klor gazı, I. Dünya Savaşı’nda kullanılan ilk kimyasal ajandır. Almanlar klor gazı dolu olan kutuları rüzgâra doğru atarak içerisindeki gazın yayılmasını sağlamıştır. Bu harekât sonucunda büyük kayıplar verilmiş, saldırıya maruz kalan birliklerin savaşma azmi kırılmış ve kimyasal ajana karşı korunma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Kimyasal ajanlara karşı korunma ihtiyacı, ilk olarak I. Dünya Savaşı sırasında Almanların klor gazı kullanmasıyla ortaya çıkmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kimyasal savaş ajanlarının, terör eyleminde ilk kez kullanımı Japonya’da olmuştur. Japonya’da dinî bir örgüte mensup teröristler, mahkemede kendileri aleyhinde karar alan 3 hakimi öldürmek için kimyasal savaş ajanı kullanmıştır. Sarinin kullanıldığı saldırıda, hakimler yara almadan kurtulurken, o esnada saldırının olduğu bölgede olan 7 kişi hayatını kaybetmiş, 144 kişi ise yaralanmıştır. Terör örgütünün bir sonraki eylemi sarin gazını kapalı bir alanda yaymak olmuştur. Bu amaçla 20 Mart 1995’te Japonya’daki bir metro istasyonunda, içerisinde sarin bulunan poşetler teröristler tarafından delinmiş ve ortama sarin gazı yayılmıştır. Bu saldırı nedeniyle 12 kişi hayatını kaybetmiş, yaklaşık 5500 kişi ise yaralanmıştır.Doğru cevap C şıkkıdır.

Toksik etkileri sonucunda canlıları; öldürme, yaralama veya temel yaşam fonksiyonlarını bozarak etkisiz hâle getirme gibi özelliklere sahip kimyasal maddelere genel olarak kimyasal savaş ajanı denilmektedir. Kimyasal silahlar, insanları öldürme ve yaralamanın dışında, bölgede bulunan askerleri veya emniyet görevlilerini koruyucu malzeme kullanmaya zorlayarak hareket kabiliyetleri üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu olayda kullanılan maddenin madde ne olursa olsun genel adı "kimyasal savaş ajanı"dır. Bu madde savaşta kullanıldığı için aynı zamanda bir kimyasal silahtır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sinir ajanıyla sadece yüzeysel temas olduğunda; göz bebeklerinde küçülme, gözlerde kanlanma, görmede azalma, burunda akıntı, göğüste sıkışma, hırıltılı solunum, öksürük, aşırı Terleme, istemsiz kas kasılması, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler görülmektedir. Vücut tarafından emilim gerçekleştiğinde ise göz bebeklerin belirgin küçülme, göz bebeklerinin boyutlarında eşitsizlik, görmede bulanıklık, uzun süren hışıltılı solunum, göğüste sıkışma, göğüste ağrı, bronşlardaki salgının artması, zor nefes alıp verme, öksürük, akciğerlerde ödem, yeterli oksijen alamamaktan kaynaklı vücutta oluşan morluklar, mide bulantısı, kusma, mide krampları, mide ekşimesi, ishal, idrar zorluğu, istemsiz dışkılama, altına kaçırma, kaslarda zayıflık ve güçsüzlük, kramplar, istemsiz kas hareketleri, baş dönmesi, gerginlik, kaygı, huzursuzluk, duygusal değişkenlik, aşırı terleme, tükürük artışı, kalp atım hızında azalma baş ağrısı, uyuşukluk, odaklanma zorluğu, konuşma bozukluğu, kan basıncında düşüş, koma. Doğru cevap A şıkkıdır.

VX, sinir sistemini etkileyen kimyasal ajanlar arasında en ölümcül olanıdır. Oda koşullarında sıvı hâlde bulunan VX, renksiz ve kokusuzdur. Vücut üzerindeki etki mekanizması sarine benzemektedir. Düşük uçuculuğa sahip olmasından dolayı, kullanıldığı yerde uzun süre kalarak etkisini devam ettirebilmektedir. Solunum yoluyla alındığı takdirde sarinden çok daha fazla ölümcüldür. Ciltten nüfuz ettiğinde, zararlı etkisi daha da artmaktadır. Günümüze kadar geliştirilen kimyasal ajanlar arasında en tehlikelilerindendir. Özellikle soğuk iklimde donmadan kalabilmesi göz önüne alındığında, meteorolojik şartlardan etkilenmediği söylenebilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kan zehirleyici kimyasal ajanlar; hidrojen siyanür (AC), siyanojen klorür (CK), arsin (SA) ve karbonmonoksit (CO) olarak sıralanabilmektedir.
Genel olarak kötü ve rahatsız edici bir kokuya sahiptirler. Uyuşturucu özellikli ajanlar, geçici süreyle akıl hastalıklarına neden olanlar ve felç, körlük, sağırlık gibi geçici fiziksel etkiler gösterenler olmak üzere iki grupta toplanmaktadır. Uyuşturucu ajanlar genel olarak askerî amaçla kullanılır, sivil halka karşı kullanımları bulunmamaktadır. 3-Kuinuklidinil Benzilat (BZ), uyuşturucu ajan olarak kullanılan kimyasal ajanlardan biridir. Dolayısıyla doğru cevap E şıkkıdır.

Kimyasal ajanlara karşı korunma maksadıyla kullanılan maskelerin filtreleri, kan zehirleyici ajanların bulunduğu ortamlarda çok çabuk kirlenerek özelliklerini yitirmektedirler. Kan zehirleyici ajanlara karşı kullanılan gaz maskesi filtreleri genel olarak karbonmonoksite karşı koruyuculuk sağlamamaktadırlar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Kimyasal silah saldırısından şüphelenildiği durumlarda ilk yapılması gereken, ortamda kimyasal ajan kullanılıp kullanılmadığının tespiti ve kullanılmış ise ajanın teşhisidir. Kullanılan kimyasal ajanın tespiti, ilk müdahalede bulunacak personelin koruyucu tedbir alması ve ajana maruz kalmış kişinin tedavisi açısından çok önemlidir. Kimyasal silah saldırısından sonra alınacak tedbirler, uygulanacak tedaviler ve hareket tarzları, tamamen kimyasal ajanın doğru ve etkin bir şekilde saptanmasına bağlıdır. Bu nedenle ülke savunmasında yer alan birimler ile tıbbi müdahalede bulunacak personelin, kimyasal ajanı tespit etmede kullanılan cihazlara sahip olması son derece önemlidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yakıcı ajanlardan temizlenmede kullanılabilecek kimyasallar şunlardır:

Doğru cevap D şıkkıdır.

Rahatsız edici bir kokusu ve yeşilimsi sarı renge sahip olan klor gazı, I. Dünya Savaşı’nda kullanılan ilk kimyasal ajandır. Almanlar klor gazı dolu olan kutuları rüzgara doğru atarak içerisindeki gazın yayılmasını sağlamıştır.

Almanya savaş alanında ilk kez kimyasal silah kullanan ülkedir. 27 Ekim 1924’de İngilizlere karşı içlerinde göz yaşartıcı etkiye sahip kimyasallar bulunan top mermileri kullanılmıştır.

Kimyasal savaş ajanlarının, terör eyleminde ilk kez kullanımı Japonya’da olmuştur.  Japonya’da dini bir örgüte mensup teröristler, mahkemede kendileri aleyhinde karar alan 3 hakimi öldürmek için kimyasal savaş ajanı kullanmıştır. Sarinin kullanıldığı saldırıda, hakimler yara almadan kurtulurken, o esnada saldırının olduğu bölgede olan 7 kişi hayatını kaybetmiş, 144 kişi ise yaralanmıştır. Terör örgütünün bir sonraki eylemi 20 Mart 1995’te Japonya’daki bir metro istasyonunda sarin gazı kullanılarak gerçekleştirilmiş, 12 kişi hayatını kaybetmiş, yaklaşık 5500 kişi ise yaralanmıştır.

kimyasal savaş ajanları uçuculuğuna göre iki başlıkta incelenir: Kalıcı ajanlar ve Uçucu ajanlar.

Soman (GD), sıvı hâlde bulunan renksiz bir kimyasaldır. Solunumu durdurarak ölüme sebep olan Soman, G sinir ajanları içerisinde, öldürücü etkisi en yüksek olan kimyasal ajandır.

Organik çözücüler ve yağlarda kolaylıkla çözünebilen Fosgen özellikle solunum sistemini etkilemektedir. Akciğerde bulunan hava keselerindeki kılcal damarları çatlatarak, ciğerlere kan ve ödem dolmasına neden olmaktadır.

Arsin (SA), sarımsak kokusuna sahip, suda az çözünen, renksiz, havadan ağır bir gazdır. Arsinin birincil etkisi kandaki alyuvarları parçalayarak böbrek yetmezliğine sebebiyet vermesidir.

Difenilkoroarsin; kargaşa basturmakta kullanılan kusturucu özelliğe sahip ajanlardandır. Renksiz kristal fiziksel görünüme sahip bu ajan ayakkabı cilası kokusundadır.

Karbon monoksit; orta derecede zehirli kimyasal maddelerden biridir. Diğer şıklarda verilen kimyasallar ise yüksek derecede zehirli kimyasal maddelerdir.

Çamaşır suyu; yakıcı ajanların temizliğinde kullanılan bir kimyasaldır.