KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 24

Sanitasyon, sağlıklı yaşam için çevreyi sağlıklı ve temiz tutmak ve insan sağlığına zararlı olabilecek faktörleri ortadan kaldırmak şeklinde tanımlanabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kimyasal ve biyolojik tehdit sırasında dikkat edilmesi gereken kurallar aşağıdaki gibidir;

 • Kirlenme riski olan su ve yiyecekler içilip yenilmemelidir.
 • Sıvı ajan kontaminasyonu olan sıvı veya katı tüm besinler yok edilmelidir.
 • Kimyasal ajan buharı ile temas hâlinde;
   • Sıvı besinler yok edilmelidir.
   • Kuru besinler iki gün havalandırmalı ve kaynatılmalıdır.
 • Yetkili makamların izni olmaksızın sebze, meyve, et, süt ve yumurta yenilmemelidir.
 • Mümkün olduğu kadar konserve ve ambalajlı gıdalar kullanılmalıdır.
 • Tüm yiyecekler ağzı sıkıca kapalı cam, teneke veya alüminyum kaplarda saklanmalıdır.
 • Gıdalar soyularak, pişirilerek, yıkanarak yenmelidir.
 • Alkol ve sigara kesinlikle kullanılmamalıdır.                                                                   • Açıktaki su kaynakları ve su birikintileri tehdidin geçtiği doğrulanana kadar          kullanılmamalıdır.
 • Sular dezenfekte edildikten sonra kullanılmalıdır (kaynatma-klorlama).
 • Mümkünse şişelenmiş sular kullanılmalıdır.
 • Çok zorunlu hallerde kirlenmiş su çok iyi kaynatılmak koşuluyla kullanılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Triyaj, yaralı ve hastaları o an ki durumlarının ciddiyetine göre sınıflandırıp; tedavi, bakım ve tahliye konularında önceliklerini belirleme ve sıraya sokma sürecidir.

Sağlık personeli tarafından kimyasal yaralılara verilen sağlık hizmet desteğine “tıbbi kimyasal savunma” adı verilir.

ILIK BÖLGE (Görsel):

Örnekleme

Dekontaminasyon

Kullanılan kimyasal silahın insan sağlığına zarar verecek seviyede olduğu alana “Sıcak Bölge” adı verilir (Şekil 5.1).

Biyolojik saldırı olasılığında geniş spektrumlu antibiyotikler kemoproflaksi (önceden ilaçla koruma) için sıklıkla kullanılan yöntemdir.

Agroterörizm; korku yaratmak, ekonomik zarar vermek ve devletlerin dengesini bozmak amacıyla biyolojik/kimyasal etmenler kullanılarak tarımsal hedeflere yönelik olarak yapılan kasıtlı saldırılardır.

Tarımsal terör amaçlı kullanılabilecek ajanlar aşağıda listelenmiştir:
• Bakteriler
• Virüsler
• Funguslar
• Böcekler
• Diğer mikroorganizmalar
• Kimyasal toksinler
• GDO’lar.

Biyolojik tehlikeler: bakteri, virüs, parazit, küf ve toksinlerdir.
Kimyasal tehlikeler: pestisitler, veteriner ilaçları, doğal toksik maddeler, endüstriyel kontaminantlar, gıda işleme sırasında oluşan toksik maddeler ve gıda katkı maddeleridir.

Kimyasal tehlikeler: pestisitler, veteriner ilaçları, doğal toksik maddeler, endüstriyel kontaminantlar, gıda işleme sırasında oluşan toksik maddeler ve gıda katkı maddeleridir.
Fiziksel tehlikeler: cam, metal, plastik taş, toprak tahta parçaları, kıl gibi yabancı maddeler ve radyoaktivitedir.

Sanitasyon, sağlıklı yaşam için çevreyi sağlıklı ve temiz tutmak ve insan sağlığına zararlı olabilecek faktörleri ortadan kaldırmak şeklinde tanımlanabilir.

Virüslerin özellikleri aşağıdaki gibidir:

• Bakterilerden çok daha küçüktür. 

• Yaşamak için canlı hücrelere ihtiyaç duyar. 

• İçine girdikleri hücrenin kaynaklarını kullanır. 

• Genetik maddelerini çoğalttıktan sonra içinde bulundukları hücreleri parçalayarak ayrılır ve canlı yeni bir hücreye geçer. 

• Antibiyotiklerle tedavi edilemez. 

• Antiviral ilaçlar ile tedavi mümkündür ancak bu ilaçlar oldukça az çeşitlidir ve kullanım alanları sınırlıdır. 

• Esas koruma aşı ile sağlanır ancak pek çoğuna karşı aşı henüz geliştirilememiştir. 

Dolayısıyla doğru yanıt "A" seçeneğidir. Diğer seçeneklerde verilen özellikler bakterilere aittir.

KBRN tespit sistemlerinin; maliyet, taşınabilirlik ve zaman gibi faktörlerin hayati derecede önemli olduğu gerçek koşullarda fonksiyonlarını yerine
getirmeleri zorunludur. Bununla birlikte uzun süre kesintisiz çalışabilmeleri, yaygın olarak konuşlandırılabilmeleri ve iletişimi sağlamak amacıyla bir ağa bağlanabilmeleri tercih sebebidir. Ölçüm sistemlerinde olması gereken bir diğer parametre ise, içinde bulunulan ortamın kompleks ve dinamik çevresel şartlarından etkilenmeden KBRN ajanlarının spesifik olarak tespit edebilmesidir. Günümüzde, KBRN ajanlarının tespiti ve teşhisi için en zorlayıcı husus, ortamda hâlihazırda bulunan diğer kimyasal maddeleri hedef ajandan ayırt edebilme yeteneğidir. Ayrıca algılama hassasiyeti, gelişmiş bir uyarı sağlayarak KBRN ajanlarının insan yaşamı için ciddi tehlike oluşturan ve ortamın hemen terk edilmesini gerektiren konsantrasyon değerinden önce tespit edebilmesi için gerekli olan en önemli faktörlerden biridir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ölçüm sistemi seçiminde, tespit kabiliyeti ve tespit performansıyla ilgili bir dizi parametre göz önüne alınmalıdır. Tespit kabiliyeti terimi; seçicilik, sensitivite (duyarlılık), cevap süresi, yanlış alarm oranı gibi parametreleri kapsarken tespit performansı; çalışmaya hazır hâle gelme süresi, kalibrasyon gereksinimleri, taşınabilirlik, güç gereksinimleri ve maliyet gibi faktörleri kapsamaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sensitivite (Hassasiyet, Duyarlılık): Bir ölçüm sisteminde elektriksel gürültü üzerinde tekrarlanabilir bir tepki yaratabilen olası en küçük ajan miktarı olarak tanımlanır. (Elektriksel gürültü ölçüm sistemindeki tepkilerde rastgele dalgalanmalara verilen isimdir ve genellikle elektronik çıktıdaki küçük farklılıklar ile ilişkilendirilir.). Doğru cevap A şıkkıdır.

Kimyasal savaş ajanlarının tespiti için en çok arzu edilen konfigürasyon, dedektör ve ajan tehdidi arasındaki mesafenin maksimum olduğu sistemlerdir. Bu yaklaşım ile personelin veya ekipmanın kimyasal ajana maruz kalma süresi en aza indirilir. Ortam kontamine olmamışken elde edilen spektrum baz alınır ve kimyasal ajanın varlığı bu spektrumdaki değişimle izlenir. Uzaktan algılama sistemlerinin kullanımı genellikle zordur ve sonuçları yorumlayabilmek için spekstroskopi hakkında bilgi sahibi olan eğitimli bir operatöre gereksinim duyulur. Infrared absorpsiyonu ve Raman spektroskopisi tekniklerine dayanan iki farklı uzaktan algılama teknolojisi mevcuttur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Elektroforez, doğru akımın uygulandığı bir tampon çözeltide yüklü taneciklerin göç hızlarındaki farklara dayanan bir ayırma yöntemidir. Elektroforezin enstrümantal versiyonu olan kapiler elektroforez kimyasal savaş ajanlarının tespitinde ve teşhisinde sıklıkla kullanılmaktadır. HPLC ve gaz kromatografısinde ayırıcı güç, numune bileşenlerinin durgun (bekleme) faza karşı olan affiniteleri (alınganlıkları) arasındaki fark ya da kaynama noktaları arasındaki farktır. Her iki teknikte de en önemli faktör numune bileşeninin polaritesidir. Kapiler elektroforezde ise ayırıcı güç, iyonların büyüklüğü ile yüklerinin oranıdır. Kolon boyunca mevcut olan elektrik alan ayırmayı sağlar. Elektroforezin küçük çaplı kapilerlerde yapılması, yüksek elektrik alanlarının kullanımına olanak sağlar. Çünkü küçük çaplı kapiler, üretilen ısıyı etkili bir şekilde dağıtır. Elektrik alanın artması etkin bir ayırma ve ayırma süresinin kısalmasını sağlamaktadır. Temel sınırlaması seçiciliğinin az olmasıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Nokta dedeksiyonu teknolojisi; kişilerin bulundukları ortamda gerçek zamanlı (teknolojiye bağlı olarak birkaç dakika içerisinde) ölçüm yapabilmeleri için tasarlanmıştır. Nokta dedektörleri; kullanılan kimyasal ajan türünün belirlenmesi, ajan ile kontamine olmuş bölgelerin haritalandırması ve ilgili personelin uyarılması amacıyla kullanılmaktadır. Nokta dedektörlerinin diğer bir kullanım alanı ise, kimyasal savaş ajanına maruz kalmış kişilerin tedavi ve tahliyeleri için değerlendirilerek aciliyet durumlarının belirlemesini sağlamaktır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Matriks ile Desteklenmiş Lazer Desorpsiyon/İyonizasyon Uçuş Zamanı Kütle Spektrometresi (MALDI-TOF-MS) kültürlenmiş mikroorganizmaların hızlı, doğru ve düşük maliyetli teşhisi için yaygın olarak kabul gören bir teknik hâline gelmiştir. Bu yöntemde mikroorganizmalara ait biyomeküllerin (protein, peptid, şeker) ve büyük organik moleküllerin (polimer, dendrimer, makromolekül) iyonize edildikten sonra elektrik ve/veya manyetik alandan geçirilerek protein profilleri çıkarılmaktadır. Bu profil spektralarına ait grafiksel görüntülerin sistemin veri tabanındaki referans organizmaya uyumuna göre mikroorganizmalar cins ve tür bazında tanımlanabilmektedir. MALDI-TOF MS tanımlama için referans spektrum kütüphanesini kullanır, dolayısıyla aynı anda birden fazla patojenin doğrudan tanımlanmasına izin verir. Doğru cevap B şıkkıdır.