KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 23

Uygun bir çözücüde çözdürülmüş etken madde ile itici gazdan oluşan ve aletle çevreye
püskürtüldüğü zaman küçük tanecikler halinde yayılan karışıma “Aerosol” denilmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bakterilerin özellikleri aşağıdaki gibidir;
• Çıplak gözle görülemeyen tek hücreli canlılardır.
• Genel olarak çapları 0.5-1 μm ve boyları 1-5 μm arasındadır.
• Çekirdek, stoplazma ve hücre membranları vardır.
• Basit bölünme ile ürer.
• Doğada her yerde bulunabilir.
• Antibiyotikler ile tedavi edilir.
• Gıda, sağlık, eczacılık ve kozmetik sektörlerinde faydalı kullanım alanları vardır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Hayvan kaynaklı toksinler hayvanların doğal olarak ürettikleri zehirlerdir. Biyolojik savaş  açısından önemli olan hayvan kaynaklı başlıca toksinler;
1. Kobratoksin (Kobra yılan zehiri),
2. Erabutoksin (Deniz yılanı zehiri),
3. Batrakotoksin (Kurbağa zehiri) dir. Doğru cevap C şıkkıdır.

B gurubu biyolojik savaş ajanlarının ortak özellikleri aşağıdaki gibidir;
• Yayılmaları orta derecede kolaydır.
• Orta derecede bulaşıcıdırlar.
• Düşük ölüm oranları ile sonuçlanır.
• Özel geliştirilmiş tanı kapasitesi ve gelişmiş hastalık gözetimi gerektirirler. Doğru cevap C şıkkıdır.

BSA’ların üretim maliyetleri düşüktür. Bir km2’de yaşayan kişilerin %50’sinin ölümüne neden olan doz (LD50) baz alınarak maliyet hesaplandığında, konvansiyonel silahlar 2000 $’a, nükleer silahlar 800 $’a, kimyasal silahlar ise 600 $’a üretilmektedir. Aynı etki biyolojik silahlar ile sadece 1 $’a mal olmaktadır. Bu nedenle biyolojik silahlar “Fakirin Atom Bombası” olarak tanımlanmaktadır.

Bazı BSA’lar bulaşıcıdır. Bulaşma insandan-insana, hayvandan-hayvana olabildiği gibi hayvandan-insana ve insandan-hayvana da olabilmektedir.

BSA’ların kuluçka süresi vardır. BSA’lar atıldıkları bölgede hemen hastalık meydana getirmezler. Hastalıkların ortaya çıkması için belirli bir zaman geçmesi gerekmektedir.

BSA’lar beş duyu ile hissedilemezler. BSA’ları hızlı tespit edebilen cihaz ve biyosensörler araştırma aşamasındadır. Hali hazırda kullanılan bu tip cihazların belirleme yetenekleri çok sınırlıdır.

BSA’lar %60-80 nem oranı olan ortamlarda canlılıklarını devam ettirip etkili olmaktadırlar. Dolayısıyla çok kuru ve çok sıcak ortamlar, mikroorganizmaların hayatta kalma sürelerini kısaltmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır?

Halk sağlığı açısından önemli olan başlıca vektörler ve bulaştırdıkları hastalıklar aşağıdaki gibidir:
• Karasinek: Tifo, kolera, dizanteri,
• Sivrisinek: Sıtma, ensefalit,
• Bit: Tifüs,
• Pire: Veba,
• Kene: KKKA (Kırım Kongo Kanamalı Ateşi),
• Çeçe sineği: Afrika uyku hastalığı. Doğru cevap D şıkkıdır.

Biyolojik savaşa karşı saldırı sırasında alınması gereken pasif savunma tedbirleri aşağıdaki gibidir;

• Koruyucu maske takılır.
• Elbiseler iliklenmeli, vücudun açık olan yerleri kapatılmalıdır.
• Standart iyi kalitedeki kumaşlar BSA’lara karşı yeterli bir koruma sağlamaktadır.
• Açıktaki yaralar mutlaka kapatılmalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

BSA olarak kullanılabilecek başlıca virüsler ve sebep oldukları hastalıklar aşağıda listelenmiştir.
1. Variola major (Çiçek hastalığı),
2. Arenavirüsler (Ebola, Marburg),
3. HIV (AIDS),
4. Poliovirus (Çocuk felci),
5. İnfluenza virüsleri (Grip). Doğru cevap E şıkkıdır.

Toplu ölümlere ve yaralanmalara, kalıcı veya geçici çevresel kirlenmelere ya da büyük yapısal hasarlara sebep olabilecek silahlara Kitle İmha Silahları adı verilir. Kullanım alanlarına göre Nükleer, Biyolojik, Kimyasal silahlar ve bunları taşıma kabiliyeti olan füzeleri de ifade eder. Doğru cevap C şıkkıdır.

Patlayıcı maddeler; doğada saf ve hazır bulunmayıp çeşitli kimyasal maddelerin (yakıcı ve yanıcı) bileşiminden ve karışımından oluşmuştur. Doğru cevap B şıkkıdır.

1 cm3 Yüksek Güçteki patlayıcı maddenin patlatılması ile 27 m3 hava (gaz) elde edilir. 3000-6000 derece ısı oluşur. 1 cm2’ye 105 ton basınç, ilk hız 24.000 km/sn olur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Patlayıcı madde patlatıldığı zaman, katı hâlde bulunan kimyasal patlayıcı madde aniden hızla genişleyen bir gazlar kitlesi hâline dönüşür. Patlayıcı maddenin patlamasıyla da çevreye büyük hasar verebilecek üç etki ortaya çıkar. Bunlar; basınç etkisi, parça etkisi ve ısı etkisidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Terör örgütlerinin KİS saldırısı ile elde etmek istedikleri birçok sonuç ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlar:
• Kitlesel ölümlere yol açmak,
• Acil hal müdahale sistemlerini şaşkına çevirmek,
• Kentin normal yaşantısına sekte vurmak,
• Tesislerde kirlenmeye yol açmak ve onları işlemez hâle getirmek,
• Paniğe ve şaşkınlığa yol açmak,
• Hükümetin halkı koruma ve terörist faaliyeti önleme kabiliyetine olan güveni sarsmak,
• Acil durum müdahale sistemlerine olan güveni sarsmaktır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Teröristlerin KBRNP (CBRNe) silahlarını, zaaf gösteren hedeflere karşı kullanma kararlarını izah eden sebepler:
• Kimyasal ve biyolojik silahların yapımı nispeten diğerlerine göre daha ucuz ve kolaydır.
• Kimyasal silahların yapımında kullanılan birçok kimyasal madde ve diğer materyal, ticari amaçla piyasada meşru olarak satılmaktadır.
• Bu maddelerin fark edilmesi oldukça zordur.
• Ölümlere yol açmak için, saf olmaları gerekmemektedir.
• Saldırılar, ölümlere yol açmadan da, hükümet ve halk üzerinde psikolojik anlamda hasara sebep olarak başarılı olabilir. 

Bazı kimyasal ve biyolojik madde sadece belli iklim şartlarında etkili olması kaçınma sebeplerinden biridir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kırmalı düzenekler, kimyasal/ biyolojik /radyolojik maddeleri içlerinde barındıran ve kırıldıkları zaman etrafa yayan mekanik silahlardır. En iyi sonucu almak için elektrik ampulü, balon, termos, plastik torbalar ve laboratuvar petri kapları gibi eşyalardan yapılır. Bu eşyaların içine madde yerleştirilir ve ağızları sıkıca kapatılır. Tokyo metro istasyonu saldırısında kullanılan şemsiye bunların bir örneğidir? Doğru cevap A şıkkıdır.

Vektörler, genellikle sadece canlı organizmaları yaymak için kullanılır. Vektör, bakteri taşıyıcısı olup bakteri bulaştırılmış böcek türü bir canlı, giyecek, yiyecek ya da su olabilir. Vektörler hava şartlarına bağımlı değildir ve bu tip yayma önceden tahmini ve kontrolü en zor olandır. Doğru cevap B şıkkıdır.

KBRN saldırısı anında toz madde dökülmüş ise maddenin üzeri bir çöp bidonu vb. ile kapatılmalı, ortamdan nefes alınmamalı, kaçış maskesi takılarak önemli kişiler hemen dışarı çıkartılmalı; temas edilen el, kol ve yüz acilen yıkanmalı ve kontamine kıyafet değiştirilmelidir.
Olay yerinden rüzgârın tersi yönde uzaklaştırılmalı, sis ve duman içine girilmemeli ve olay yerinden en az 100 metre uzaklaşılmalıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Önemli kişilerin korumasında görevli personelin mektup bombaların tespitine yönelik bilmesi gerekenler:
• Normal mektuplara göre daha kalındır. Kalınlığı 5 mm den fazladır. Zarf içerisindeki bombada genellikle kullanılan plastik patlayıcı maddenin kalınlığı 5 mm’den az olur ise patlamaz.
• Aynı ebattaki normal mektuptan daha ağırdır.
• Hem mektubun adresine kesin gitmesini sağlamak, hem de patlayıcı maddenin zarf üzerine bırakacağı yağların gözükmesini önlemek amacıyla üzerine gereğinden fazla pul yapıştırılmıştır.
• Zarf üzerinde gereğinden fazla bant ve diğer yapıştırıcılar bulunabilir.
• Zarf üzerindeki ad, soyadı, unvan ve adreste yazı ve harf hatası olabilir.
• Genellikle yavaş yazıldıkları için yazılarda mürekkep birikimi olabilir.
• Mektubun ağırlığı ya da ebatları dengesiz olabilir (Patlayıcının olduğu taraf daha ağırdır).
• Normal mektuplara göre daha sert olup, katlanmaz ve kırılmazdır.
• Hafif ellendiğinde kısmi sertliklere rastlanabilir.
• Zarf kapağı açılmış, tekrar kapatılmış ve yapışma yerleri yapıştırıcı ile kapatılmış olabilir.
• Zarf üzerinde yağ ve kir lekeleri olabilir.
• Patlayıcı Maddenin kokusu zarf üzerinden algılanabilir.
• Zarf üzerinde kişiye özel, zata özel gibi ibareler bulunabilir.
• Bombalı mektupların imalinde kullanılan pil, kablo ve kapsül parçaları metal detektörleri ile yapılan kontrollerde tespit edilebilir.
• Bombalı mektuplarda genelde torba zarf kullanılır.
• Torba zarfın arka kapağı açılıp tekrar yapıştırılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Biyolojik silahlar; geniş bir alanda çok büyük çapta zayiata sebep olmaktadır, tespit edilmeleri zordur, üretilmeleri kolay ve ucuzdur, sebep olduğu
hastalıkların tedavileri ise güç ve pahalıdır; bu özellikleri ile biyolojik silahlar benzersizdir. Ülkemiz; biyolojik silahların, stratejik, taktik ve terör amaçlı
kullanımı riski altındadır. Ülkeler arasındaki askerî ve ekonomik güç dengesizliği büyüdükçe, geride olan ülkeler güç dengesini sağlamak amacıyla kolay ve ucuza üretilebilecek kitle imha silahlarını seçerek dezavantajlarını aşma eğilimi gösterebilmektedirler. Biyolojik savaş ajanlarının ve biyolojik silahların üretimi; kimyasal, radyolojik ve nükleer silahlara kıyasla daha kolay ve ucuzdur. Bu sebepler nedeniyle biyolojik savaşın ve biyolojik savaşa karşı savunmanın önemi her geçen gün artmaktadır.

Pek çok bilim insanı tarafından, biyolojik savaş tarihinin, insanlık tarihi kadar eski olduğu kabul edilmektedir. İnsanlığın ilk çağlarında, ilkel kabileler tarafından düşmanlarını saf dışı bırakmak ve onlara üstünlük sağlamak maksadıyla, insan ve hayvan ölüleri, zehirli bitkiler ve zehirli hayvanlar kullanılmıştır. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler neticesinde mikroorganizmalar ve biyolojik toksinler
hakkında daha fazla bilgiye sahip olunmuştur. Bu bilgi artışı ile mikroorganizmaların ve biyolojik toksinlerin savaş alanında kullanımları da artmıştır.

BSA’lar; insanlar, hayvanlar ve bitkilerde hastalık ve ölüm, malzemelerde ise hasar oluşturabilmektedir. Kişiden kişiye bulaşma özelliklerinden dolayı çok
fazla sayıda kişiyi etkileyebilir. BSA’ların etkileri genel olarak solunum ve sindirim sistemine verdikleri zarar şeklinde görülmektedir. Ayrıca göz, deri veya başka
bir organda hastalık oluşumu görülebilmektedir.