KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 19

Tarihte bilinen en eski BSA kullanımı M.Ö. 14. yy’a dayanmaktadır.

Hititler tarafından bulaşıcı hastalığa yakalanmış insan ve hayvanların düşman bölgesine gönderilerek bugün Tularemi olarak bilinen hastalık ile salgın oluşturmak amaçlanmıştır.

Mikroorganizma kaynaklı toksinler: Mikroorganizmaların doğal olarak ürettikleri zehirlerdir.
BS açısından önemli olan mikroorganizma kaynaklı başlıca toksinler;
1. Clostridium botulinum toksini (bilinen en kuvvetli zehirdir),
2. Clostridium perfringens enterotoksini (dizanteri),
3. Clostridium tetani toksini (tetanoz),
4. Staphylococcal enterotoksin B (SEB) (dizanteri),
5. Shigella toksini (dizanteri),
6. Vibrio cholera toksini (kolera).

Hayvan kaynaklı toksinler: Hayvanların doğal olarak ürettikleri zehirlerdir. BS açısından önemli olan hayvan kaynaklı başlıca toksinler;
1. Kobratoksin (Kobra yılan zehiri),
2. Erabutoksin (Deniz yılanı zehiri),
3. Batrakotoksin (Kurbağa zehiri).

Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından, kullanılma potansiyeli olan BSA’lar 3 bölümde (A, B, C)
sınıflandırılmıştır.

B Grubu BSA’ların Ortak Özellikleri
İkinci en öncelikli BSA’lardır.
• Yayılmaları orta derecede kolaydır.
• Orta derecede bulaşıcıdırlar.
• Düşük ölüm oranları ile sonuçlanır.
• Özel geliştirilmiş tanı kapasitesi ve gelişmiş hastalık gözetimi gerektirirler

BSA’ların üretim maliyetleri düşüktür. Bir km2’de yaşayan kişilerin %50’sinin ölümüne neden olan doz (LD50) baz alınarak maliyet hesaplandığında,
konvansiyonel silahlar 2000 $’a, nükleer silahlar 800 $’a, kimyasal silahlar ise 600 $’a üretilmektedir. 
Aynı etki biyolojik silahlar ile sadece 1 $’a mal olmaktadır. Bu nedenle biyolojik silahlar “Fakirin Atom Bombası” olarak tanımlanmaktadır.

BSA’ların hastalık oluşturabilmesi için insan vücuduna girmesi gerekmektedir. BSA’lar insan vücuduna; solunum, sindirim, deri, üreme organları ve göz konjonktivaları yolu olmak üzere 5 ana yolla girer.

Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal çözümleme yoluyla ayrıştırılamayan ya da bileşimle elde edilemeyen saf maddelere “Element” denir.

Atom çekirdeğinin kendiliğinden dönüşümüne radyoaktivite denir ve yayınlanmış fazla enerji de (iyonlaştırıcı) radyasyon biçimindedir. Bu dönüşüm eylemine bozunum, değişen ve radyasyon yayan atom çekirdeğine ise radyonüklit denir. Bazı ağır çekirdekler; iki proton ve iki nötrondan oluşan alfa parçacığı yayınlayarak bozunur.

Alfa radyasyonu (α) daha büyük bir kararsız atom çekirdeği tarafından yayınlanan, pozitif yüklü helyum çekirdeğidir (Şekil 3.11a). Nispeten daha ağır bir parçacıktır, ancak havada kısa menzile (sadece 1-2 cm) sahiptir; ince kâğıt veya cilt tarafından tamamen soğurulabilir. Bununla beraber alfa radyasyonu solu- num ya da sindirim yoluyla vücuda alındığında, yakınındaki akciğer veya mide dokularının yüksek radyas- yona maruz kalmasına neden olabilir.

Yüksüz atom veya molekülün yüklü hâle gelmesi işlemine iyonlaşma, sonucunda oluşan yapıya da iyon denir. Elektron atomdan ayrıldığında diğer atom veya moleküleri iyonlaştırabilir.

Kozmik radyasyon, esas itibarıyla, uzayda menşei belli olmayan ve atmosferimize hemen hemen sabit miktarda ulaşan yüksek enerjili protonlardır. Bununla birlikte, bazı düşük enerjili protonların güneşten geldikleri ve güneşteki patlamalar sırasında ortaya çıktıkları bilinmektedir. Protonların yüklü parçacıklar olmasından dolayı atmosfere giren proton sayısı dünyanın manyetik alanından etkilenir (kutup yakınları- na ekvatordan daha yoğun gelir) ve bu sebeple doz hızı enlem ile artar.

Hasta tetkiklerinde X ışınlarının kullanımı tanısal radyoloji, radyonüklitler ile etiketlenmiş farmasötiklerin tanı ya da tedavi amacıyla kullanımı ise nükleer tıp olarak adlandırılır. Hastaları tedavi etmek için radyasyon demetinin kullanıldığı yönteme radyoterapi denir.

Kalıntı etkiler (radyoaktif serpinti): Patlamadan 30–60 dakika sonra başlar. İnfilaktan hemen sonra mantar biçimindeki bulutla yükselen radyoaktif maddelerin, birkaç dakika sonra yerçekiminin etkisi ile yere dökülmesi olayına radyoaktif serpinti denir. Bu esnada serpinti, patlamanın olduğu yere olur. Daha yukarılara çıkan ve rüzgârla savrulan radyoaktif maddeler ise bir taraftan sürüklenir, bir taraftan da dökülmeye devam ederek ölüm tehlikesi taşır. Hatta bir kısmı, stratosfere girip yıllar sonra yeryüzüne iner ve patlama bölgesinin çok uzağındaki yerleri tehdit eder. Su, yiyecek, hayvan ve bitkilerde de büyük zarar görür.

Büyük nükleer tesislerde özellikle güç santrallerinde kazaların ilerlemesini durdurmak için birçok engel sistemleri vardır. Genellikle, saatler ve günlerce süren koruyucu önlemlerin alınması gerekir. Nükleer ve radyolojik acil durumların ilk basamağında alınması gereken üç tip önlem vardır:

Sığınma: Açığa çıkan radyoaktivite bulutunun etkisini azaltacak basit bir yoldur. Rüzgar veya hava ile radyoaktif bulut dağılana kadar evin içine sığınılır, tüm pencereler ve havalandırma sistemi kapatılır.

Tahliye: Bu önlem açığa çıkması beklenen radyoaktivite miktarının fazla olması durumunda uygulanır. Açıkçası, tahliye radyoaktivite salımı olmadan ve meteorolojik tahminler ile desteklenmesi durumunda çok etkili bir önlemdir.

İyot tabletleri: Radyoaktif olmayan, kararlı formdaki iyot bileşikleridir. Kararlı iyot, nükleer güç tesislerindeki ciddi kaza sonucunda açığa çıkan radyoaktif iyodun etkisini büyük ölçüde azaltır. Vücudumuza giren radyoaktif iyot tiroit bezlerinde birikir ve yüksek dozlarda, özellikle çocuklarda kansere neden olur. Aynı şekilde, radyoaktif iyot süt ve diğer besin maddelerinde birikir ve aynı etkiyi yaratır. İyot tabletlerinin alınmasıyla tiroit bezleri radyoaktif olmayan, kararlı iyotla doyurulmuş olur ve vücuda giren fazla iyot, ter veya idrar yoluyla kolayca atılır.

Yiyeceklerinizi mutlaka buzdolabı gibi kapalı yerlerde saklayınız. Açıkta bırakılmış hiçbir şeyi yemeyiniz, içmeyiniz. Taze sebze ve meyveleri temiz su ile yıkanmadığı sürece yemeyiniz.

Radyo ve televizyonunuzu devamlı açık tutunuz. Yetkililer tarafından yapılacak açıklamalara ve direktiflere uyunuz. Haberleşmede kilitlenme olmaması için, sabit ve cep telefonunuzu çok acil hâller dışında kullanmayınız.

Küçük ve büyükbaş hayvanlarınızı kapalı alanda tutunuz, kapalı yerlerde muhafaza edilen kuru ot ve samanla besleyiniz. Açık su kaynaklarını, meraları ve tarım arazilerini, yağmur sularını kullanmayınız.

Yetkililerce, tahliye veya sığınaklara gidilmesi duyurulmuş ise vücudunuzda açık yer bırakmayacak şekilde giyinerek dışarı çıkınız ve gösterilen istikamete süratle hareket ediniz. Bu esnada ağız ve burnunuzu ıslak havlu veya mendille kapatınız.

Tehlikenin geçtiği duyurulsa bile açıkta bırakılan su ve gıdaları, yetkililerce güvenli olduğu açıklanana kadar tüketmeyiniz.

Rahatsız edici bir kokusu ve yeşilimsi sarı renge sahip olan klor gazı, I. Dünya Savaşı’nda kullanılan ilk kimyasal ajandır. Almanlar klor gazı dolu olan kutuları rüzgara doğru atarak içerisindeki gazın yayılmasını sağlamıştır.

Almanya savaş alanında ilk kez kimyasal silah kullanan ülkedir. 27 Ekim 1924’de İngilizlere karşı içlerinde göz yaşartıcı etkiye sahip kimyasallar bulunan top mermileri kullanılmıştır.

Kimyasal savaş ajanlarının, terör eyleminde ilk kez kullanımı Japonya’da olmuştur.  Japonya’da dini bir örgüte mensup teröristler, mahkemede kendileri aleyhinde karar alan 3 hakimi öldürmek için kimyasal savaş ajanı kullanmıştır. Sarinin kullanıldığı saldırıda, hakimler yara almadan kurtulurken, o esnada saldırının olduğu bölgede olan 7 kişi hayatını kaybetmiş, 144 kişi ise yaralanmıştır. Terör örgütünün bir sonraki eylemi 20 Mart 1995’te Japonya’daki bir metro istasyonunda sarin gazı kullanılarak gerçekleştirilmiş, 12 kişi hayatını kaybetmiş, yaklaşık 5500 kişi ise yaralanmıştır.

kimyasal savaş ajanları uçuculuğuna göre iki başlıkta incelenir: Kalıcı ajanlar ve Uçucu ajanlar.