KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 18

Soman (GD), sıvı hâlde bulunan renksiz bir kimyasaldır. Solunumu durdurarak ölüme sebep olan Soman, G sinir ajanları içerisinde, öldürücü etkisi en yüksek olan kimyasal ajandır.

Organik çözücüler ve yağlarda kolaylıkla çözünebilen Fosgen özellikle solunum sistemini etkilemektedir. Akciğerde bulunan hava keselerindeki kılcal damarları çatlatarak, ciğerlere kan ve ödem dolmasına neden olmaktadır.

Arsin (SA), sarımsak kokusuna sahip, suda az çözünen, renksiz, havadan ağır bir gazdır. Arsinin birincil etkisi kandaki alyuvarları parçalayarak böbrek yetmezliğine sebebiyet vermesidir.

Difenilkoroarsin; kargaşa basturmakta kullanılan kusturucu özelliğe sahip ajanlardandır. Renksiz kristal fiziksel görünüme sahip bu ajan ayakkabı cilası kokusundadır.

Karbon monoksit; orta derecede zehirli kimyasal maddelerden biridir. Diğer şıklarda verilen kimyasallar ise yüksek derecede zehirli kimyasal maddelerdir.

Çamaşır suyu; yakıcı ajanların temizliğinde kullanılan bir kimyasaldır.

Konvansiyonel türdeki silahların günümüzde en çok kullanılanları top, tüfek, nükleer bomba taşımayan balistik füzeler vb. dir.

Kimyasal Silahlar Sözleşmesi, 1993’te imzaya açılmış ve 1997’de yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeye taraf olan 176 ülkeye Türkiye 1997’de katılmıştır. Antlaşma ile, dünyadaki tüm stokların 2012’ye kadar yok edilmesi
için bir takvim hazırlanmıştır, ancak bunun 2027’den önce olması muhtemel görünmemektedir. İsrail, Suriye, Mısır, Kuzey Kore antlaşmayı onaylamamışlardır.

Wassenaar Düzenlemesi 1996 yılında kurulmuştur. Konvansiyonel silahlara uygun kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını kontrol altında bulundurmayı amaçlayan rejimin kurucu üyelerinden biri de Türkiye’dir.

Nükleer Tedarikçiler Grubu (NTG), Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı bünyesinde nükleer teknolojide kullanılan maddelerin ve çift kullanımlı malzemelerin ihracatını belirli ilkelere bağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir. 40 üyeye sahiptir.

Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi, KİS’e ilişkin taşıma sistemleri (balistik füzeler, Cruise füzeleri ve insansız hava araçları) ve bunlarla ilgili teknoloji ve malzemenin yayılmasının önlenmesi maksadıyla 1987 yılında kurulan
ve gönüllülük esasına dayanan rejime Türkiye 1997’de taraf olmuştur.

Avustralya Rejimi, Biyolojik ve Kimyasal Silahların üretiminde de istifade edilebilecek çift kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını denetleyen gruptur. Türkiye bu gruba 2000 yılında kabul edilmiştir.

Kitle imha silahlarının etkileri şunlardır;

Kimyasal silahların yapımında kullanılan kimyasal maddelerin birçoğu, çok az denetimle ya da denetimsiz olarak satın alınabilir. Bunlar;

Vektörler, genellikle sadece canlı organizmaları yaymak için kullanılır. Vektör, bakteri taşıyıcısı olup bakteri bulaştırılmış böcek türü bir canlı, giyecek, yiyecek ya da su olabilir. Vektörler hava şartlarına bağımlı değildir ve bu tip yayma önceden tahmini ve kontrolü en zor olandır

KBRN savaş ajanları dışında, kara, deniz ve hava ordularınca kullanılan gücü, niteliği bilinen her türlü silahlara Konvansiyonel Silah denir.

Türkiye’nin Taraf Olduğu Uluslararası Antlaşma, Sözleşme ve Rejimler

1. KİS’in yayılmasının önlenmesine yönelik uluslararası antlaşmalar:

Nükleer Silahların Önlenmesine Dair Antlaşma (NSÖA),

Biyolojik Silahlar Sözleşmesi,

Kimyasal Silahlar Sözleşmesi,

Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması.

Zangger Komitesi, nükleer madde, malzeme ve teknolojilere ilişkin ihracatın kontrol altına alınması maksadıyla, nükleer silaha sahip olan ve olmayan 15 devlet tarafından kurulan komite NTG üyesi devletlerin Bre- zilya hariç tümünü kapsamaktadır.

Negatif (Düşük) Basınç Etkisi; Yüksek basınç dalgası, ateşleme anında oluşur ve çevresindeki havayı patlamanın merkezinin aksi yönünde sıkıştırır. Havanın dışa doğru sıkıştırılıp itilmesi ile de patlamanın odak noktasında basınç dalgası zayıflayıp etkisini kaybedinceye kadar geniş bir kısmi hava boşluğu oluşur. Oluşan kısmi hava boşluğu ise sıkıştırılıp itilen hava kitlesinin yön değiştirmesine yol açar. Hava kitlesi hızla o boşluğa doluşur. Kısmi hava boşluğunun bu davranışı ve yön değiştirmesi ise düşük basınç veya vantuz fazı olarak bilinir.

Teröristleri KBRNP silahlarını kullanmaya yönelten nedenler olduğu gibi, bu silahlardan kaçınmaya yönelten sebepler de mevcuttur. Örneğin;

• Terör saldırılarına maruz kalan ülkelerin, yalnız teröristlere karşı değil onlara destek sağlayanlara karşı da misilleme yapmaları ve bu desteğin ispatlanması durumunda uluslararası örgütler aracılığıyla dünya kamuoyunda gündeme getirmeleri bir risktir.

• Bazı kimyasal ve biyolojik madde sadece belli iklim şartlarında etkilidir. Ayrıca bunların çoğu yalnızca hedefi nişan olarak kontrol edemezler, hava koşullarına bağlı olarak yayılım olacağından saldırganın kendisi de saldırının kurbanı olabilir.