KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 15

Yakıcı ajanlar; iperitler, arsenikler ve urtikantlar olarak 3 sınıfa ayrılmaktadır. İperitlerde kendi içinde; iperit (H), damıtılmış iperit (HD) ve nitrojen iperiti (HN-1, HN-2 ve HN-3) olarak sınıflandırılmaktadırlar.

Akciğer dokularını tahriş ederek ödem oluşturan ve solunumu güçleştiren ajanlar, boğucu ajanlar ola­rak gruplandırılmaktadırlar. Fosgen (CG), difosgen (DP), klor (Cl) ve kloropikrin (PS) bu grupta yer almaktadırlar.

Kan zehirleyici kimyasal ajanlar; hidrojen si­yanür (AC), siyanojen klorür (CK), arsin (SA) ve karbonmonoksit (CO) olarak sıralanabilmektedir.

İlk kimyasal silah kullanımını, 27 Ekim 1924’de Almanların İngilizlere karşı göz yaşartıcı etkiye sahip kimyasallar bulunan top mermileri kullanmasıyla gerçekleştirmiştir. Almanya savaş alanında ilk kez kimyasal silah kullanan ülkedir. İlk kimyasal silah başarısız olmuştur çünkü göz yaşartıcı etkisi olan gaz, havaya çok hızlı bir şekilde dağıldığı için, İngilizler kimyasal gazdan etkilenmemiştir.Bunun üzerine Almanlar yeni ve daha etkili kimyasal savaş ajanı geliştirmek için laboratuvar çalışmaları yapmıştır ve kimyasal silah geliştirme konusunda en öndeki ülke konumuna gelmiştir. Diğer seçeneklerde verilen cevaplar kimyasal savaş ajanı kullanımı için örneklerdir.

Alman bilim adamları, laboratuvarda böcek ilacı geliştirmeye çalışırken tesadüfen izole ettikleri tabun gazını deney hayvanları üzerinde kullanmıştır. Hayvanların yaklaşık 20 dakika sonra öldükleri tespit edilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri bu sinir gazını GA (German Agent A) olarak adlandırmıştır. 1938 yılında Almanlar, adını Sarin (German Agent B) olarak belirledikleri başka bir sinir gazı daha keşfetmiştir. Sarinin tabundan 20 kat daha öldürücü olduğu tespit edilmiştir. Hardal gazı ise ilk kez 1822 yılında sentezlenmiştir. Sarımsak kokulu ve koyu kahve renge sahip olan hardal ciltte yanmaya sebep olmaktadır. Kloroaseton ve benzin bromid ise kimyasallardır.

Dünya Savaşı’ndan sonra birçok ülke kimyasal savaş ajanının üretimini ve kullanılmasını engelleyerek kimyasal savaşı yasaklamaya çalışmıştır. 1925 yılında 16 ülkenin onayı ile Cenevre protokolü imzalanmıştır. Cenevre protokolü savaşta asla kimyasal silah kullanmamayı taahhüt etmektedir. Ancak protokolde kimyasal silahların üretimini, transferini veya depolanmasını yasaklayan bir madde bulunmamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri de protokolü imzalamıştır. Ancak ABD Senatosu anlaşmanın uygulanmasını reddederek, kendilerine karşı kimyasal silah kullanılması tehdidine karşı hazırlıklara devam edilmesini kararlaştırmıştır. Kimyasal silah geliştirmeyi, üretmeyi, satın almayı, stoklamayı, kullanımını yasaklayan ve mevcut stokların yok edilmesini gerektiren sözleşme 1993 yılında imzalanmıştır.

Kimyasal savaş ajanları, kullanıldıkları bölgede belirli bir süre boyunca etkilerini göstermektedir ve bu süreye bağlı olarak iki gruba ayrılırlar: kalıcı ve uçucu. Kalıcı kimyasal ajanlar, genellikle sıvı hâldedir. Sıvı haldeki kimyasallar temas ettikleri bölgeye nüfus ederek etkilerini daha uzun süre gösterebilmektedir. Temastan sonra, sıvı zaman içerisinde buharlaşır ve bunun yarattığı tehlike de uzun süre devam edebilir.Diğer grup olan uçucu kimyasal savaş ajanları ise  genellikle aeresol veya gaz hâlindedir. Zararlı etkilerini kısa süreliğine göstermektedirler. Yüzeye inemedikleri için yüzey kirliliğine sebep olmazlar.

Sinir ajanının yarattığı etki temas şekline göre değişmektedir. Sadece yüzeysel bir temasta ortaya çıkan belirtiler ile vücuda emilimi sonucu ortaya çıkan belirtiler farklıdır. A,B,C ve E seçeneklerinde verilen fiziksel belirtiler sinir ajanının vücuda emilimi sonucunda görülen belirtilerdir.

Sıvı şeklindeki sinir ajanı cilt üzerinden emildiğinde belirtiler birkaç dakika içinde ortaya çıkmaktadır. Belirtiler mide bulantısı, kusma, mide krampları, mide ekşimesi, ishal, İdrar zorluğu, istemsiz dışkılama ve altına kaçırmadır. Etki süresi maruziyete göre değişmektedir: düşük maruziyette 24 saat, yüksek maruziyette 2-5 gün.

Soman (GD), sıvı hâlde bulunan renksiz bir kimyasaldır. Saf haldeki soman, meyve kokusuna benzer bir kokuya sahiptir. Vücuda girdikten çok kısa bir süre sonra etkisini göstermeye başlamakta ve solunumu durdurarak ölüme neden olmaktadır. G sinir ajanları içerisinde, öldürücü etkisi en yüksek olan kimyasal ajandır. Siklosarin (GF), sıvı halde bulunan, şeftali kokusuna sahip bir kimyasal savaş ajanıdır. Vücuda esas olarak solunum yolu vasıtasıyla girer. Cilt ve sindirim sistemi yardımıyla vücuda nüfuz ettiğinde etkilerini daha hızlı göstermektedir. V ve VX renksiz ve kokusuzdur.

Fenildikloroarsin (PD), su ile temas ettikten sonra asit oluşturabilen kokusuz, renksiz ve yağsı bir maddedir. Saf olmayan hâllerinde, renksizden sarıya kadar değişen renklere ve sarımsak kokusuna sahip olabilmektedir.Levizit ise saf hâlde iken renksiz ve kokusuz, saf değilken kahverengimsi bir renge ve sardunya kokusuna sahip olan yağsı bir sıvıdır. Nitrojen iperit (HN-1) koyu renge sahip sıvı hâlde bulunan bir kimyasaldır. Kokusu balık veya küf kokusuna benzemektedir Metildikloroarsin (MD), ED gibi renksizden kahverengiye kadar değişen bir renge ve meyve kokusuna sahip bir kimyasaldır.Damıtılmış iperit ile levizitin karıştırılması sonucu elde edilen iperit ve levizit karışımı (HL) ise sarımsak kokusuna sahip yağsı bir sıvıdır.

Akciğer dokularını tahriş ederek ödem oluşturan ve solunumu güçleştiren boğucu ajanlar  fosgen (CG), difosgen (DP), klor (Cl) ve kloropikrindir(PS) .Urtikant yakıcı ajanlar grubundadır.

DS-2 hacimce, %70Dietilentriamin, %28Etilenglikolmonoetileter,  %2Kostiksodaiçeren bir çözeltidir ve belirtilen ajanların temizliğinde kullanılabilir. Diğer seçeneklerde verilen kimyasallar da temizlik için kullanılır ama her ajan için kullanılamazlar.

1993 yılında imzalanan kimyasal silahlar konvansiyonu ise; kimyasal savaş ajanlarını kullanmak için gerekli cihaz ve mühimmatlar ile bunların kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış her türlü teçhizatı kimyasal silah olarak tanımlamıştır.

Modern anlamda kimyasal ajanlar ilk kez I. Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır. Bundan dolayı I. Dünya Savaşı “Kimyagerlerin Savaşı” olarak adlandırılmaktadır.

I. Dünya Savaşı’nda kullanılan en önemli kimyasal ajanlar, 18 ve 19.
yüzyılda keşfedilmiştir. Bunlar arasında klor (1774), hidrojen siyanür (1782), siyanojen klorid (1802), fosgen (1812), hardal gazı (1822) ve kloropikrin (1848) bulunmaktadır.

Sayfa 28 Çizelge 1.11

Akciğer dokularını tahriş ederek ödem oluşturan ve solunumu güçleştiren ajanlar, boğucu ajanlar olarak gruplandırılmaktadırlar. Fosgen (CG), difosgen (DP), klor (Cl) ve kloropikrin (PS) bu grupta yer almaktadırlar.

II. Dünya Savaşı esnasında ve sonrasında yeni ve daha etkili ajanlar üretmek için çalışmalar artarak devam etmiştir. İlk bulunan sinir ajanı tabundur. Tabun’un molekül yapısı Şekil 1.6’da verilmiştir. İlerleyen yıllarda ise sarin, soman ve VX ajanları geliştirilmiştir. Bilinen bazı sinir ajanlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
• Tabun (GA),
• Sarin (GB),
• Soman(GD),
• Siklosarin (GF),
• VX,
• VR-55,
• Goman,
• TGD.

Solunum veya sindirim yoluyla vücuda girerek, kana karıştıktan sonra vücuttaki hücrelerin oksijen kullanmasına engel olan kimyasal ajanlardır.