KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 13

Kimyasal savunmanın kurulmasında dört önemli basamak vardır. Bunlar; korunma, kimyasal ajanı tanıma ve saptama, dekontaminasyon (temizlenme) ve eğitimdir.

Bu silahlar; insanları öldürmenin yanında, bitkisel ve hayvansal besin stoklarını bulaş ile kul­lanılamaz hâle getirme, ekonomik değeri yüksek hedefleri işlemez hâle getirme, asker ve sivil per­soneli koruyucu giysi ve araç kullanmak zorunda bırakarak hareket kabiliyetlerini azaltma ve aske­ri birlikleri istenilmeyen yönlere sevk etme gibi amaçlarla kullanılır.

Rahatsız edici bir kokusu ve yeşilimsi sarı renge sahip olan klor gazı, I. Dünya Savaşı’nda kullanılan ilk kimyasal ajandır. Almanlar klor gazı dolu olan kutuları rüzgâra doğru atarak içerisindeki gazın ya­yılmasını sağlamıştır.

Kimyasal savaş ajanlarının, terör eyleminde ilk kez kullanımı Japonya’da olmuştur. Japonya’da dinî bir örgüte mensup teröristler, mahkemede kendileri aleyhinde karar alan 3 hakimi öldürmek için kimyasal savaş ajanı kullanmıştır.

Kimyasal sa­vaş ajanları fiziksel hal, toksikolojik özellik ve uçuculuklarına şu şekilde sınıflandırılabilirler:

1) Fiziksel hâline göre: Katı, sıvı, gaz, aerosol, ve buhar.

2) Toksikolojik özelliklerine göre: Sinir ajanları, yakıcı ajanlar, kan zehirleyici ajanlar, boğucu ajanlar ve öldürücü olmayan kimyasal ajanlar. 

3) Uçuculuğuna göre: Kalıcı ajanlar ve uçucu ajanlar.

Günümüzde hardal gazı olarak ifade edilen yakıcı ajan damıtılmış iperittir. Saf hâli renksiz olan bu kimyasal, başka kimyasallarla beraber kul­lanıldığında rengi sarıya dönebilmektedir. Sarımsak benzeri keskin bir kokuya sahiptir. Vücutta kabarcıklar oluşmasına neden olmaktadır. Kolay bir şekilde üretilebilmesi, tahta, deri, kauçuk, plastik gibi yüzeylerden geçebilmesi nede­niyle en tehlikeli kimyasal ajanlardan biridir.

Kan zehirleyici ajanlar, solunum veya sindirim yoluyla vücuda girerek, kana karıştıktan sonra vücuttaki hücrelerin oksijen kullanmasına engel olan kimyasal ajanlardır. Zararlı etkilerini genel olarak, dolaşım, sindirim ve merkezi sinir sistemi üzerinde göstermektedirler. Kana karışmasından kısa bir süre sonra nefes alıp vermede ciddi sorunlar yaratmaktadırlar.

Kan zehirleyici ajanların fizyolojik etkileri; bu­run ve boğazda tahriş, göğüste sıkışma, boğulma hissi, öksürük, titreme, soluk alıp vermede artış, nefes alırken zorlanma, nefes alıp verirken nefes borusunda acı hissedilmesi, gözlerde kızarıklık ve yaşarma, baş ağrısı, bayılma hissi, mide bulantısı ve kusma, dudaklarda ve ciltte renk değişimi olarak sıralanabilmektedir. Oluşacak belirtilerin türü ve şiddeti, kan zehirleyici ajanın cinsine, derişimine ve maruz kalınan süreye bağlı olarak değişmektedir.

Zehirli endüstriyel kimyasal maddeler; tehlike derecelerine bağlı olarak, yüksek, orta ve düşük olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Yüksek derecede tehlikeli kimyasal maddeler klor, amonyak, formaldehit, kükürt dioksit, flor, sülfürik asit, hidrojen klorür, hidrojen sülfür; orta derecede tehlikeli kimyasal maddeler karbon monoksit, dimetil sülfat, etilen dibromür, metil bromür; düşük derecede zehirli kimyasal maddeler ise bromür, klor triflorür, etilen diamin, hidrojen iyodür, azot oksit ve parationdur.

Kimyasal ajandan temizlenme, kimyasal saldırı sonucu yaralanan veya o bölgede bulunanlar için uygulanan ilk işlemdir. Temizleme işlemi, fiziksel te­mizleme ve kimyasal nötralizasyon ile yapılmaktadır. Fiziksel temizlemede, kimyasal ajan ile kirlen­miş olan kişi veya malzeme, bol su veya su bazlı maddelerle yıkanmaktadır. Fiziksel temizlemenin en önemli avantajı, kimyasal ajanın cinsine bağlı olmaksızın uygulanabilmesidir. Kimyasal nötra­lizasyon yönteminde, su/sabun ile yıkama, klorlu çözeltiler, sodyum bikarbonat, kalsiyum hidrok­sit kullanılmaktadır. Bu maddeler kimyasal ajanı parçalayarak veya yükseltgeyerek etkisiz hâle getir­mektedir.

Toksik etkileri sonucunda canlıları; öldürme, yaralama veya temel yaşam fonksiyonlarını bozarak etkisiz hâle getirme gibi
özelliklere sahip kimyasal maddelere genel
olarak kimyasal savaş ajanı denilmektedir.

Kimyasal silahların savaş alanında düşman
ülkelere karşı kullanılmasıyla ortaya çıkan
duruma ise kimyasal savaş denilmektedir.

Modern anlamda kimyasal ajanlar ilk kez I.Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır. Bundan dolayı I.Dünya Savaşı “Kimyagerlerin Savaşı” olarak adlandırılmaktadır.

Fosgen (COCl2) gazı 1812 yılında geliştirilmiştir. Küf kokulu ve renksiz bir gaz olan fosgen, akciğerlerde ödem oluşturarak ölüme sebep olmaktadır. İlk kez Aralık 1915’te Almanlar tarafından kullanılmıştır.

Hardal gazının savaşta kullanılması bir dönüm noktası olmuştur. Bu olay kimyasal silah gelişiminde yeni bir dönem başlatmış, büyük devletler yeni kimyasal savaş ajanı üretme ve bunu kullanma yarışı içine girmiştir.

Kimyasal silahların neden olduğu büyük tehdit sonucunda,
1993 yılında kimyasal silah geliştirmeyi, üretmeyi, satın almayı,
stoklamayı, kullanımını yasaklayan ve mevcut stokların yok edilmesini gerektiren Kimyasal Silahlar Sözleşmesi imzalanmıştır.

Toksikoloji, kimyasal maddelerin canlı organizmalardaki sistemler üzerinde istenmeyen, zararlı, olumsuz sonuçlar oluşturan etkileşmelerini inceleyen bir bilim dalıdır.

Halüsinojen, gerçekte var olmayan ancak birey tarafından algılandığı düşünülen nesnelerin görülmesine (halüsinasyon) neden olan, bu durumun ortaya çıkmasını sağlayan maddedir.

Zehirli endüstriyel kimyasal madde ifadesi; katı, sıvı, aerosol veya gaz hâlinde bulunan ve sanayide kullanılan zehirli kimyasalları tanımlayan genel bir kavramdır.

Biyolojik savaş ajanları canlı oldukları için çevresel koşullardan etkilenirler. Kuluçka sürelerine göre insan, hayvan ve bitkilere etki süreleri farklıdır. Zararlı olmalarına rağmen çok faydalı kullanım alanları da mevcuttur. Doğru cevap E'dir.