KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 10

Bakterilerden çok daha küçüktür,yaşamak için canlı hücrelere ihtiyaç duyar, içine girdikleri hücrenin kaynaklarını kullanır, genetik maddelerini çoğalttıktan sonra içinde bulundukları hücreleri parçalayarak ayrılır ve canlı yeni bir hücreye geçer, antibiyotiklerle tedavi edilemez, antiviral ilaçlar ile tedavi mümkündür ancak bu ilaçlar oldukça az çeşitlidir ve kullanım alanları sınırlıdır, esas koruma aşı ile sağlanır ancak pek çoğuna karşı aşı henüz geliştirilememiştir. Bakterilerden çok daha küçük olduğundan doğru seçenek A'dır.

BSA olarak kullanılabilecek başlıca virüsler ve sebep oldukları hastalıklar aşağıda listelenmiştir.

1. Variola major (Çiçek hastalığı),

2. Arenavirüsler (Ebola, Marburg),

3. HIV (AIDS),

4. Poliovirus (Çocuk felci),

5. İnfluenza virüsleri (Grip)

Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Shigella toksini mikroorganizma kaynaklı iken, Kobratoksin hayvan kaynaklı toksinlerden iken Risin ve Aflatoksin ise bitki kaynaklılardandır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Nörotoksinlere maruziyet sonrası; göz bebeklerinin sabitleşmesi, spazm ve felç gibi, sinir sistemini etkileyen Kimyasal Savaş Ajanlarına benzer etkiler görülebilmektedir. Ayrıca göz bebeklerinin büyümesine bağlı olarak görüntünün bulanıklaşması ya da ışığa duyarlılık, nöbetler, titreme ve davranış bozukluğu gibi başka belirtiler de görülebilmektedir. Mide bulantısı, ishal, kusma, isilik, kızarma veya kabarma, sarılık, kanama veya organların çürümesi (nekroz) gibi etkilerde sitotoksinlerin neticesinde görülür.

B grubu BSA'lara baktığımızda;

İkinci en öncelikli BSA’lardır.

• Yayılmaları orta derecede kolaydır.

• Orta derecede bulaşıcıdırlar.

• Düşük ölüm oranları ile sonuçlanır.

• Özel geliştirilmiş tanı kapasitesi ve gelişmiş hastalık gözetimi gerektirirler. Doğru cevap B'dir.

Kimyasal savaş ajanları; insan yapımıdır,üretimi zordur, beş duyu ile hissedilir, bağışıklığı yoktur,katı-sıvı-gaz formunda olabilir, gecikmeli etkisi yoktur.  Biyolojik savaş ajanları ise beş duyu ile hissedilmez ve bağışıklığı vardır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Vektörler hedef bölgesine bırakıldıktan sonra kontrol edilemez. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

• Normal dışı sis ve duman görülmesi, aerosol bulutunun görülmesi,

• Sararmış, solmuş, kurumuş, hasta görünüşlü bitkilerin varlığı,

• Kısa süre içinde çok fazla sayıda insan ve hayvanın hastalanması veya ölmesi,

• Sebebi tespit edilemeyen insan ve hayvan ölümleri,

• Normalden az sesli patlayan mermi veya bombalar görülmesi,

• Mermi veya bombaların patlaması neticesinde tahrip oluşmaması,

• Daha önce rastlanmayan değişik tipte ufak bombalara rastlanması,

• Bir uçağın geçişi sonrası, evvelce rastlanmayan haşaratın görülmesi

•Hastalıkların doğal olarak görüldükleri mevsimlerin dışında mevsimlerde görülmesi BSA saldırısı ihtimalini akla getirmelidir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Biyolojik silahlar kimyasal ve nükleer silahlara kıyasla daha düşük maliyet ve teknoloji ile üretilirler. Bu sebeple ülkeler arasındaki askeri güç açıklarını kapatmak için kolay ve ucuza üretildiği için tercih edilebilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Diğer tüm silah sistemlerinin aksine, biyolojik silahlar etkilerini hemen göstermezler, etkilerin görünmesi için bir kuluçka (inkübasyon) süresi vardır. Kuluçka süresi kullanılan BSA’ye göre değişiklik göstermektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Son yıllarda moleküler biyoteknolojinin ve gen mühendisliğinin ilerlemesi ile insan genom projesi (insanın genetik haritası) çalışmaları tamamlanmıştır. Bu proje sonucunda toplumların (ırkların) çeşitli genetik bilgilerine ulaşılmıştır. Bu çalışmaların neticesinde, gelecekte ırklara özgü BSA üretimi mümkün olabilecektir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Soru kökünde belirtildiği biçimde sadece yukarıdaki bilgiler kullanıldığında farklı ırktan gelen ya da farklı ülkelerin tarihin farklı zamanlarında biyolojik silah kullandığı sonucuna varılır. Diğer seçeneklerde yer verilen bilgilere ulaşabilmek için soruda yer alan bilgiler dışında verilere gerek duyulmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

BSA’larından bakterilerin; çekirdek, stoplazma ve hücre membranları bulunmaktadır. Antibiyotikler ile tedavi edilebilirler. Ayrıca gıda, sağlık, eczacılık ve kozmetik sektörlerinde faydalı kullanım alanları bulunmaktadır. Bu karşın virüsler ise yaşamak için içine girdikleri hücrenin kaynaklarını kullanır. Genetik maddelerini çoğalttıktan sonra içinde bulundukları hücreleri parçalayarak ayrılır ve canlı yeni bir hücreye geçer. Esas koruma aşı ile sağlanır ancak pek çoğuna karşı aşı henüz geliştirilememiştir. Bu sebeple doğru cevap D seçeneğidir.

BSA’ların insan vücuduna girişinde en önemli ve en tehlikeli giriş yolları sırasıyla; solunum yolu (III), sindirim yolu (II), deri yolu (IV) ve üreme (I) yoludur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Verilen hastalıklar kaynaklarına göre sıralandığında çiçek ve kuduz virüs kökenli, veba, dizanteri ve sıtma ise bakteri kökenli olarak sınıflandırılır. Doğru cevap E seçeneğidir.

İstenilen etkinin ortaya çıkması için, aerosol partikülün ortalama 1—5 mikron boyutlarında olması arzu edilmektedir. Daha büyük boyutlardaki partiküller vücudun savunma engellerini aşamaz ve akciğer alveollerine ulaşamazlar. BSA içeren karışımın dar bir boğazdan geçirilmesi ile uygun boyutlarda partiküller elde edilmektedir. Bu amaçla, pülverizatör ve sprey gibi püskürteçler kullanılmaktadır.

Mekanik vektörlere kıyasla mikroorganizmaların taşıyıcının üzerinde değişme uğradığı, geliştiği vektörler biyolojik vektör olarak isimlendirilir. Mekanik vektörlerde ise mikroorganizmalar taşıcıyı üzerinde sadece fiziksel anlamda bulunurlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Vektörlere sadece bir BSA yüklenebilmektedir. Bu sebeple yanlış olan bilgi E seçeneğinde yer almaktadır.

İnsanlık tarihinde çok eski çağlardan beri biyolojik silahlar kullanılmaktadır. Tarihte bilinen en eski BSA kullanımı M.Ö. 14. yy’a dayanmaktadır. Hititler tarafından bulaşıcı hastalığa yakalanmış insan ve hayvanların düşman bölgesine gönderilerek bugün Tularemi olarak bilinen hastalık ile salgın oluşturmak amaçlanmıştır.

Bitki kaynaklı toksinler: Bitkilerin doğal olarak ürettikleri zehirlerdir. BS açısından önemli olan bitki kaynaklı başlıca toksinler; 1. Aflatoksin (Aspergillus flavus), 2. Risin (Ricinus communis), 3. Anatoksin A (Deniz yosunu Anasistis türleri).