Çamaşırhane

Çamaşırhanenin temel görevi, tüm çamaşırların temiz ve istenen zamanda kullanıma hazır olmasını sağlamaktır. Bu görevi yerine getirirken temel sorumluluğu ise çamaşırların gerçek kullanım ömrü boyunca,  kaliteli ve verimli biçimde temizlenmesi/kullanma döngüsünün sürdürülmesi olarak açıklanabilir. 

Çamaşırhanede; çamaşır yıkama/kuru temizleme, kurutma, ütüleme, depolama, bakım ve hasar onarımı, çamaşırların kullanım alanlarına göre kayıtları izleme gibi işlemler yapılmaktadır.

Kola: Çamaşırların yenilenmesi, parlaması, dokusunun daha sık görünmesi ve daha kolay şekil alması için kullanılan pirinç ve plastik malzemeden yapılan katkı malzemesidir.

Yıkama performansına göre çamaşırlarda şu kalite özelliklerinin sürdürülmesi beklenir:
• Temiz ve lekesiz görünümlü,
• Beyazlar parlak, renkliler solmamış,
• Hoş kokulu ve yumuşak,
• Sağlık açısından güvenli,
• Yırtık, sökük, delinme, çekme, elyaf zayıflaması gibi mekanik hasar görmemiş,
• Sertleşme, sararma, grileşme olmamış.

Otel işletmelerinde kullanılan çamaşırların çeşitliliği ve sayısı otelde yer alan yatak, restoran, havuz, plaj, hamam vb. gibi hizmet alanlarının sayısı ve özellikleri, otelin benimsediği hizmet politikası, çamaşırhane ile ilgili temel yaklaşım ve teknik özelliklere
bağlı olarak belirlenir.

Otel işletmelerinde kullanılan çamaşırlar genellikle şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
• Müşteri odalarında kullanılan çamaşırlar (yatak takımları, banyo takımları)
• Restoran ve bar hizmetlerinde kullanılan çamaşırlar (masa örtüleri, peçeteler)
• Genel alanlarda kullanılan çamaşırlar (perdeler, dekoratif örtüler),
• Ek hizmetlerde kullanılan çamaşırlar (plaj ve havuz havluları, sauna peştemalleri),
• Üniformalar,
• Diğer (mutfak ve kat hizmetlerinde kullanılan bezler, önlükler),
• Müşteri çamaşırları (temizlik hizmeti verilmesi halinde).

Otel işletmelerinde çamaşırhanelerin başarı ölçütleri; çamaşırların hijyenik bir şekilde temizlenmesi kadar tekstil üreticilerinin öngördüğü kullanım ömrü boyunca kullanılabilmesidir. Bu nedenle çamaşır envanteri, kat hizmetleri yöneticisi tarafından en az bir aylık olmak üzere üç, altı veya 12 aylık kullanım durumu açısından kontrol edilmelidir. Bu envanter kontrolü ile hasarlı, kayıp çamaşırların yanı sıra, çamaşırların beklenen kullanım ömrünün gerçekleşip gerçekleşmediği de ortaya çıkarılır. Çamaşırların hizmet alanlarında doğru kullanımı ve taşınmasıyla ilgili olarak kat, restoran ve çamaşırhane görevlilerinin bilinçlendirilmesine de dikkat edilmelidir.

 Bazı kalitesi yüksek çamaşır türlerinin en yüksek yıkama sayıları şu şekildedir:
• Çarşaf-nevresim: 400
• Yastık kılıfı: 450
• Havlu-bornoz: 300
• Masa örtüsü: 500
• Peçete: 150

Çamaşır sayısının belirlenmesinde otelin mali gücü ve hizmet özellikleri gibi faktörlerin yanı sıra, "tam kapasite" dikkate alınır. Oteli tam kapasite olarak donatacak sayı "par sayısı" olarak adlandırılır. Bir çamaşır grubu için par sayısının kullanımda, 
kirli/yıkamada ve temiz halde bekleyen çamaşırlar düşünülerek en az üç olması önerilir. 

Elyaf çeşitleri doğal, yapay (kimyasal) ve doğal-yapay karışımı olmak üzere üç çeşittir.

Çamaşırhanede yer alan başlıca bölümler şöyle sıralanmaktadır. Çamaşırhanenin fiziksel planlaması bu sürecin en iyi işleyeceği iş akışına uygun şekilde olmalıdır.
• Kirli sayım ve kayıt
• Tamir-bakım
• Yıkama-sıkma
• Kurutma-ütüleme
• Kuru temizleme
• Temiz çamaşır depolama.

Kuru Temizleme: Yıkamaya elverişli olmayan nazik ve pahalı kumaşların uzun ömürlü olması için kumaşların apre, renk ve kalitesini bozmayan kimyasal maddelerle özel makinalar kullanarak temizleme tekniğine denir.

Çamaşır temizleme süreci başlıca şu aşamalardan oluşur:
• Çamaşırların toplaması
• Çamaşırların taşınması
• Çamaşırların gruplandırılması
• Yıkama
• Kurutma
• Ütüleme ve katlama
• Kullanım ve depolama.

Çamaşır gruplandırması temel olarak aşağıdaki ölçütlere göre yapılır:
• Kullanım yeri
• Elyaf çeşidi
• Kirlilik derecesi
• Renk

Çamaşır yıkarken renkli ve beyazlar mutlaka ayrılmalıdır. Çünkü renkli çamaşır üzerindeki boyaların ısınma ve mekanik kuvvet nedeniyle suya geçme riski çok fazladır.

Çamaşır yıkamada, temizliğin dört temel bileşenini oluşturan etkenler kimyasal etki (deterjanlar, su kalitesi), mekanik etki (tamburun dönme hızı, su seviyesi ve yükleme oranı), sıcaklık (su sıcaklığı) ve zaman (kimyasal işlem uygulama süresi) dir. 

Çamaşırların yıkanması başlıca şu aşamalardan oluşur:Çalkalama, Ön Yıkama, Ana Yıkama, Ağartma, Durulama, Ara Sıkma, Yumuşatma, Sıkma ve Açma.

Oksijenli Ağartıcı: Toz ya da granül halde bulunan, dezenfektan özelliğine sahip, ağartma etkisini 60°C üzerinde gösteren ve alkali ortamlarda etkili olan ağartıcıdır.

Silindir Ütü: Çarşaf, peçete, masa örtüsü gibi düz çamaşırların kurutulması ve ütülenmesi için kullanılan, silindir biçiminde büyük ütülerdir.

Manken Ütü: İnsan vücuduna benzeyen ceket, pantolon, üniforma gibi zor ütülenen çamaşırların ütülenmesinde kolaylık sağlayan, merkezi buhar sistemi ve hava ile çalışan
ütülerdir.

Çamaşırların depolandığı alanlar dezenfekte edilmiş olmalı ve havalandırma sistemi bulundurulmalıdır. Ağır çamaşırlar alt raflara, hafif çamaşırlar üst raflara yerleştirilmelidir. Mevsimlik kullanılan çamaşırlar ise kapalı halde ayrı yerde muhafaza edilmelidir. Bu noktada üst üste çok fazla yığma yapılmaması önerilir. Her bir çamaşır grubu için ayrı bir depolama bölümü belirlenmiş olmalı, mümkünse kapalı dolaplar kullanılmalıdır.

Müşteri çamaşır temizliği küçük otellerde tercihe bağlı ve dış kaynak kullanımı şeklinde sağlanabilirken Kültür ve Turizm Bakanlığı yönetmeliğine göre üç, dört ve beş yıldızlı otellerde otel tarafından sağlanması gereken zorunlu hizmetler arasında yer alır. Bu hizmet için odalarda hizmet verilecek çamaşır temizlik türleri ve fiyat listesinin bulundurulması zorunludur. Normal koşullarda sabah teslim alınan kirli çamaşırlar akşama ütülü halde müşteri odalarına bırakılır. Müşteri çamaşır hizmeti, müşteri tarafından telefonla bildirilebileceği gibi odalarda bulunan formu doldurarak çamaşırla birlikte oda görevlisinin göreceği biçimde bırakılmış olabilir. Odalarda bulunan müşteri çamaşır formu üç nüshadır. Bunlardan biri odada bırakılır, ikisini kat hizmetleri alarak birisini kontrol açısından kendi biriminde, diğerini çamaşırla birlikte çamaşırhaneye teslim eder. Çamaşır temizliğinin ardından, çamaşırhanedeki form müşteri hesabına kaydedilmesi için ön büroya gönderilir. Müşteri çamaşırları odalardan ayrı torbalar içinde ve oda numarası torba üzerine etiketlenmiş olarak alınmalıdır. Çamaşırhane teslimi sırasında çamaşırlar olası hata ve sökük vb. hasar kontrolü ve sayımı ile teslim alınır. Hasar, leke vb. durumunda ise öncelikle müşteri onayını almak gerekebilir. Karışıklıkların önlenmesi için oda numarası sonradan çamaşırdan çıkarılabilecek biçimde markalanır veya çamaşır filelerinden yararlanılabilir. Çamaşır, türüne göre normal yıkama ya da kuru temizleme ile temizlenir. Müşterinin özel isteği yoksa uygun biçimde katlanır poşet veya askıda müşteri odasına, ücret formu ile birlikte teslim edilir. Otel tarafından herhangi bir hasar verilmesi halinde bunun karşılanması gerekir.