KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER

9 Mayıs 1951

Almanya

Avrupa Birliği Konseyi

Immanuel Kant

Konsey üç değişik usul çerçevesinde karar almaktadır: oy birliği, oy çokluğu ve nitelikli çoğunluk. Konsey’in kararları başlangıçta kurucu antlaşmalar uyarınca daha çok oy birliği ile alınırken; Lizbon Antlaşması sonrasında Konsey’de esas oylama usulü nitelikli çoğunluk olarak düzenlenmiş; oy birliği ve basit oy çokluğununistisna niteliği taşıdığı ortaya konmuştur. Böylece çoğunluğun kararlarının tek devletin reddi (vetosu) nedeniyle engellenmesi imkanı kısıtlanmıştır. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası günümüzde büyük ölçüde üye devletlerin oy birliği ile karar aldığı en önemli istisna alanını oluşturur. Yeni üyelerin katılımı da Konsey’in oy birliğini gerektiren bir alandır.

Avrupa’da bir birlik kurulması fikri geçen yüzyıllarda Dante, Comeniu,Kant, Monnet, Schuman gibi birçok düşünür, sanatkâr ve devlet adamı tarafından benimsenmiş ve geliştirilmeye çalışılmıştır?

II. Dünya Savaşı'ndan sonra büyük bir yıkıma uğrayan Avrupa'da barışın ve bölgesel istikrarın yeniden sağlanması ve ekonominin yeniden yapılanması amacı Avrupa Birliği fikrinin motive edici unsurları olmuştur.

AKÇT’nin kısa sürede göstermiş olduğu başarı Avrupa’da bütünleşmenin daha ileri götürülmesi arzusu ile birleşince, 1957 tarihinde altı Batı Avrupa Devleti ( Batı Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg ve İtalya) arasında imzalanan “Roma Antlaşması” ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) bugünkü Avrupa Birliği’nin temellerini atmıştır.

Avrupa’da bir birlik kurulması fikri geçen yüzyıllarda Dante, Comeniu, Kant, Monnet, Schuman gibi birçok düşünür, sanatkâr ve devlet adamı tarafından benimsenmiş ve geliştirilmeye çalışılmıştır.

Avrupa Birliği, her birine sütun adı verilen görev alanlarına bölünmüşolarak tanımlanır. Avrupa Topluluğu Yönergeleri birinci sütunu oluştururken, ikinci sütun ortak dışişleri ve güvenlik politikasını ele alır. Üçüncü sütunda ilk olarak adalet ve içişleri konuları ele alınmışsa da Amsterdam ve Nice antlaşmalarında yapılan değişiklik ve eklentilerle bu sütunun görev alanı günümüzde yalnızca güvenlik güçleri ve adalet alanında iş birliğini kapsar. Bu bağlamda, ikinci ve üçüncü sütunlar devletlerarasındaki işlemler olarak tanımlanabilir; çünkü Komisyon,Parlamento ve Adalet Divanı gibi uluslarüstü kurumlar bu işlemlerde ya hiçrol oynamazlar ya da konuya çok az dâhil olurlar.

Avrupa’nın tek para birimi olan Euro’nun idaresinden (kambiyo işlemlerinin yürütülmesi ve ödemeler sisteminin aksamadan çalışmasının sağlanması) ve AB’nin ekonomi ve para politikasının oluşturulması ve uygulanmasından sorumlu kurum Avrupa Merkez Bankası (AMB)’dır. AMB, bu görevini yerine getirirken tüm AB üyesi ülkeleri kapsayan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte çalışır ve Euro sisteminin karar alma organlarının kararlarını uygular. AMB, faaliyetlerini tam bir bağımsızlık içinde sürdürür, ancak Avrupa Parlamentosu’na hesap verme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Ortak Pazarı destekleyen Ortak Tarım Politikası, Ortak Ticaret Politikası, Ortak Ulaştırma Politikası, Rekabet Politikası gibi bir kısım Ortak Politikalar da Ortak Pazar oluşturma süreci içerisinde ve Ortak Pazar oluşturma çalışmaları ile iç içe yürütülmüştür.

Dördüncü genişleme dalgasının ardından en büyük genişleme 2004 yılında Malta ve Güney Kıbrıs ile sekiz Merkezi ve Doğu Avrupa ülkesinin katılımıyla olmuştur. Üyelik müzakereleri 2005 yılında başlayan Hırvatistan’ın 2013 yılında AB’ye katılması ile birlikte üye sayısı 28’e, nüfusu ise 500 milyonun üzerine yükselmiştir.

Maastricht’ten sonra siyasi birliğin ikinci ayağı olarak ihdas edilen Ortak Dış ve Güvenlik Politikası çerçevesinde çok gelişmiş olmakla birlikte, üye devletler birlikten bağımsız olarak kendi dış politikalarını yürütmektedir.Bu teorik izahattan sonra ortaya çıkan netice AB’nin federal, konfederal,hükümetlerarası ve uluslarüstü unsurların her birinin etkili olduğu karma ve siyaset teorisindeki adlandırılmasıyla sui generis (kendine özgü) bir sistemle yönetildiğidir.

Nice

Üye ülkelerin anayasaları

I, II III ve IV

I, II III ve IV

Avrupa Birliği’nin “demokratik denetim organı” olan "Avrupa Parlamentosu (AP)", Konsey ile Komisyon arasında paylaşımları olan yasama ve yürütme yetkilerinin kullanılmasını denetlemek amacıyla kurulmuştur.

Avrupa Birliği'ne üye topluluk kurumlarının işlem ve tasarruflarının topluluk hukukuna uygun olup olmadığını, bu kurumların antlaşmalar gereği kendilerine tanınan yetkileri aşıp aşmadığını, hatta üye devletlerin topluluk hukukunu ihlâl edip etmediğini tespit edip karara bağlamak, "Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (European Court of Justice)"'nın görevidir.