KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER

Fransız Devriminden itibaren Avrupa’da yirmi yılı aşkın süren savaşlara “Avrupa Koalisyon Savaşları” denir.

Fransa’ da yasaların anayasallık denetimiyle yetkili olan “Anayasa Konseyi’dir.

Fransa, 1999 yılında gerçekleştirilen bir değişiklikle siyasal temsilde kadın-erkek eşitliğini sağlamayı hedefledi.

Fransa’da seçimler, Avrupa Parlamentosu temsilcilerinin seçimi hariç, iki turlu olarak yapılmaktadır.

Fransız kamu siyasetlerinin oluşumunda temel ilkelerden biri iktisadi yaşamın piyasa koşullarına bağlı olma ilkesidir.

Fransa’da kamu siyasetlerinin oluşturulmasında, deneyimli ve bilgili kişilerden oluşan “Bilgeler Kurulu’na başvurulmaktadır. (Sayfa 94)

Fransa, 1960’lı yıllardan beri, iktisat siyasetlerinde Almanya ile ortak anlayışlar üzerinden hareket etmeye çalışır.

Fransa’da önemli siyasal sorunlarda en yetkili makam Cumhurbaşkanlığıdır. Cumhurbaşkanı,
Başbakanı ve onun önerilerine göre Bakanlar Kurulu’nu atar.

Cevap “a” şıkkıdır. Fransa, Batı Avrupa coğrafyasında yer alan bir ülkedir. Kuzeyinde Belçika ve Luxembourg, batısında Atlantik Okyanusu, güneyinde İspanya ve Akdeniz, doğusunda İtalya, İsviçre ve Almanya ile çevrili altıgen şeklinde bir coğrafyaya sahiptir. İspanya ile arasında Pirene Dağları yer alır. Güney-doğusunda İtalya ve İsviçre’yle birlikte paylaştıkları Alp Dağları bulunur.

Cevap “b” şıkkıdır. Fransa’nın kurucuları arasında bulunduğu Avrupa Konseyi Parlementosu ve Konsey’in Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gibi kuruluşları, bir Fransız kenti olan Strasbourg’u merkez edinmişlerdir.

Büyük Devrim, Fransa’nın modernleşme sürecinde bir milat noktası gibi düşünülebilir. Devrim, Fransa’da ulusal egemenlik gibi, yurttaşların kanun önünde eşitliği gibi, ulusal dayanışma gibi yeni ilkelerin ortaya çıkmasına ve benimsenmesine vesile oldu. Devrimin en fazla rağbet gören ilkesi, özgürlük, eşitlik, kardeşlik ilkesidir. Bu üç sözcük, tüm resmi binaların cephelerinde okunabilir. Fransız Büyük Devrimi, ileri sürdüğü ilkeleriyle birlikte, izleyen yıllarda adeta mitleştirildi. Bizzat Devrim ve onunla siyasal ve toplumsal hayata giren tartışmalar, laiklik ilkesiyle birlikte çok uzun süreler zarfında Fransızların gündemini oluşturdu. Çağdaş Fransız toplumu, bu tartışmalardan geçerek bugünkü haline gelmiş sayılabilir.

Cevap “c” şıkkıdır. Kamu siyasetlerinin oluşturulmasında Fransız yönetiminin sık başvurduğu yöntemlerden biri de, “Bilgeler Kurulu” uygulaması oluyor. Fransa, toplumu veya siyasal düzeni ilgilendiren kimi konularda, konunun incelenmesi için ad hoc mahiyette “Bilgeler Kurulu” oluşturmayı adet edinmiştir. Bu tür kurullara, kurulun ele alacağı konularda genellikle deneyimli ve bilgili kişiler atanır. Kurul üyelerinin farklı siyasal eğilimleri yansıtmasına özen gösterilir. Konuların sağduyuyla ve soğukkanlılıkla incelenebilmesini olanaklı kılacak isimler üzerinde durulur. Kurul üyelerince oluşturulan nihai rapor metinleri basına yansıtılır. Dolayısıyla, konunun belli bir bilgilendirme çerçevesinde toplumda tartışılması sağlanmış olur. Geçici ve özel bir görevle sınırlı olduğu için, raporun sunulmasının ardından Kurul’un görevi de biter. Bu tür yaklaşımların, kimi durumlarda gündemdeki sıcak tartışmaları bir süreliğine yatıştırmak amacıyla kullanılmasına da tanık olunur.

Cevap “c” şıkkıdır. Konsey’in yetkilerini iki ayrı başlık altında değerlendirmek gerekiyor. Konsey, tıpkı Türkiye’deki Yüksek Seçim Kurulu gibi, Cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi üyeleriyle Senato üyelerinin seçimlerinin kurallar çerçevesinde cereyanını denetler.

Fransa, yerel özellikler çerçevesinde 22 bölgeye ayrıldı. Bölge düzeyinde meclisler oluşturuldu. Her bölge, kendisiyle ilgili kararları alabilmekte ve bölgenin sorunlarını Paris’ten geçmeden çözme olanaklarını elde edebilmektedir.

Cevap “e” şıkkıdır. Seçim, fiilen hep iki turludur. Çünkü Anayasa’nın 7. Maddesi, seçilme şartı olarak mutlak çoğunluğu gerektirir. İlk turda bu oy oranını bulan aday, elli yıldır hiç vaki olmadı. Dolayısıyla ikinci tura kalan iki adayın kendi aralarındaki yarışma ile Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı belirlenir.

Cevap “a” şıkkıdır. 2017 Bahar aylarında gerçekleşen son Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Beşinci Cumhuriyet döneminin en faal ve etkili siyasal kuruluşları, sağ ve sol partiler dışında aday olan Macron karşısında adeta tükenip dağıldılar. Siyasal seçkinler kadrosunda taşlar yerinden oynadı ve yeni simalar sahneye çıktı. Macron başlangıçta sosyalist Hollande’ın danışmanı ve ardından Ekonomi ve Maliye bakanıydı. İstifa ederek yeni bir siyasal hareket oluşturdu. Bu hareket, kısa zamanda seçmenlere kendini benimsetti. Yerleşik siyasal partilerin dışında gelişen bu yeni oluşum, siyasal seçkinlerin de büyük ölçüde değişmesini sağladı. Hareketin öne çıkan iddialarından biri, yerleşik merkez sağ ve merkez sol partilerin değişime direnç gösterdiği yönündeydi. Avrupacı bir hareketti. Liberal siyasetleri daha ileri götürmek gerekiyordu. İddialar seçmenler katında karşılık buldu ve Macron birinci tur sonunda birinci geldi. İkinci turu rakibi aşırı sağ parti adayı olması dolayısıyla seçimleri yüzde 66 gibi bir oranla kazandı. Bir ay sonra yapılan milletvekili seçimlerinde de çoğunluğu sağladı.

Cevap “a” şıkkıdır. Günümüzde de, Kuzey Avrupa ülkeleri sayılmazsa, birçok Batı ülkesinde olduğu gibi, Fransa’da da kadın nüfusun siyaset alanındaki temsili, erkek nüfus kadar yoğun değildir. Kadın haklarının geliştirilmesi konusunda Fransa’nın da, bir hayli yol almak zorunda olduğu görülür. Adaylık ve seçilme konularında, yasal engeller bulunmamasına karşın, uygulamada kadınlar yerel ve ulusal meclislerde daha düşük oranlarda temsil edilmektedirler.

5. Cumhuriyet rejimi, demokrasi ile merkezciliğin; toplumsal çoğulculukla yönetebilir yürütme düzenin bir uzlaşmasıdır.

Fransız toplumunun genelinde, kız çocuklarının yüzde 65’i ‘BAC’ adı verilen lise bitirme sınavlarından başarıyla çıkıyor. Bu oran Çinli kız çocuklarında yüzde 80, Kamboçya, Vietnam ve Laoslular’da yüzde 70, Gineliler’de yüzde 69, Cezayirliler’de yüzde 51, Türk göçmenlerin kızlarında ise yüzde 38 seviyesine geriliyor.

Sayfa numarası: 74

Fransa'nın, bugünkü anayasal düzeni, Beşinci Cumhuriyet diye anılır ve yarı başkanlık rejimini öngörür; 1958’de kabul edilmiştir.