KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER

Bakanlık müsteşarları siyasal iktidarın değişimiyle göreve gelmez ve görevlerini kaybetmezler. Liyakatle (merit) hizmet ettikleri sürece iktidar olan partinin değil, Birleşik Krallığın çıkarlarına hizmet ederler. Onun için bu rolü oynayan kişilere sürekliliğe vurgu yapmak üzere daimi müsteşar olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz “permanent secretaries” adı verilmiştir.

Britanya hükümeti federatif bir yapıya sahip değildir. Britanya hükümeti üniter ve merkeziyetçi bir yapıya sahiptir. Westminster Demokrasisi diye anılan siyasal rejimde Yasama kurumu istediği gibi karar alır ve aldığı kararlar yasal olarak bağlayıcı ve halkın yokluğunda onların temsilcileri tarafından alınan kararlar olduğundan halkın kararları ile özdeş ve demokratik olarak da meşrudur.

Westminster demokrasisi on dokuzuncu yüzyılın başından Britanya’nın ilk olarak Galler ve İskoçya’ya iktidar devri ile ilgili olarak yaptığı 1973 tarihli referanduma kadar devam etmiştir.

Muhafazakâr Parti genellikle aristokrat veya diğer üst sınıf İngiliz liderlere sahip olmasına karşın alt sınıfların da oyunu almayı beceren, pek ideolojik bir görüntü vermeyen, piyasa ekonomisi uygulamalarını savunan ve AB karşıtı bir parti görünümündedir. Büyük mali olanaklara, iyi eğitim görmüş liderlere, zamanın koşullarına göre değişebilen ideolojik bir özelliğe sahip olan Muhafazakârlar yirminci yüzyıldan beri Britanya’nın en başarılı siyasal partilerinden birisini oluşturmuşlardır.

İşçi sınıfının partisi olma iddiasına karşın tüm işçi sınıfının, özellikle beyaz yakalı ofis çalışanlarının oylarının çoğunu Muhafazakâr Parti ile paylaşmak zorunda kalmıştır. Mavi yakalı, kol gücü ile çalışan ve sayıları giderek azalan işçiler arasında daha popüler olmasına karşın İşçi Partisi onların da tamamının oyunu alamamış, onların da küçük bir kısmının oylarını Muhafazakâr Parti’yle paylaşmıştır.

Britanya’da bunların dışında yerel olarak güçlü olan çeşitli partiler vardır. Iskoçya’da Scottish National Party (İskoç Ulusal Partisi, SNP), İngiltere’de British National Party (Britanya Ulusal Partisi, BNP), Galler’de Plaid Cymru (Party of Wales - Gallerin Partisi) ve Kuzey Irlanda’da (Ulster) Katolik İrlandalıların Sinn Féin (Sadece Bizler Partisi) ile Protestanların Ulster Unionist Party (Kuzey Irlanda Birlik Partisi) gibi siyasal partiler de mevcuttur. Yerel siyasal hayatta ve 1990’ların sonundaki yetki devrinden sonra Britanya’yı oluşturan bölgelerde güç kazanan bu partiler, Britanya siyasetinde ve özellikle Parlamento’da çok az sayıda temsil edilmekte veya hiç temsil edilememektedirler.

AB ile Birleşik Kallık hükümeti arasında sürdürülen ön görüşmeler çerçevesinde Britanya Parlamento’sunda alınan bir kararla AB’den çıkmak için AB’nin Lizbon Antlaşması’nın 50. Maddesi 29 Mart 2017’de uygulamaya konulmuştur. Bunun neticesinde Haziran 2017’de başlayan bir süreçle en fazla iki yıl sürecek olan görüşmeler sonunda varılacak bir anlaşmaya göre Birleşik Krallık en geç 2019 yılında AB’den ayrılma kararı almıştır. Hiçbir anlaşmaya varılması mümkün olmasa bile Birleşik Krallığın üyeliği 2019 yılının Mart ayında sona erecektir.