Oydaşmacı Kurumsallaşmış Rejim: İsviçre

İsviçre, resmî adıyla İsviçre Konfederasyonu, Avrupa kıtasının ortasında (İsviçrelilerin deyimiyle kalbinde) yer alır. Kuzeyinde Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya ve doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn bulunan, 7. 785. 806 nüfusa ve 41. 293 km2 yüzölçümüne sahip bir ülkedir. 

Almanca, Fransızca, İtalyanca ve Romanşça İsviçre’nin resmi dilleridir. 

İsviçre’nin batısında Fransızca, Alp dağlarının güneyinde İtalyanca, Romanşca konuşulan dağlık Grison bölgesi dışında, diğer bölgelerde ise Almanca konuşulmaktadır. Bu dört dil de ülkenin resmî dilidir. 

1648 yılında imzalanan Vestfalya Anlaşması ile resmen bir devlet olarak tanınır. 

İsviçre Konfederasyonu İsviçre halkı ve kantonlardan oluşan federal bir devlettir. 

Halkoylaması ve halkın kanun teklifi mekanizmalarıdır. Meclis, halkoylamasına sunduğu kanun tasarıları ya da Anayasa değişikliklerininin kabul edilmesini güvence altına almak için Federal makamlardan, kantonlardan, siyasi partilerden, derneklerden görüş alır. Halkın kanun teklifi ile kamuoyu herhangi bir konuda anayasa değişikliği teklifinde bulunabilir. Böylece, halk bu yöntemle siyasi makamlar üstünde baskı uygular. 

İsviçre siyasal sistemi, özgün bir model olarak hiçbir sınıflandırılmaya dahil edilemeyen bir sistemdir. Meclis Hükümeti (Directoria - direktuvar) olarak nitelendirilen bu sistem (Constance, Fabri, 1995, 272, 380; Teziç, 2009, 419), ne bir başkanlık sistemi ne de parlamenter bir sistemdir. Başkanlık sistemi değildir, çünkü yürütme, Konfederasyon, Kantonlar ve mahalli idareler düzeyinde bir kuruldan oluşur. Hükümet, meclisin iradesine bağlı olmadığından, Parlamenter sistem de değildir. 

İsviçre, tarafsızlığı benimsemiş bir ülkedir. Konfederasyonunun dış politikasının temeli tarafsızlık ilkesi üzerine kuruludur. Daimi tarafsızlık ilkesi gereği, İsviçre hiçbir şekilde bir savaş başlatamaz, asla diğer devletler arasında patlak vermiş bir savaşta yer almaz ve herhangi bir savaşta taraflardan birini tutamaz. Yalnızca kendi topraklarını saldırılara karşı savunmak için bir orduya sahiptir. İsviçre’nin 2002 yılında Birleşmiş Milletler’e üye olması daimi tarafsızlık statüsünü korumasına engel değildir (Hottelier, 2002, 494). 

İsviçre’de siyasi kurumlar yasama organı olarak Federal Meclis, yürütme organı olarak Federal Konsey ve yargı organı olarak Federal Mahkeme’dir. İsviçre demokrasisinin temel taşlarından birini oluşturan kuvvetler ayrılığı ilkesi ise kendine has özellikler taşımaktadır. 

Ülkenin izleyeceği siyaseti belirler, mevzuatı hazırlar, anlaşmaları imzalar, idari teşkilatı yönetir ve Kantonların faaliyetlerini gözetim altında tutar.

İsviçre siyasal sisteminde ne Hükümetin toplu olarak istifa etmesi ne de Meclis’in feshedilmesi söz konusudur. Hükümet Meclis ya da halkoylaması sonuçları aracılığıyla seçmenler tarafından eleştirildiği takdirde istifa etmek yerine, izlediği politikaları değiştirmekle yetinir (Mahon, 2001, 1011). 

İsviçre’nin seçim sistemini anlayabilmek için ülkenin federal yapısını göz önünde bulundurmak gerekir. İsviçre’de Meclis ve hükümet dışımda hakimler ve mahalli idareleri seçmek için Konfederasyon ve kantonlar düzeyinde çok sayıda seçim yapılmaktadır. 

İsviçre siyasal kültürünün temel özelliği, halkoylaması ve halkın kanun teklifi yöntemleri ile halkın karar alma sürecine katılımıdır. Kültürel çeşitlilik nedeni ile çok sayıda siyasal parti Federal Meclis’te temsil edilmektedir. Seçimlere katılım oranının azlığı dikkat çekmektedir. 

Oy verme işlemleri sandık başında yapılabileceği gibi, mektup aracılığıyla, bazı hallerde ise elektronik ortamda yapılabilir (17 Aralık 1976 tarihli Siyasi Haklar Hakkında Federal Kanun, m. 8 ve 9). 

On sekiz yaşını dolduran her İsviçre vatandaşı seçme ve seçilme hakkına sahiptir. 

1971 yılında tanınmıştır.

Hükümette de temsil edilen dört siyasal partiden, Merkez Demokratik Birliği (UDC-SVP) geleneksel olarak çiftçilerin ve orta sınıf Protestan halkın partisidir. Radikal Demokratik Parti (PRD); burjuvaziyi, Hristiyan Demokratik Parti (PDC) ise Katolikleri temsil eder. İsviçre Sosyalist Partisi ise (PSS) işçilerin çıkarlarını savunan partidir.

İsviçre’de seçimlere katılım oranı çok düşüktür. İsviçre siyasal sistemi, seçmenin siyasal hayatta etkin olarak katılmasına o kadar çok olanak tanımaktadır ki seçmen bir süre sonra seçimlere olan ilgisini kaybetmektedir. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana İsviçre’de, “oylamaya katılmayı reddetmek (abstentionism-çekimserlik)”, olarak tanımlanan bu duruma sıklıkla rastlanmaktadır. İsviçre Federal İstatistik Enstitüsü, 1971 - 2007 dönemi seçimlere katılım oranı verilerine göre son yirmi yıldır İsviçre’de seçimlere katılma oranı % 42 ila % 46 arasında değişmektedir. 1971 yılında kadınlara, yurtdışında yaşayan İsviçre vatandaşlarına oy hakkı tanınması ve seçmen yaşının on sekize düşürülmesi de katılım oranında bir değişiklik yaratmamıştır. 

Halkın kanun teklifi, Anayasanın tümünü ya da bir kısmını değiştirmeye yönelik olarak yüz bin vatandaş tarafından imzalanarak verilen öneridir.

İsviçre’de kamu politikalarının oluşumunda gruplar, hükümet nezdinde çıkarlarını savunan dernekler ve sivil toplum örgütleri, meslek örgütleri, sendikalar ve işveren örgütleri etkindir.