KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER - Deneme Sınavı - 12

Lenin dönemi

Kültür devrimi

Korporatizm

Ütopya

Endoktrinasyon

Sovyetler Birliği’ndeki ortak tarım birimi

Korporatizm

Faşizm

Özgür muhalefet

Arendt’ten sonra totaliterlik kuramlarının öncülerinden sayılan Friedrich ve Brzezinski, Totalitarian Dictatorship and Autocracy (1956) isimli çalışmalarında silahlanmanın devlet tekelinde olmasının ve polis teşkilatı kullanılarak devletin vatandaşlarına karşı şiddete başvurmasının totaliter rejimlerin belirleyici özelliklerinden ikisi olduğunu öne sürmektedirler.

Sayfa 176 da bu bilgiye ulaşılabilir.

Totaliterlik kavramının İtalya’da bizzat Mussolini tarafından siyasi literatüre kazandırılmış olması nedeniyle yine Mussolini tarafından kullanımı yaygınlaştırılan faşizm ile totaliterlik çoğu zaman eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Faşizm kavramının kaynağı olan fasces antik Roma’da toplumun birliğiyle desteklenen güçlü siyasi otoriteyi temsil eden değnekler demetine verilen isimdir ve kurulan rejimin de simgesi olmuştur.

1921 yılından itibaren İtalya’da siyasi kriz şiddetlenmiştir. Ekonomik sorunlara çözüm bulamayan, öte yandan dış politikada da İtalya’nın çıkarlarını diğer devletlere karşı koruyamayan hükümetler başta Mussolini taraftarları olmak üzere muhalefet tarafından şiddetli bir şekilde eleştirilmiş, sonuçta İtalya’da ortalama hükümet ömrü birkaç aya düşmüştür. Siyasi istikrarsızlık, Sosyalistlerin de zaman zaman bu hükümetlerin içinde olması nedeniyle en çok Faşistlere yaramıştır. 1922’deKara Gömlekliler olarak da anılmaya başlayan grupların Roma’ya doğru harekete geçmesi üzerine dönemin hükümeti istifasını vermiş, yeni hükümeti kuracak bir isim bulunamayınca, siyasal kargaşanın büyümesinden korkan kral hükümeti kurma yetkisini Mussolini’ye vermiştir.

Rejimin kurucusu Adolf Hitler 1919’da Alman İşçi Partisi’ne girmiş, 1921’de adı daha sonra sadece Nazi Partisi şeklinde anılacak olan Alman Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi’nin başına geçmiştir.

Adolf Hitler, 1923’te Beer Hall Putsch olarak bilinen bir darbe girişiminde bulunmuştur. Girişimin başarısız olmasından sonra hapse atılan Hitler burada Nazi ideolojisinin ve rejiminin temelini oluşturan Kavgam (Mein Kampf) adlı kitabı yazmıştır.

Hem söz konusu kitapta (Mein Kampf) hem de Nazi partisinin programında belirtildiği üzere Nazizm Almanların üyesi olduğu ırkın yüceltilmesine ve Almanların kendi topraklarında rahat yaşaması için başta Yahudiler olmak üzere Aryan ırktan olmayanların imhasının planlanmasına dayanmaktadır. Komünistler de iç düşmanların başında gelmektedir. İtalyan Faşizminde olduğu gibi Nazizm de ideolojisini liberalizme ve Marksizm’e bir alternatif olarak ortaya koymaktadır.

Totaliter rejimler modern rejimlerdir ve demokratik kurumların anti-demokratik güçler tarafından ele geçirilmesiyle ortaya çıkmışlardır. Hem İtalya’da hem Almanya’da totaliter rejim hileyle de olsa çeşitli yasalar çıkarılarak kurulmuş ve pekiştirilmiştir. Almanya’da Naziler rejimin totaliter özelliğine kavuşmasını sağlayan Yetki Yasası’nı Reichstag’dan (yasama meclisinden) geçirmiştir. İtalya’da ise faşist yasalar, Parlamento’nun her iki kanadının da oylarının çoğunluğuyla geçmiştir. Totaliter rejimler bu yönleriyle kurumları lağveden geleneksel baskıcı rejimlerden ayrılmaktadır. Aksine mevcut siyasal süreç ve kurumları kullanarak iktidarlarını pekiştirmekte, bilahare yeni kurumlar kurarak bu kurumlar yoluyla sosyo-ekonomik yapıyı dönüştürmektedirler.

Totaliter bir rejimin kurucu ideolojisinin özellikleri ve temel ilkelerinden ziyade, iktidara geldikten sonra sosyo-ekonomik düzeni topyekûn denetim altına alma, kurumları ve toplumu dönüştürme ve bu hedefler için şiddete başvurma kıstaslarına öncelik verilerek bir totaliterlik tanımı yapıldığında Mussolini ve Hitler rejimleri sağ totaliterlik , Stalin rejimi sol totaliterlik olarak adlandırılmaktadır. Bundan yola çıkılarak çok sayıda kaynakta Stalin dönemindeki Sovyetler Birliği rejimi totaliterliğin Marksizm-Leninizm uygulaması olarak kabul edilmektedir.

Totaliter rejim ve totaliterlik (totalitarianism) bu bak›mdan oldukça tart›flmal› kavramlard›r. Genel olarak merkeziyetçi bir devlet yap›s› ve radikal bir ideolojiüzerine kurulan, içinde bulundu¤u sosyo-ekonomik yap›n›n bütün üyelerinive kurumlar›n› dönüfltürmeyi hedefleyen, bireysel özgürlükleri ortadan kald›ran siyasalsistemler totaliter rejim olarak adland›r›l›r

Totaliterlik kavram›n›n ‹talya’da bizzat Mussolini taraf›ndan siyasi literatüre kazand›r›lm›fl olmas› nedeniyle yine Mussolini taraf›ndan kullan›m› yayg›nlaflt›r›lan faflizmile totaliterlik ço¤u zaman efl anlaml› olarak kullan›lmaktad›r. Faflizm kavram›n›n kayna¤› olan fasces antik Roma’da toplumun birli¤iyle desteklenen güçlü siyasiotoriteyi temsil eden de¤nekler demetine verilen isimdir (Rodee vd., 1983,110) ve kurulan rejimin de simgesi olmufltur.

Totaliter rejimler