KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER - Deneme Sınavı - 22

Olabildiğince farklı sistemler tasarımı yaklaşımının amacı belirli bir düzenli ilişkiyi çok farklı toplumlarda da gözlemleyerek tüm siyasal sistemler için geçerli olabilecek önermelere ulaşmaktır.

Mutluluğu sağlayacak mükemmel devlet arayışını bir kenara bırakarak, bir devletin varlığını idame ettirmesi ve refah, istikrar ve iktidarını arttırmasının nasıl olacağı sorularına yönelen, Prens adlı yapıtın sahibi öncü düşünür Machiavelli'dir. Doğru yanıt D  seçeneğidir.

Büyük sömürgeci devletlerin sahip olduğu siyasal kurumların çalışma esaslarını betimleyen, onların tarihi evrilişlerini anlatan, hangi tür anayasaların bu yapılarla birlikte oluştuğunu anlatan bir içeriğe sahip olan kuram kurumsal-yapısalcılıktır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Öncelikle otoriter rejimlerin nasıl ve neden çöktüğü, demokrasiye geçişin nasıl ve neden ortaya çıktığı konularını araştıran yaklaşım demokratik pekişme kuramıdır.

Toplumdaki her yapının, kurumun hükümet ve ajanları tarafından denetim altında tutulduğu, özgürlüklerin hiç olmadığı ve hatta rejim için tehdit olarak kabul edildiği rejimlere totaliter rejimler adı verilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Demokrasi kavramı yerine çoğunluğun yönetimi anlamında poliarşi kavramını öneren düşünür Robert Dahl'dır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Merkezi hükümetin fevkalade zayıf ve çok az konuda karar alma meşru yetkine sahip olduğu devlet biçimi konfederasyondur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bir toprak parçasına egemen olma iddiası genel kabul gören, o toprak üzerinde yaşayan insanların oluşturduğu topluma hükmetme erkini elinde tutan sisteme devlet denir

Mill'in uyuşma yönteminde, Bir siyasal olay, gelişme veya olgu farklı siyasal sistemlerde ortaya çıktığında (bağımlı değişken), onunla aynı anda veya onun hemen öncesinde bir bağımsız değişkenin değiştiği gözlemleniyorsa, o zaman bu bağımsız değişkenle, o olgunun (bağımlı değişkenin) bir ilişkisi söz konusudur.

Bu durumu bir siyasal örnekle de açıklayabiliriz. Çok farklı tarihlerde, çok farklı coğrafyalarda ve çok farklı siyasal ve toplumsal ortamlarda toplumsal ihtilaller olmuştur. ABD (1776), Fransız (1789), Rus (1917) ve İran (1979) Devrimleri bu tür ihtilallerin başlıca örnekleridir. Bu dört ülkenin
de siyasal kültür ortamları, iktisadi yapıları ve gelişmişlik düzeyleri farklıdır. Bunların üçü krallıkla yönetilmekle birlikte ABD bir sömürgeydi ve kendisinin bir kralı yoktu. Onun dışında bu dört devletin hemen hemen her özelliği birbirinden farklıydı. Ancak, siyaset sosyologu olan James C. Davies yaptığı bir araştırmada bu ihtilallerden önce ülke ekonomilerinin hızlı bir büyüme sürecine girdiğini, ancak tam halk ayaklanması öncesindeyse birdenbire büyük bir yavaşlamaya ve hatta küçülmeye tabi olduğu saptanmıştır. Davies’in J- eğrisi olarak bilinen bu önermesine göre, büyük hızla süren iktisadi büyüme dönemlerinin arkasından iktisadi büyümede rastlanılan ani ve hızlı duraklama halk ayaklanmalarına yol açan bir toplumsal psikolojik
etki yaratır.

OFST'de  amaç tekil bir bağımsız değişkenin tek bir bağımlı değişken üzerindeki etkisini saptamak olmayıp, belirli bir düzenli ilişkiyi çok farklı toplumlarda da gözlemleyerek tüm siyasal sistemler için geçerli olabilecek önermelere ulaşmaktır.

Machiavelli mutluluğu sağlayacak mükemmel devlet arayışını bir kenara bırakarak, bir devletin varlığını idame ettirmesi ve refah, istikrar ve iktidarını arttırmasının nasıl olacağı sorularına yönelmiştir.

Kurumsal-Yapısal Yaklaşımlara bir tepki olarak ortaya çıkan Yapısal İşlevsel Yaklaşımların ilk örneği Max Veber'dir.

Bağımlılık kuramında birey ve onun düşünce ve davranışları temel çözümleme ve gözlem birimi değildir.

Batı toplumları feodalizmden kapitalizme geçerken daha önce köylü ile derebeyi arasındaki ilişki de önemini yitirmiş, yerine işçi ve kentli, orta sınıf işveren ilişkisi geçmiştir. Feodalizm için serf-efendi ilişkisi en önemli sosyo-ekonomik yapısal ilişkiyi
oluştururken, kapitalizmde de proleterburjuva ilişkisi en önemli hal almıştır.

Bağımlılık kuramının az gelişmiş siyasal sistemlerin hep az gelişmiş kalacakları öngörüsü pek tutmamışa benzemektedir. Birçok az gelişmiş devlet 1950’lerden günümüze kadar büyük değişme göstererek gelişmiş siyasal sistemler arasına katılmışlardır. Bunlar içinde Güney Kore en önemlisidir. Ancak, bu listeye Çin Halk
Cumhuriyeti, Singapur, Hindistan, Brezilya gibi farklı çaptaki başka örnekleri de dahil etmek mümkündür. Kuzey Kore bunlardan biri değildir.

Karar alma sürecinde siyasal yapılar arasında karşılıklı etkileşimle ve hatta bağımlılıkla sağlanan bütüne siyasal sistem denir.