KARAR MODELLERİ - Deneme Sınavı - 12

Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımında karar verici, geçmişte karşılaştığı benzer problemlerin çözümünde elde ettiği tecrübeye dayanarak hareket etmektedir. Geçmişte karşılaşılan problemlerde izlenen çözüm yolu, bugün karşılaşılan benzer problemlerin çözümünde de izlenir. Bu işletmeci, servis firması yöneticisi ile olan olumlu tecrübelerine dayanarak bu kararı verir.

Operasyonel kararlar günlük konuları içerir ve alt düzey yöneticilerin etki alanında yer alan kararlardır. Belirlilik ortamında verilen bu kararlara örnek olarak tedarikçilere verilecek günlük sipariş miktarı verilebilir.

Karar verme sürecindeki altı adımın doğru sıralanışı aşağıdaki gibidir:
1. Adım: Problemin ifade edilmesi,
2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi,
3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması,
4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi,
5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi,
6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi.

"Karar bilimsel yaklaşımla verilmiş olmalıdır." seçeneği ise karar problemi çözüm yaklaşımlarından biridir. Karar problemi çözüm yaklaşımı, karar vericinin karar verme durumunda sergilediği davranış biçimidir. Karar problemlerinin çözümünde hangi davranış biçiminin belirleneceğine ilişkin birkaç farklı yaklaşım vardır. Bu yaklaşımlardan öne çıkanları; sezgisel karar verme, tecrübeye dayanarak karar verme ve bilimsel yaklaşımla karar verme biçimindedir. Bilimsel yaklaşım tek seçenek değildir. Diğer seçenekler iyi bir kararın taşıması gereken özellikleri yansıtır.

Bu tanıma karşılık gelen ifade karardır. Doğru cevap B'dir.

Amaç veya amaçların çok iyi tanımlanmış olması karmaşıklığın bir sebebi değildir, karar vermede istenen bir durumdur.

Doğru cevap A'dır.

Bilimsel gelişmeler, doğrudan karar verme probleminin elemanlarından bir tanesi değildir. Doğru cevap E'dir.

Doğal durumlar, karar vericinin kontrolünde olmayan ancak sonucu etkileyen karar problemi elemanlarıdır. Doğru cevap C'dir.

Sorudaki tanıma uyan ifade tecrübeye dayalı karar verme yaklaşımıdır. Doğru cevap B'dir.

Karar vericilerin sosyo-ekonomik durumu, bu sınıflandırmaların yapılmasında baz alınan kavramlardan bir tanesi değildir. Doğru cevap D'dir.

Soruda verilen ifade, belirlilik ortamının tanımıdır. Doğru cevap B'dir.

Tanıma uyan operasyonel karardır. Doğru cevap E'dir.

Karar verme sürecinin ikinci adımı, amaç ve hedeflerin belirlenmesidir.

Bu sınıflandırmanın elemanları statik ve dinamik kararlardır. Doğru cevap C'dir.

Karar: Bir iş ya da problem hakkında düşünülerek verilen kesin yargıdır.

Karar verme: Karara ulaşabilmek için gereken tüm aşamaları içeren süreçtir.

Doğru kararı vermek tüm yöneticiler için arzu edilen bir durumdur. Ancak doğru karara ulaşmak, karşılaşılan problemlerinin çoğunun karmaşık yapısı nedeniyle genellikle kolay bir iş değildir. Bu karmaşıklığın kaynağı olarak görülebilecek birkaç faktörün varlığından söz edilebilir. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir ( Grünig ve Kühn, 2009; 1).
• Karar problemine ilişkin ulaşılmak istenen amaç veya amaçlar iyi tanımlanmamış olabilir.
• Problemin nicel ve nitel boyutları söz konusu olabilir ve boyutlar arasındaki ilişkiler her zaman açık bir biçimde ifade edilemeyebilir.
• Problem işletmenin veya organizasyonun birden fazla bölümünü ilgilendirebilir.
• Problemin çok sayıda alternatif çözümü söz konusu olabilir.
• Problemin yaşandığı çevreye yönelik gelecekteki gelişmeler belirsiz olabilir.

Karar problemlerinin iki önemli özelliği bulunmaktadır. Bu özelliklerden ilki; mevcut durumla arzu edilen durum arasındaki farklılık iken ikincisi ise amaca ulaşmak için az iki hareket biçiminin bulunmasıdır.
Bir karar probleminin elemanları; amaç, hedefler ve kriterler, seçenekler, doğal durumlar, olasılıklar ve sonuçlar karar verici olarak sıralanabilir.

Sezgisel karar verme, karar vermede sezgi ve duygu gibi soyut faktörlerin temel alındığı yaklaşımdır. Bu yaklaşımda probleme ilişkin ayrıntılı araştırma ve bilimsel analiz yapılmadan karar verilmesi söz konusudur.

Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımında karar verici, geçmişte karşılaştığı benzer problemlerin çözümünde elde ettiği tecrübeye dayanarak hareket etmektedir. Geçmişte karşılaşılan benzer problemlerde izlenen çözüm yolu, bugün karşılaşılan benzer problemlerin çözümünde de izlenir. Bir anlamda geçmişte yaşananların gelecekte de geçerli olacağı düşüncesi ile hareket edilir. Buna göre, bu tür karar verme yaklaşımında doğal durumların mevcut problemde de geçmişteki ile aynı olacağı varsayılmaktadır. Bu varsayım, arada geçen zaman içinde doğal durumlara ilişkin olası değişimi dikkate almamaktadır.

Bilimsel yaklaşımla karar verme; karar vericinin problemi bilimsel olarak ele aldığı yaklaşımdır. Karar problemi bilimsel yöntem kullanılarak çözülür. Bu yaklaşımda karar verici sistematik yolla rasyonel kararı vermeye odaklanmaktadır.

Sezgisel karar verme, karar vermede sezgi ve duygu gibi soyut faktörlerin temel alındığı yaklaşımdır. Bu yaklaşımda probleme ilişkin ayrıntılı araştırma ve bilimsel analiz yapılmadan karar verilmesi söz konusudur.
Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımında karar verici, geçmişte karşılaştığı benzer problemlerin çözümünde elde ettiği tecrübeye dayanarak hareket etmektedir. Geçmişte karşılaşılan benzer problemlerde izlenen çözüm yolu, bugün karşılaşılan benzer problemlerin çözümünde de izlenir. Bir anlamda geçmişte yaşananların gelecekte de geçerli olacağı düşüncesi ile hareket edilir. Buna göre, bu tür karar verme yaklaşımında doğal durumların mevcut problemde de geçmişteki ile aynı olacağı varsayılmaktadır. Bu varsayım, arada geçen zaman içinde doğal durumlara ilişkin olası değişimi dikkate almamaktadır.
Bilimsel yaklaşımla karar verme; karar vericinin problemi bilimsel olarak ele aldığı yaklaşımdır. Karar problemi bilimsel yöntem kullanılarak çözülür. Bu yaklaşımda karar verici sistematik yolla rasyonel kararı vermeye odaklanmaktadır.