KARAR MODELLERİ - Deneme Sınavı - 11

Verildiği ortama göre kararlar;
• Belirlilik ortamında karar,
• Belirsizlik ortamında karar,
• Risk ortamında karar
biçiminde sınıflandırılır.

Doğru Yanıt C seçeneğidir.

Karar verme süreci bir karar probleminin çözümü için gerekli işlemleri içeren bir kurallar dizisidir. Bu süreç birbirini izleyen altı adımdan oluşmaktadır. Karar verme sürecinde izlenen altı adım aşağıda sıralanmıştır.
1. Adım: Problemin ifade edilmesi,
2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi,
3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması,
4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi,
5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi,
6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi.

Buna göre cevap ; V - I - VI - III- IV - II

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Karar verme süreci sonucunda verilen karar bir amaca ulaşmak amacıyla alınmaktadır. Kararın iyi olması, amaca ulaşılıp ulaşılmadığıyla veya bir problem söz konusu ise problemi hangi ölçüde çözümlediği ile ilişkilidir. Doğru karar en iyi sonuca ulaştıran karardır.

Karar Etkili Olmalıdır; İyi bir karar etkili bir karar olma özelliğine sahiptir. Bir kararın etkililiği, ele alınan problemi çözme derecesi ile belirlenebilir. Etkili bir karar uygulandığında karar vermeyi gerektiren sorunu ortadan kaldırmakta ya da fırsat söz konusu ise, fırsat en iyi biçimde değerlendirmiş olmaktadır.

Karar Verimli Olmalıdır; Kararın verilmesi ve uygulanması sürecinde bir maliyet söz konusu olacaktır. Verilen kararın verimli olması, kararın verilmesi ve uygulanması aşamasında ortaya çıkabilecek maliyetin ön görülen düzeyde kalması demektir.

Karar Uygulanabilir Olmalıdır; Verilen kararların uygulanabilirliği kararın değeri üzerinde etkilidir. Buradan hareketle kararın gerçekçi ve mevcut duruma uygun olması kararın kabul edilebilirliğini arttıracaktır.

Karar Zamanında Verilmiş Olmalıdır; Kararın ihtiyaç duyulan süre içinde verilmesi önem taşır. Gecikmiş bir karar, problemin çözümüne bir katkı sağlamayacaktır. Bununla birlikte gerekli inceleme ve araştırmaların yapılmasana izin vermeyecek hızda verilmiş bir karar da beklenen faydanın elde edilmesine engel olabilecektir. Bu nedenle iyi bir karara ulaşmak için karar zamanında verilmelidir.

İyi bir karar bireysel olmak zorunda değildir.

"Belirlilik Ortamında Kararlar" karar verme ortamına göre kararlardan bir tanesidir

Doğru yanıt A seçeneğidir.

"Belirsizlik Ortamında Karar" karar verme ortamına göre kararlardan bir tanesidir.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

"Risk Ortamında Kararlar" karar verme ortamına göre kararlardan bir tanesidir.

Doğru yanıt B seçeneğidir.

"Stratejik Kararlar" yönetim kademesine göre kararlardan bir tanesidir

Doğru yanıt D seçeneğidir.

"Taktik Kararlar" yönetim kademesine göre kararlardan bir tanesidir.

Doğru yanıt C seçeneğidir.

"Operasyonel Kararlar" yönetim kademesine göre kararlardan bir tanesidir.

Doğru yanıt B seçeneğidir.

A

A

A

Bağlantılı Olma Durumuna Göre Kararlar
Kararlar, birbirleri ile olan bağlantıları ve aralarındaki ilişki dikkate alındığında statik ve
dinamik kararlar olmak üzere iki sınıfa ayrılır.

A

Doğal durumların ortaya çıkışlarına ilişkin karar vericinin herhangi bir olasılık değerine sahip olmadığı duruma belirsizlik denir. Doğru cevap C’dir.

Belirsizlik ortamında karar verme durumunda bulunan bir karar vericinin kullanabileceği ölçütler; iyimserlik, kötümserlik, uzlaşma ve eş olasılık ölçütleri biçiminde sıralanır. Bu ölçütler genel olarak karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik durumu yansıtacak şekilde tasarlanmış ölçütlerdir. Çatışma bu ölçütlerden biri değildir. Doğru cevap D’dir.

İyimserlik ölçütüne göre karar verici her karar alternatifinin en yüksek kazanç değerleri ile karşılaşacağını düşünür. Karar verici her karar alternatifinin en düşük maliyet değerleri ile karşı karşıya kalacağını düşünür ve yüksek risk taşır. Doğru cevap E'dir.

Kötümserlik ölçütünde karar verici, kazanç yapılı problemlerde “kazanabileceğim en küçük kazançlardan en büyüğünü seçerim” felsefesi ile hareket ederken maliyet yapılı problemlerde “ortaya çıkabilecek en büyük maliyetlerden en küçüğünü seçerim” felsefesi ile hareket etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Belirsizlik ortamında karar vermede iyimserlik ve kötümserlik iki uç durum olarak karşımıza çıkmaktadır. HURWICZ, karar probleminin doğasına ve karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin daha esnek davranması amacı ile iyimserlik ve kötümserlik ölçütlerini bir arada kullanmasına imkan tanıyan bir ölçüt önermiştir. Uzlaşma olarak tanınan bu ölçütte, karar vericinin iyimserlik düzeyini belirten bir katsayıdan yararlanılır. Doğru cevap C'dir.

Belirsizlik ortamında kullanılabilecek bir diğer ölçüt eş olasılık ölçütüdür. Laplace, doğal durumlardan herhangi birinin ortaya çıkma olasılığının, diğerlerine göre daha yüksek ya da daha düşük olabileceği yönünde tutarlı bir neden olmadığında, her durumun aynı olasılıkla ortaya çıkabileceğini kabul ederek eş olasılık ölçütünü önermiştir. Doğru cevap E’dir.

Apartman inşası 50000 (0.4) + 30000 (0.6) = 38000

 Ofis inşası 100000 (0.4) – 40000 (0.6) = 16000

Depo inşası 30000 (0.4) +10000 (0.6) = 18000

Hurwics kriterine göre karar verilirken; en iyi koşullardaki ödeme değerleri α ile çarpılırken, geriye kalan değerler ise kötümserlik katsayısı ile çarpılır. Sonuç olarak, tüm karar alternatiflerine göre en iyi değer seçilir. Doğru cevap 38000 dir.