KARAR DESTEK SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 16

Analitik sistemler, işletmedeki bir karar verici, karar problemi veya bir operasyona yönelik raporlama, analiz ve değerlendirme araçlarını, veri ambarı, veri marketi gibi kurumsal veri kaynaklarının olanakları ile birlikte ve/veya internet-merkezli veri kaynak ve veri akımlarından yararlanmak üzere tasarlanmış ve kurumsal olarak benimsenmiş sistemlerdir. Doğru cevap D'dir.

S_SAYI_ÜRET ve RASTGELEARALIK fonksiyonları, rassal sayıları üretmek için kullanılmaktadır. S_SAYI_ÜRET fonksiyonu, herhangi bir parametreye sahip değildir. S_SAYI_ÜRET fonksiyonu, 0 ve 1 arasında rassal olarak seçilen kesirli sayıları geri döndürür. S_SAYI_ÜRET formülü =S_SAYI_ÜRET() biçimindedir.

TAMSAYI fonksiyonu, her zaman aşağıya doğru en yakın tamsayıya yuvarladığından, tamsayı 5 değeri yukarıdaki formül kullanılarak hiçbir zaman elde edilemez. Rassal sayı olarak 1,6 değeri, tamsayı olarak 1 değerine dönüştürülecektir. Aynı zamanda NSAT fonksiyonunu sayıyı yuvarlamaksızın, ondalık kısmının atılmasıyla bir tamsayı elde etmek için kullanılabilir. NSAT fonksiyonu TAMSAYI fonksiyonu ile benzer şekilde kullanılır.

Sınıflandırma algoritması ve yaklaşımlarından  bazıları şunlardır:
i. Karar ağacı algoritmaları
ii. İstatistiksel analiz
iii. Yapay sinir ağları
v. Bayes sınıflandırıcılar
vi. Genetik algoritmalar
vii. Kaba küme yaklaşımı

Doğru cevap B'dir.

Doğrudan kümeleme; klasik kümeleme yöntemlerinden farklı bir yaklaşıma sahiptir. Algoritmanın adımları doğrudan kümelerin oluşturulmasına yöneliktir ve benzerlik ölçüsünden yararlanmaz. Doğru cevap C'dir.

Deterministik Arama: Aynı girdi değerleri ve başlangıç koşulları ile her zaman aynı
çözümü döndüren arama yöntemleri ve algoritmalar için kullanılır.

Gerçek-yaşam problemleri açısından, optimizasyona eniyi çözümü garanti eden yöntemler bağlamında bakıldığında dikkate değer sınırlamalar vardır. Bunlardan bazıları aşağıda ifade edilmiştir.
i. Klasik optimizasyon matematiksel modellemeyi gerektirir ve modelleme zaman alıcıdır,
ii. Modellerin güncel parametrelerle kullanılması zorunluluğu bazen aşılması güç bir engel olabilmektedir,
iii. Bazı yerel eniyileme yöntemleri türevlenebilirlik ve dışbükey (convex) çözüm uzayına sahip olma gibi bazı koşulların yerine gelmesine ihtiyaç duymaktadırlar,
iv. Karar problemlerinin önemli bir kısmı tamsayılı ve kombinatoriyal problemler olup, dışbükeylik ve türevlenebilirlik özelliklerinin sağladığı ayrıcalıklara sahip değildirler,
v. Birden fazla çelişen amaç olduğunda, karar vericilerin doğrudan veya dolaylı etkileşimi optimizasyon için şarttır,
vi. Bazen küçük, genellikle de orta veya büyük boyutlu problemleri kabul edilebilir zaman pencerelerinde çözebilecek algoritmalara sahip az sayıda problem vardır.

Stokastik problemler; en az bir parametresinin kesin olarak bilinmeyip bir olasılık dağılımı ile bilinebilen problemlerdir.

Hiçbir belirsizlik içermeyen problemler belirgin (deterministik) problemler olarak tanımlanmaktadır.

Bulanık problemler, parametrik değerleri hakkında olasılık (probability) kuramından değil, olabilirlik (possibility) kuramından yararlanılan problemlerdir.

Karar modelinin kurulumu ve çözümünde çözücü ekranda çözümlemeler yapılırken menüde ayarlamalar tamamlandıktan sonra Çöz isimli düğmeye basılırsa Simpleks Algoritması başlatılmış olur.

Problemin karar değişkenleri her bir üründen üretilecek miktarlardır. Kısıtları ise bir adet Emek (veya işgücü) kısıtı, Malzeme adet kısıtı ve her bir ürün için maksimum satış miktarı olmak üzere oniki adet (Satış) kısıtıdır. Amaç fonksiyonu ise her birinin birim kârları ile üretim miktarlarının çarpımından oluşacaktır. Karar vericinin model için seçeceği ürünlerin sayısı değişebileceğinden yapılması gereken, ürün bilgileri için sayfada açık uçlu bir alan ayrılmasıdır. Çözücüde görünen tüm hücreler Alan Adları ile yer almalıdır.

Bir Çözücü makrosu kaydetmeden önce, VBA editöründe Tools (Araçlar) ve References
(Başvurular) seçeneğinden açılan listede Çözücüyü (Solver) görmeli ve işaretli değilse aktif hale getirmek için işaret kutusunu kullanmalısınız

Verilerin Ürünler sayfasından Kopyala ile alınması ve Özel Yapıştır → İşlemi Tersine Çevir ile Model sayfasına aktarılması kullanışlı bir durum değildir. Bu amaçla ürünleri kullanıcıya seçtirip o ürünlere ilişkin bilgileri bu sayfaya aktaran bir özellik katmak istensin. Makroların anlamlı en küçük halleriyle kaydedilmesi ve kullanılması daha doğru olacaktır. İlk önce Model
sayfasındaki mevcut ürün bilgilerini silen bir makro oluşturulur.Bu makraonun adı ürünbilgisi sil olabilir. Sıra ürünleri diğer sayfadan alıp getiren bir makro oluşturmaktadır. AlGetir isimli bir makro olabilir.

Analitik sistemler, sundukları işlevlere göre betimsel, tanısal, buluşsal, kestirimci analitik ve karar analitiği olarak beş ana başlıkta ele alınabili. Doğru cevap A'dır.

Raporların en yaygın kullanım amaçları arasında şunlar sayılabilir:
• Tüm departmanların beklenen performansta çalıştığından emin olmak,
• Durumbilgisi gereksinimini gidermek,
• Analiz ve araştırmaların sonuçlarını sunmak,
• Yetkilileri bir konuda harekete geçmeye ikna etmek,
• Kurumsal bir bellek oluşturmaktır. Doğru cevap B'dir.

Rassal tamsayı üretmek için TAMSAYI fonksiyonunu, S_SAYI_ÜRET fonksiyonu ile aşağıdaki gibi kullanabilirsiniz.
= TAMSAYI (S_SAYI_ÜRET ())
= TAMSAYI (S_SAYI_ÜRET ()*(n–1)+1)
Örneğin, aşağıdaki formül 1, 2, 3 ve 4 sayılarını üretmektedir (1 ve 5 arasındaki rassal tamsayılar).
= TAMSAYI (S_SAYI_ÜRET ()*4+1)

Zaman zaman hazırladığınız veri tablolarında değerler, çalışma içerisinde sabit olabilir. Bu bir şeyleri yanlış yaptığınız anlamına gelir. Buna karşın büyük bir olasılıkla problem hesaplama ayarlarından kaynaklanmaktadır. Bunun kontrol etmek amacıyla, Formüller sekmesinde, Hesaplama Seçenekleri aşağıya açılır oku tıklayınız. Eğer varsayılan ayarlama, Otomatik değilse, Hesaplama bölümünde yer alan Şimdi Hesapla butonunu veya veri tablosu hesaplamasını doğru bir şekilde yapmak için F9 tuşunu tıklayınız (Şimdi Hesapla ve F9 tuşu çalışma sayfasındaki her şeyi yeniden hesaplayacaktır. Hesaplama Tablosu seçeneği yalnızca aktif sayfada yeniden hesaplama yapar). Veri Tabloları Dışında Otomatik seçeneğinin var olmasının bir gerekçesi vardır. Karmaşık benzetim modeli içeren veri tabloları için yeniden hesaplama süresi çok fazla zaman alabilir. Varsayılan ayarlama seçeneğinin aktif olduğu durumda, çalışma sayfasında herhangi bir şey değiştirildiğinde hesaplamalar yeniden yapılır. Bu yüzden Formüller → Hesaplama Seçenekleri yana açılır penceresinde Veri Tabloları Dışında Otomatik seçeneğinin seçili olması durumunda veya Hesapla butonlarından biri veya F9 tuşu tıklanmadığında, veri tablolarında yeniden hesaplama yapılmayacaktır. Buna karşın, boş bir hücre seçiliyken Sil (Delete) tuşu tıklanarak model yeniden çalıştırılabilir.

Zaman zaman hazırladığınız veri tablolarında değerler, çalışma içerisinde sabit olabilir. Bu bir şeyleri yanlış yaptığınız anlamına gelir. Buna karşın büyük bir olasılıkla problem hesaplama ayarlarından kaynaklanmaktadır. Bunun kontrol etmek amacıyla, Formüller sekmesinde, Hesaplama Seçenekleri aşağıya açılır oku tıklayınız. Eğer varsayılan ayarlama, Otomatik değilse, Hesaplama bölümünde yer alan Şimdi Hesapla butonunu veya veri tablosu hesaplamasını doğru bir şekilde yapmak için F9 tuşunu tıklayınız (Şimdi Hesapla ve F9 tuşu çalışma sayfasındaki her şeyi yeniden hesaplayacaktır. Hesaplama Tablosu seçeneği yalnızca aktif sayfada yeniden hesaplama yapar). Veri Tabloları Dışında Otomatik seçeneğinin var olmasının bir gerekçesi vardır. Karmaşık benzetim modeli içeren veri tabloları için yeniden hesaplama süresi çok fazla zaman alabilir. Varsayılan ayarlama seçeneğinin aktif olduğu durumda, çalışma sayfasında herhangi bir şey değiştirildiğinde hesaplamalar yeniden yapılır. Bu yüzden Formüller → Hesaplama Seçenekleri yana açılır penceresinde Veri Tabloları Dışında Otomatik seçeneğinin seçili olması durumunda veya Hesapla butonlarından biri veya F9 tuşu tıklanmadığında, veri tablolarında yeniden hesaplama yapılmayacaktır. Buna karşın, boş bir hücre seçiliyken Sil (Delete) tuşu tıklanarak model yeniden çalıştırılabilir.

İşletme çapında bu deneyimlerin paylaşılabilmesi ve işbirliğine dönüştürülmesi çabalarının bütününe Yöntembilgisi Yönetimi (Knowledge Management) denir.