KARAR DESTEK SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 3

İşlemtablosunda çözülen doğrusal programlama modellerin genel olarak bileşenleri­ girdiler, değişken hücreler, amaç fonksiyonu hücresi ve kısıtlardır. Bununla birlikte Değişken hücreler İşlemtablosu modellerinde karar değişkeni için x gibi değişken isimlerinin kullanımı yerine bir dizi belirli hücre tanımlanır ve kullanılır. Bu değişken hücrelerdeki değerler, amaç fonksiyonunu eniyilemek için değişebilir. Bu hücrelerin, serbest bir şekilde değer almasına izin verilmelidir. Ayrıca değişken hücrelerde, herhangi bir formül olmamalıdır. Dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Çözücü Parametreleri diyalog kutusunun ilgili bölümlerini sırasıyla şöyledir:

Dolayısıyla doğru cevap C' dir.

Bu tür problemler için gerekli bir girdi sayısı vardır. Bunlar arasında başlangıç stok miktarı, stok tutma maliyeti, talepler, mevcut işçi sayısı, bir işçiyi işe alma ve işten çıkarma maliyeti ve birim üretim maliyetidir. Kısıtlar girdiler arasında yer almaz. Dolayısıyla doğru cevap C’dir.

Çok değişkenli bir modelin kurulmasında üretim kapasitesi ve fazla mesai saati limitleri içerisinde kalan ve tahmin edilen talepleri vaktinde karşılayan enküçük maliyeti bulmak amaçlanır. Diğer bir ifadeyle amaç fonksiyonu üretim, stok, normal mesai, fazla mesai, ise isçi alma ve isten çıkarma maliyetlerinin toplamının enküçüklenmesinden oluşmaktadır Dolayısıyla doğru cevap D’dir.

Çok değişkenli modellemenin en zor kısmı, hangi değişkenin karar değişkeni olarak seçileceğini ve hangi değişkenlerin bu karar değişkenlerinden tespit edileceğini belirleyebilmektir. Dolayısıyla doğru cevap A’ dır.

Birçok durumda, müşterinin talebi daha sonraki bir tarihte karşılanmaktadır ve talebin sonradan karşılanması için birçok modelleme yaklaşımı vardır. Bununla birlikte müşteri talebinin sonradan karşılanmasına izin veren modelde Eğer fonksiyonu kullanılarak işlem yapılmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D 'dir.

Eğer mümkünse eniyileme modellerinde bu düzgün olmayan fonksiyonlardan kaçınmak en uygun olanıdır. Eğer bunları kullanırsanız, burada yapıldığı gibi farklı başlangıç çözüm değerleri ile birlikte Çözücü’yü birçok kez çalıştırmalısınız. Bununla birlikte, bulduğunuz değerin hala eniyi çözüm olacağının garantisi yoktur. Dolayısıyla doğru cevap E’ dir.

Karar değişkeni bi­r karar probleminde kontrol edilebilir durumları temsil eden ve modelin çözülmesi ile değerler­i belirlenecek olan değişkendir. Dolayısıyla doğru cevap B’ dir.

Hedef programlama sürecinde hedef, amaç fonksiyonunun ulaşması istenilen değerdir. Örneğin, ‘aylık toplam kârı enbüyüklemek’ bir amaç iken, ‘toplam aylık kârın en az 130.000 TL olması’ bir hedeftir. Dolayısıyla doğru cevap A' dır.

İletişim-yönelimli ve grup KDS diğer ifade ile Grup tabanlı karar verme ve işbirliği iletişimi içeren KDS'ler Bilgi Sistemleri Derneği tarafından yapılan sınıflama içerisinde yer almakta, Holsapple ve Whnston tarafından yapılan sınıflama içerisinde yer almamaktadır.

Model-yönelimli KDS: Bu KDS’ler bir veya daha fazla, genellikle büyük ve karmaşık optimizasyon ve benzetim modellerinin kurulması, çözülmesi, duyarlılık analizi ve senaryo analizlerini içerir. Büyük ölçekli karar modellerinin kurulması, çözümlenmesi ve sonuçlarının görsellestirilmesi dahi KDS için önemli br gerekçe ve karar vericiler için önemli bir katkıdır.

Karar destek sistemlerinin genel olarak 5 bileşeni aşağıda sıralanmıştır:
1. Karar verici
2. Model yönetimi modülü
3. Veri yönetimi modülü
4. Diyalog yönetim modülü
5. Yöntembilgisi yönetimi modülü

Parametreler, kontrol edlemeyen sabit degerli katsayılardır. Örneğin, bir adet sedan araba satışından elde edilecek kâr. Parametreler, teknolojk katsayılar ve sağ taraf sabitleri olarak iki alt başlıkta incelenebilir. Doğru Cevap B'dir.

Kısıt, br modeldeki karar değişkenleri ve karar değişkenler ile parametreler arasındak iilişkiyi gösteren ifadedir.

Eniyleme problemlerinin işlem tablosunda eniyi değer araştırılırken temel olarak  izlenen iki adım vardır. Birinci adım, model geliştirme aşaması olarak adlandırılmaktadır. Bu asamada, amaç fonksyonunun ne olacağına, karar değiskenlernn ve kullanılması gereken kısıtların neler olacağına ve bunların birbirleriyle nasıl uyum içerisinde olacağına karar verilir. Doğru cevap B'dir.

Modeldeki parametrelerin değerlerindeki değisimlerin eniyi değeri nasıl etkiledigini, duyarlılık analizi yaparak işlemtablolarında değerlendirmek mümkündür.

Grafikler işlemtablosu bileşenleri arasında yer almamaktadır.

İslemsayfasında Veri menüsünden Çözücü tuşu tıklanarak, Çözücü Parametreler diyalog penceresi açılır. Bu pencerede öncelkle Hedef Ayarla hücre kutusuna problemin amaç fonksiyonunun yazılı olduğu hücre tanımlanır. Diğer ifade ile İşlemtablosunda modellenen problemin amaç fonksiyonu degeri Çözücü Parametreler diyalog penceresinde Hedef ayarla hücre kutusuna girilmelidir.

Karar değişkenlerinin, sıfır veya sıfırdan büyük olması için Kısıtlanmamış Değişkenleri Pozitif Yap seçeneği aktif hale getirilir.

Hedef programlama yaklaşımı, birden fazla amaç fonksiyonu olan problemler için kullanılabilecek çözüm yöntemlerinden birisidir. Yaklaşımın klasik eniyileme çözüm yöntemlerinden temel farkı, amaç fonksiyonlarını eniyilemeye çalışmaması bunun yerine amaçlardan istenmeyen yöndeki sapmaların toplamını enküçüklemesidir.