KAMUSAL HALKLA İLİŞKİLER

İngiliz dilinde kamuoyu üzerine ilk düşünceleri ortaya atan isim Jeremy Bentham’dır. Bu alanda dünyada ilk yazılı akademik çalışma ise Walter Lippmann’ın 1922 tarihli “Puplic Opinion” (Kamuoyu) adlı çalışmasıdır.

Gündem belirleme kuramının temelini medyanın kamuoyu üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmalar oluşturmuştur. Gündem belirleme alanında yapılan ilk çalışmanın temel savı; bireylerin kendi çevreleri dışında kalan, bilgi sahibi olmadıkları diğer çevreler hakkında bilgi sahibi olma, onları anlamlandırma gereksinimi duydukları ve bu nedenle de kitle iletişimi araçlarına olan bağımlılık ve ihtiyaçlarının arttığıdır. Gündem belirleme kuramı, McCombs tarafından 1970’li yıllarda tanımlanmıştır. Gündem belirleme yaklaşımının merkezinde, kamu gündeminin medya gündeminin yansımasından oluştuğu düşüncesi yer almaktadır.

Kuramın çıkışına ilişkin kilometre taşı olarak nitelendirilebilecek ilk çalışma Lipmann’a aittir. Kitle iletişim araçlarının etkinliği üzerine çalışan ilk isimlerden biri olan Robert Park’ın (1922) bu sözü ise gündem belirleme kuramının medyanın belirli konuları öne çıkararak gündemi oluşturma yönüne vurgu yapmakla birlikte gündem belirleme yaklaşımının tüm unsurlarını da içinde barındırmamaktadır.

Kitle iletişim araçları, konulara dikkat çekerek ve mevcut kitle iletişim otoritesi ile kamu gündemini doğrudan etkiler. Siyasetçilerin seçmenlerin taleplerinin, isteklerinin ne olduğuna yanıt araması kamu gündeminin siyasi gündemi etkilemesi sonucunu doğurur. Medya gündeminin kamu gündemi üzerinden siyasi gündeme etkisi bulunmakla birlikte aynı zamanda politikacılar tarafından kamuoyuna rehber olacak şekilde kullanılmasından dolayı kamu gündeminden bağımsız olarak da doğrudan etkisi bulunur. Bazı konularda siyasal gündemin medya gündemi üzerinde dolaysız ve kuvvetli etkisi söz konusudur. Medya gündemi, birçok kaynak ve “gerçek dünya olayları” tarafından medyanın ilgisini çeken, sürecin daha önceki ele alınış biçimlerine genelde dâhil edilmeyen bir etmen olarak dolaysız etkilenir.

Dearing ve Rogers tarafından 1988 yılında “belli bir zaman diliminde önem hiyerarşisi içinde dikkat çeken olaylar ve sorunlar listesi” olarak tanımlanan kavram medya gündemidir.

Shoemaker ve Reese tarafından ortaya atılan düzeyler arasında kitle iletişim araçlarının çalışma prensiplerini kapsayan düzey medya rutinleridir.

Siyasi gündeme yerleşecek bir konu öncelikle siyasal gündemi oluşturanların dikkatini çekebilecek bir yapıya sahip olmalı, ardından toplumsal serüvenini tamamlamalı, siyasi iktidarı rahatsız edici olmama ve son olarak siyasal iktidardaki gündem oluşturmaya yetkili kişiler tarafından kabul görmelidir.

Kitle iletişim araçlarının gündem belirleme etkisi, etkilerine maruz kalma, aracın türü, ilgi düzeyi, sorunun niteliği, yönlendirilme gereksinimi ve kişilerarası iletişim gibi etmenler tarafından belirlenmektedir.

TRT, 1968 yılında yayın hayatına başlayarak kamusal halkla ilişkilerin gündeme taşınmasında önemli bir araç konumunu almıştır.

Nüfus Planlaması Genel Müdürlüğü, 1965 yılında kurulmuştur.

Kamuoyuna ilişkin ilk yazılı akademik çalışmayı 1922 yılında Walter Lippmann kaleme almıştır

Kamu, sorunla birlikte ortaya çıkar ve sorunla birlikte kaybolur.

Maxwell McCombs (1997, s.433) bu tanımını genişleterek kamuoyunun kitle iletişim araçları vasıtasıyla etkilenmesinin sadece konuya dikkatinin çekilmesi bağlamında olduğunu, konuya ilişkin görüş oluşturulmasında kitle iletişim araçlarının bir yönlendirme işlevinin bulunmadığını şu sözlerle ifade etmiştir: “Gündem belirleme dikkatin transferi ile ilgilidir. Belli bir konu hakkında lehte veya aleyhte görüşlerin oluşturulması değildir.”

medya gündemi, kamu gündemi, siyasal gündem

Shoemaker ve Reese (1991) ise medya içeriğinin belirlenmesinde beş düzey olduğu üzerinde durmaktadır. Bu düzeyler kitle iletişim araçları çalışanlarının kişisel özellikleri ve tecrübelerinden oluşan bireysel düzey; kitle iletişim araçlarının çalışma rutinleri, prensiplerini kapsayan medya rutinleri düzeyi; kitle iletişim araçlarının kurumsal amaçlarını içinde barındıran kurumsal düzey; kitle iletişim araçlarına çeşitli politik ya da apolitik gruplardan gelen yönlendirme ve etkileme durumunu içiren medya dışı düzey ve kitle iletişim aracı kuruluşlarının ideolojik eğilimlerinin habere olan etkisini içeren ideolojik düzey olmak üzere beş düzey üzerinde durmaktadır (Yüksel, 2001, 71-73)

Üst meclisler'dir.

Önceleri kamusal halkla ilişkilerde tek taraflı bir bilgilendirme söz konusuyken şimdi çift yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Yukarıda bahsedilen örneklerde de görüldüğü üzere vatandaş odaklı çift yönlü iletişim gerçekleşmektedir. Özellikle e-devlet ve Başbakanlık İletişim Merkezi (Bimer) gibi çift taraflı bilgilendirme sürecine sahip kamusal halkla ilişkiler araçları hem kamu gündemi hem de medya gündeminde yer almakta ve halkla ilişkiler ile gündem belirleme kuramı bağını güçlendirmektedir.

Kamu gündemini diğer gündemlerden ayıran, öne çıkaran özelliği ise kamuoyunu oluşturan bireylerin zihninde
en önde yer alan mesele ve konunun ne olduğudur.

Funkhouser’ın yapmış olduğu çalışma ile gündemin her zaman gerçek olaylardan türemediği ve yapay gündemin de var olabileceği gerçeğine ulaşılmıştır.

Eşik bekçiliği, kitle iletişim araçlarında neyin ne şekilde ve hangi bilginin aktarılacağını tespit eden ve bunun kararını veren birey ya da gruba denir.