KAMUSAL HALKLA İLİŞKİLER - Deneme Sınavı - 8

Üçüncü Dalga eserinde insanlık tarihinin üç büyük değişim dalgası yaşadığını ileri süren Alvin Toffler, bu dalgalardan her birinin daha önceki kültür ve uygarlıkları yok ettiğini, bunların yerine ise yeni yaşam türleri getirdiğini savunmuştur. Tarım ve sanayi toplumunun ardından enformasyon toplumunun geldinin belirten toplum bilimci, bu toplumun ekonomik üretim biriminin bilgi ve iletişim teknolojileri olduğunu ifade etmiştir.

Hiyerarşik olarak düşünüldüğünde en alt basamakta veri yer almaktadır ve hammadde olarak değerlendirilmektedir. Veriler semboller, rakamlar, harfler ve işaretlerle temsil edilen ve işlenmek üzere bekleyen ham haldeki gerçekliklerdir. Enformasyon ise bu verilerin çeşitli yollarla analiz edilerek anlamlı bir hale getirilmiş haline verilen isimdir. Enformasyon çeşitli analiz, gruplama ve sınıflama işlemlerinden geçtikten sonra ileri bir zamanda kullanıma hazır hale geldiğinde ise bilgi ortaya çıkmaktadır. Bu hiyerarşik yapının en üst basamağında yer alan akıl ise toplumsal olaylarda doğu ve yanlış olanı ayırt etmemize yarayan tüm bilgileri kapsamaktadır.

İdealist bilgi türü vizyon oluşturmamızı, hedef saptamamızı, değer ve inançlarımızı yönlendirmemizi ve kararlar vermenizi sağlar. Sistematik bilgi yöntem ve kılavuz oluşturmaya yarayan bir bilgidir. Sistemlerin nasıl çalıştığını, iç mekanizmalarını bu bilgiyle anlar, değişkenlere müdahale edildiğinde sonuçlarda ne tür farklılıklar olacağını sistematik bilgiyle çözeriz. Pragmatik bilgi, bilinçli alınan kararlarda mantık yürütürken, güçlü ve güçsüz noktaların analizini yaparken faydalandığımız bilgidir. Bu bilginin kaynağı eğitim, verilen talimatlar ve el yordamıyla bulduklarımızdır. Otomatik bilgi, içselleşmiş bilgidir. Düşünmeden gerçekleştirdiğimiz eylemler otomatik olarak sahip olduğumuz bilginin sonucudur.

Gözlem ve taklit yoluyla deneyimlerin aktarılması örtülü bilgiden örtülü bilgi modeline; aynı konudaki farklı çalışmaların bir araya getirilerek yeniden yazılması, açık bilgiden açık bilgi modeline; gözlem ve taklit yoluyla aktarılan iş deneyimlerinin metne dönüştürülmesi ise örtülü bilgiden açık bilgi modeline örnektir.

Kamu sektörü ile özel sektör arasında bilgi yönetimi konusunda farklılıklar bulunmaktadır. Burada iki temel sebep söz konusudur. Birincisi karar alırken kamu sektörünün paydaşlarına, özel sektörün ise hissedarlarına bağımlı olması. İkincisi özel sektörün rekabet üzerine kurulu iken kamu sektörünün daha çok hizmet sunma ve bilgi paylaşma üzerine kurulu olmasıdır. Özel sektör rekabet avantajı sağlamak için bilgi yönetimi gibi yeni ve fayda sağlayabilecek yönetim tekniklerini, araçlarını ve felsefelerini hemen benimsemektedir. Kamu sektörü ise bir anlamda tekel sayılabileceği için bilgi yönetimi konusuna olan ilgisi rekabetçi üstünlük sağlamak gibi nedenlerle değil bilginin küreselleşmesi, insan ve sermayenin artması gibi nedenlerle bilgi yönetimine ihtiyaç duymaktadır. Dolayısıyla özel sektör yeni yönetim yaklaşımlarına kamu sektörüne oranla daha açıktır.

Bilgi yönetimine geçiş sürecinde üst yönetimin desteğini sağlama, örgütün değişime hazır olup olmadığını değerlendirme, değişimden kaynaklanabilecek direnci ortadan kaldırma ve çalışanları motive etme halkla ilişkiler yöneticilerinin görev ve sorumlulukları arasındadır. Ancak bilgi paylaşım ödül sistemini oluşturmak, örgütte bilgi paylaşım kültürünü oluşturma bağlamındaki görev ve sorumluluklarından biridir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmetlerini ve bilgilerini elektronik ortama taşımasında etkili olan dinamiklerin temelinde hem arz eden hem de talep edenlerin yaşadığı değişim yer almaktadır. Öyle ki kamu kurumlarının yönetişim paradigmasına geçmesi, katılımcılık, şeffaflık gibi ilkler ile yönetilen odaklı bakış açsına önem vermesi dinamiklerin arz eden tarafını oluşturmaktadır. Talep eden tarafta ise vatandaşlar yer almaktadır ki onların devletten beklenti ve isteklerinin değişmesi temel dinamik olarak göze çarpmaktadır.

E-devlet uygulaması ile kamu kurumları ile vatandaşlar arasında çift yönlü iletişim sağlamak, kamusal hizmetlerde şeffaflık, katılımcılık, hızlılık, süreklilik sağlanmak, erişebilirliğin arttırmak ve bu hizmetlerin maliyetlerini azaltmak amaçlanmaktadır.

Geleneksel devlet anlayışı ile e-devlet anlayışı karşılaştırıldığında oluşan eşleştirmeler şu şekildedir: bürokrasi odaklılık (kamusal inisiyatif) – vatandaş odaklılık (bireysel inisiyatif), koordinasyonsuz mükerrer iş süreçleri – entegre/koordine hizmetler, açık ve şeffaf devlet, kağıda dayalı hantal hizmet anlayışı - sayısal hizmet sunumu, manuel/zaman alıcı süreçler- elektronik/seri iş süreçleri, bilgi kıskançlığı – bilgiye esnek erişim, bağlantısız bilgi teknolojileri kullanımı – tümleşik ağ çözümleri, katı/merkeziyetçi ve hiyerarşik bürokrasi – gerçek/katılımcı ve sürekli bürokrasi.

Marshall McLuhan ‘Understanding Media’ adlı kitabında bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte toplumsal sıçramalar olduğunu vurgulamaktadır. McLuhan’ın çerçevesini çizdiği bilgi toplumunda iletişim ağları ve bankalardan oluşan hizmetler artarak başat endüstri haline gelecektir ve gelişen teknoloji sayesinde doğrudan yönetime dâhil olacak vatandaşlar katılımcı demokrasiyi artıracaktır.

Bilgiyle ilgili kavramlar hiyerarşik olarak düşünüldüğünde en alt basamakta yer alan veri bir anlamda hammadde olarak değerlendirilmektedir. Veriler semboller, rakamlar, harfler ve işaretlerle temsil edilen ve işlenmek üzere bekleyen ham haldeki gerçekliklerdir.

Örtük bilgi zaman içinde geliştirdiğimiz, içimizde ve düşüncelerimizde var olan bilgidir. Zaman içinde edinildiği için eylemlerimize kendiliğinden yansıyan bu bilgi türü başkalarıyla paylaşılması güç bir bilgidir. Deneyimlere dayanan özel bir bilgi türü olduğu için sözcükler, cümleler, numara ve formüllerle ifade edilemez.

Bilgi kullanış biçimi, nasıl algılandığı ve organize edildiğine bağlı olarak değişik biçimlerde sınıflandırılabilir. Bu açıdan yaklaşıldığında bilgi dört başlık altında değerlendirilmektedir. Bu başlıklar idealist bilgi, sistematik bilgi, pragmatik bilgi ve otomatik bilgidir. Otomatik bilgi, içselleşmiş bilgidir. Düşünmeden gerçekleştirdiğimiz eylemler otomatik olarak sahip olduğumuz bilginin sonucudur.

Örgütler tarafından bilginin paylaşılması yönünde atılacak adımlar örgüt içinde ve dışında yer alan paydaşlar açısından olumlu gelişme ve geri dönüşler sağlayacaktır.

Bilgi yönetimi uygulamalarının etkin bir şekilde yapılmasını kolaylaştırıcı veya engelleyici faktörler vardır. Bunlar örgüt kültürü, organizasyonun yapısı, insan kaynakları, bilgi yönetimi süreci ve teknolojik alt yapıdır. Örgüt kültürünün bilgi yönetimi sürecindeki etkisi özellikle bilginin kurum çalışanları arasında nasıl paylaşıldığı üzerinedir.

Bilgi yönetimine geçiş sürecinde halkla ilişkiler: Bilgi yönetimine geçiş için üst yönetimin desteğinin sağlanması, örgütün böylesi bir uygulamaya ne kadar hazır olduğunun değerlendirilmesi, değişimden kaynaklanan direnç, korku ve şüphelerin ortadan kaldırılması ve çalışanların motivasyonlarının sağlanması konusunda halkla ilişkiler uygulayıcılarına önemli görevler düşmektedir.

E-devlet uygulaması ile hem kamu kuruluşları hem de vatandaşlar için bazı avantajlar ortaya çıkmaktadır. Bunların arasında kamuoyu için şeffaf bir iletişim ve bilgilenme platformu oluşturacağı ve bu sayede daha fazla vatandaşın sivil ve toplumsal faaliyetlere katılacağı gibi faydalar öne sürülmektedir.

Devlet ve vatandaş arasındaki ilişkinin geleneksel yöntemler yerine e-devlet uygulaması örneğinde olduğu gibi bilgi toplumuna uygun bir biçimde sürdürülmesi karşılıklı olarak verimliliği arttırmakta, işlerin çok daha hızlı bir biçimde yürütülmesine olanak sunmakta ve bireyi merkeze alan anlayışıyla daha demokratik bir hizmet anlayışı ortaya koymaktadır. Bürokratik işleyişin hantallıktan uzaklaştığı ve kamu ile olan ilişkilerin şeffaflık içinde sürdürülebildiği bu yapı, bilgi yönetiminin amaçları ile paralellik göstermekte ve kamusal halkla ilişkiler açısından da oldukça olumlu bir gelişme olarak değerlendirilebilmektedir.

Diğer seçeneklerdeki ifadeler yanlıştır. Çağımızın yönetim anlayışında önemli bir gelişme ve zorunluluk olan bilgi yönetimi kavramı özel sektörde ortaya çıkmış bir kavram olsa da kamu kuruluşlarında da uygulanmaya başlanmıştır çünkü bilginin yönetimi yapılmaksızın işte verimlilik, rekabette avantaj, iletişimde şeffaflık, katılımda demokrasi gibi pek çok avantaj elde edilemeyecektir. Bu nedenle, günümüzde bütün kurumlarda bilgi yönetiminin mantığı ve süreçleri iyi bir şekilde analiz edilerek hayata geçirilmelidir. Doğru cevap E'dir.

Bilgi toplumunun ortaya çıkmasında teknolojik gelişmelerin etkisi büyüktür.  Alvin Toffler’a göre üçüncü dalga enformasyon toplumu tarım ve sanayi toplumlarından sonra gelmektedir. Alvin Toffler’a göre insanlık tarihinde üç büyük değişim dalgası gerçekleşmiştir. Doğru cevap E'dir.