KAMUSAL HALKLA İLİŞKİLER - Deneme Sınavı - 19

Toplumdaki değişim, çatışma ve yüzleşmenin artması ile halkla ilişkilerin gelişimi

Mevzuattaki aksaklıkların saptanmasında ve giderilmesinde halkın dileklerinden, öğütlerinden, yakınmalarından faydalanmak.

Halkla İlişkiler alanında isteyen herkes görev yapabilir.

George Westinghouse

İnsan Kaynakları Müdürlüğü

Kamu politikalarını oluşturma, uygulama, planlama, örgütleme

Mısır, Mezopotamya ve İran’da

Kamu yönetimi

1960’lı yıllardan başlamak üzere ortalama her 10 yılda bir rekabet unsuru önemli hale gelmiştir. 1960’lı yıllardaki rekabet unsuru “üretim” idi. O tarihlerde en fazla malı ya da hizmeti üretebilenler bunu başaramayanlara oranla güçlü hale geliyorlardı. 1970’li yıllarda buna ikinci rekabet unsuru olan “maliyet” eklendi. Yani 1970’li yıllarda en fazla malı ya da hizmeti en düşük maliyet ile üretebilenler sektörde ön plana çıkıyorlardı. 1980’li yıllarda ise bunlara üçüncü rekabet unsuru olan “kalite” eklendi. Diğer bir deyişle, en fazla malı ya da hizmeti en düşük maliyet ile ve en yüksek kalitede üretebilenler rekabet anlamında güçlü hale gelmeye başladılar. 90’lı yıllarda ise bunlara dördüncü ve son rekabet unsuru olan “hız” unsuru eklendi. Artık bu yıllardan sonra en fazla malı ya da hizmeti en düşük maliyetle ve en yüksek kalite ile üretebilen ve müşterinin ihtiyaç duyduğu anda ayağına götürmeyi başaran işletmeler güçlü hale gelmeye başladılar.

Kelime olarak “kamu”, Türkçe`de, hep, bütün; bir ülkedeki halkın bütünü; halk, amme gibi anlamlara gelmektedir. “Kamu düzeni”, toplumun bütününü ilgilendiren düzeni; “kamu sektörü”, devlet eliyle yürütülen ekonomik faaliyetlerin bütününü; “kamu personeli”, devlet hizmetinde çalışan görevlileri, “kamuoyu”, belli bir konuda toplumun büyük bir kesimince benimsenen görüş, tavır ve inançların toplamını; “kamu tüzel kişileri”, kamu yararı amacına dönük insan ve mal topluluklarını; “kamu hukuku”, devletin kuruluş ve işleyişini, öteki devletlerle, kamu tüzel kişileri ve özel kişilerle olan ilişkilerini düzenleyen kuralların bütününü anlatmaktadır.

Günümüzde kuruluşlar, halkın eğilimlerini dikkatle ölçmeli, programlarını elde edecekleri araştırma sonuçlarına göre ayarlamalı, bir yeni düşünce ya da eylemin yayılmasında halkın desteğini sağlamak için halka bu yeni düşünce veya eylemi tanıtmalı ve benimsetmeye çalışmalıdır. Halkla ilişkilerde yönetim, halkın tepkisine önem vererek bunları değerlendirmeye tabi tutup faaliyetlerini ona göre yürütmektedir (Bayçu, 2006:3).Halk kendisinden toplanan vergilerin nasıl harcanıldığını ve kendisine götürülen hizmetlerin mahiyeti hakkında bilgi sahibi olmak isteyecektir. Halkın kamu hizmetleri hakkında bilgi edinmesi, bugün dünyanın birçok ülkelerinde bir hak olarak kabul edilmekte ve bilgi edinme hakkından söz edilmektedir.

Kavram üzerinde görüş birliğine varılabilmesi için, Foundation for Public Relations Research and Education tarafından araştırma yapılamasına karar verilmiştir. 65 uzmanın yaptığı araştırmada 472 tanım analiz edilmiş ve bu tanımların analizi sonucunda halkla ilişkiler ile ilgili daha kapsayıcı bir tanım yapılmıştır (Bayçu, 2006:3). “Halkla ilişkiler, bir işletme ile hedef kitle arasında karşılıklı iletişimi, anlayışı, kabulü ve işbirliğini sağlamaya ve sürdürmeye yardımcı bir yönetim fonksiyonudur.” (Harlow, 1976:35).

Yapılan tüm halkla ilişkiler tanımlarının bazı ortak noktalarını şöyle toplayabiliriz; • Halkla ilişkiler, organizasyonlara özgü bir faaliyettir. • Halkla ilişkilerde hedef kitle (ilgili çevreler) hem kurum içi hem de kurum dışı çevreleri kapsamaktadır.• Halkla ilişkiler, bir iletişim çabasıdır. • Halkla ilişkiler, iletişimde anlayış, kabul ve işbirliği çerçevesinde gerçekleşir. • Halkla ilişkilerde iletişimin ikna edici bir şekilde tasarlanıp gerçekleştirilmesi gerekir. • Halkla ilişkiler, bir yönetim fonksiyonudur. • Halkla ilişkiler, bir süreçtir.

Çağdaş anlamda ilk halkla ilişkiler departmanını ABD’de 1889 yılında George Westinghouse, kendi elektrik şirketi için meydana gelen bir kriz esnasında kurmuştur

Geçen yüzyıllardan farklı olarak günümüz devleti, yönetilenin denetim altında tutulmasını daha çok ideolojik araçları kullanarak sağlamaya çalışmaktadır. Sistemin korunup yaşatılması amacıyla yönetilen üzerinde uygulanan fiziki baskı birçok ülkede artık ikinci sıraya itilmiştir. Yönetilen egemen ideolojiden etkilenmiş olduğundan ötürü belirli sınırlar içinde kalır. Bu konuda ideolojik aygıtları kullanan en önemli güç ise devlettir. Hem devlet hem de devlet dışı örgütler, yani toplumsal organizasyonlar tarafından kullanılan ideolojik araçlar şöyle sıralanabilir: Aile sistemi başta olmak üzere ilk ve orta öğretim kurumları, hukuk sistemi, siyasal sistem, sendikalar, kültürel sistemler, din ve kitle iletişim araçları.

Günümüzde yerel yönetimlerin halkın isteklerinden haberdar olabilmek için uyguladıkları çeşitli faaliyetler çeşitli sorunların ortadan kaldırılabilmesi için önemli çabalardır. 1980–1990 yılları arasında özellikle büyükşehir belediyelerinde halkla ilişkiler faaliyetlerini yürütmek üzere bürolar kurulduğu, vatandaşların sorunlarını bu bürolara iletmesinin beklendiği, bu bürolara özel numaralı doğrudan telefon hatlarının bağlandığı görülmektedir. Örneğin Đstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde Şikâyet ve Yıldırım Servisi, Đzmir Büyükşehir Belediyesi’nde Halkla Đlişkiler Servisi ve Yıldırım Servisi, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde Halk Danış Masası, Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Semt Danışma Merkezleri (SEDAM), Eminönü Belediyesi’nde Mavi Hat ve Kadıköy Belediyesi’nde Mavi Nokta uygulamaları başlatılmış, yine Mart 1990’da Đstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde Bilgisayarlı Cevap Bürosu kurulmuştur.

Ülkemizdeki kamu kurumları hizmetlerini yerine getirirken koordinasyon ve iletişim yetersizliğinden şikayet olur. Bunun nedeni kurum içi halkla ilişkilerin sağlanamamış olmasıdır. Bunun sonucu, çalışanların kurum amacını bilmeden çalışmalarına, çalıştığı mesai arkadaşları hakkında hiçbir şey bilmemesine ve kendini kurumdan soyutlamasına neden olmaktadır. Aynı şekilde kurum çalışanları kurum içi halkla ilişkilerin uygulanmaması sonucu halka karşı nasıl davranacağını bilememektedir. Bu da halkın gözünde kurum hakkında olumsuz bir imaj oluşturmaktadır.

Kamu örgütlerinde halkla ilişkiler departmanının örgütlenme problemi bulunmaktadır. Kamu örgütlerinde toplumla olan ilişkiler bölümünün örgütlenme biçimi, halkla ilişkilerin değerlendirme, planlama, uygulama ve araştırma adımlarını uygulamaya koyabilecek yapıda değildir.Halkla ilişkiler birimlerinin görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmesi için görevin gereklerine uygun ve yetişmiş insan gücü sorunu çözümlenmelidir. Bu amaçla; • Halkla ilişkiler birimlerinin görev tanımlaması yapılarak, bu görev için gerekli insan gücü nitelikleri belirlenmelidir. • Görevin gerektirdiği niteliklere uygun insan gücü istihdamı sağlanmalıdır. • Halkla ilişkiler uzmanları görev yaptıkları kuruluşu tanımalıdır. • Halkla ilişkiler alanında yüksek öğretim düzeyinde yürütülen örgün eğitim programlarının geliştirilmesi ve bunların yönetim biliminin verileri ile desteklenmesi sağlanmalıdır.

Kamu yönetiminin ayrı bir ilgi alanı olarak incelenmesine 1950’lerde başlanan Türkiye’de, 1982 Anayasasının 123. maddesine göre, kuruluş ve görevleriyle bir bütün olan kamu yönetiminin kuruluş ve görevleri merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır ve kanunla düzenlenir.

Kamu kavramı, bu örneklerde olduğu gibi “resmiyeti” ve “genelliği” anlattığı kadar, “özel”in, “gizli”nin ve “kapalı”lığın zıddı olarak “açık”lığı,“halka ait oluş”u ve “görülebilir”liği de ifade etmektedir.